بررسی ابعاد سیاستگذاری جرم دولتی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار حقوق جزا و جرم شناسی دانشگاه تهران

چکیده

مفهوم نوظهور جرم دولتی ناظر به رفتارهای به ظاهر قانونی دولت‌ها در نقض حقوق شهروندان، تخریب محیط زیست، نابودی میراث فرهنگی، سوء استفاده از قدرت، گسترش بی‌عدالتی، تبعیض و فساد می باشد. جرم دولتی، ارتباط وثیقی با ساختارهای سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، حقوقی و به ویژه نهادهای اجرایی، قضایی و قانون‌گذاری دارد. سیاستگذاری عمومی در حوزه‌های یاد شده تأثیر بسزایی در کاهش یا افزایش جرم دولتی دارد. سیاستگذاری‌های جنایی در سیاست‌های کلی نظام قوانین و اسناد بالادستی ملی در شناسایی این آسیب‌ها، پیش‌گیری و کنترل جرم دولتی مؤثر است. در این مقاله، مفهوم جرم دولتی و مصادیق آن، نقش و جایگاه سیاست‌های کلی نظام، قوانین بالادستی و اسناد بین‌المللی به منظور شناسایی سیاستگذاری جنایی ایران‌ در قلمرو جرم دولتی مورد بحث قرار می‌گیرد.

کلیدواژه‌ها


1- استنلی، الیزابت / کالاک، مک: مقاومت در برابر جرم دولتی، ترجمه مهدی سمایی، منتشره در 19/9/1398، پرو بلماتیکا ((Problemematica.com
2- بـِرتران مَتیو: قانون، ترجمه مجید ادیب، چاپ اوّل، 1391، نشر میزان.
3- بهلولی، حمید / ملک افضلی، شیدا: بررسی سیاست‌های کاهش آلودگی هوای شهری در ایران از منظر زیست بوم سیاسی، مندرج در فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی، دوره 5، شماره 3، پاییز 1398، صص 43ـ9.
4- بهلولی، حمید: ارتباط حوزه عمومی و کاهش فساد، نگاهی از منظر سیاست‌گذاری عمومی، مندرج در فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی، دوره 4، شماره 4، زمستان 1397، صص 230ـ205.
5- ترکی، غلام عباس: واکاوی فساد مالی در ایران، چاپ اوّل، پاییز 1399، نشر میزان.
6- جعفری‌تبار، حسن: منطقِ حیرانی در باب استدلال حقوقی، چاپ اوّل، 1399، فرهنگ نشر نو با همکاری نشر آسیم.
7- داوری، کامران / رشیدی، محمد / عمرانیان خراسانی، حمید: بازنگری قانون توزیع عادلانه آب در ایران، ضرورت‌ها و اصلاحات مورد نیاز، مندرج در فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی، دوره 5، شماره 3، پاییز 1398، صص 269ـ253.
8- روبو، دیدیه: حقوق کیفری بین‌المللی، ترجمه دکتر بهزاد رضوی‌فرد، دکتر محمد فرجی، چاپ اوّل، زمستان 1399، نشر میزان.
9- سیمپسون، سالی اس. بنسون، مایکل ال.: جرایم یقه سفیدی رویکردی فرصت مدار، ترجمه دکتر اسمعیل رحیمی‌نژاد، چاپ دوم، سال 1398، نشر میزان.
10- سیمپسون، سالی اس: جرایم شرکتی، قانون و کنترل اجتماعی، ترجمه دکتر حمیدرضا دانش ناری، چاپ اوّل، زمستان 1395، نشر میزان.
11- شوالیه، ژاک: دولت قانونمند، ترجمه دکتر حمیدرضا ملک محمدی، چاپ اوّل، بهار 1378، نشر میزان
12- غلامی، حسین / غلامی نبی‌الله: جرم حکومتی، رویکردی نوین در تحلیل آسیب‌های اجتماعی مندرج در مجله مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، دوره 9، شماره 2، تابستان 1399، صص 497 تا 518
13- غلامی، نبی‌الله / عباسی، محمود: درآمدی بر مفهوم جرم دولتی، از منظر اصول اخلاق زیستی، مرکز تحقیقات اخلاق و حقوق پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، مندرج در مجله اخلاق زیستی، دوره هفتم، شماره بیست و چهارم، تابستان 1396، صص 84 تا 95.
14- کشاورز، اسدالله: بزهکاری سبز، جلوه‌ها و پاسخ‌های تقنینی ـ قضایی، چاپ اوّل، پاییز 1399، نشر میزان.
15- گسن، رمون: جرم‌شناسی بزهکاری اقتصادی، ترجمه دکتر شهرام ابراهیمی، چاپ سوم، سال 1393، نشر میزان.
16- لَسلِتْ، کریستین: رویکرد جرم‌شناختی به جرایم دولتی و پاسخ به آن‌ها، ترجمه دکتر جمشید غلاملو و دکتر آزاده صادقی، مندرج در کتاب: رویکردهای جرم‌شناختی به حقوق بین‌المللی کیفری، به کوشش حمیدرضا نیکوکار، صص 103 تا 134، چاپ اوّل، زمستان 1397، نشر میزان.
17- ماری دوپویی، پیر: ملاحظاتی پیرامون جرم بین‌المللی دولت، ترجمه دکتر علی‌حسین نجفی ابرندآبادی، مندرج در مجله حقوقی بین‌المللی، 1369، شماره 13، صص 275 تا 320.
18- نجفی ابرندآبادی، علی‌حسین: مسئولیّت کیفری بین‌المللی، مجله تحقیقات حقوقی، شماره 15، پاییز 1373، صص 171 تا 199.
19- وارد، تونی/گرین، بتی؛ جرم دولتی؛ نگاهی دیالکتیکی، ترجمه دکتر حمیدرضا ملک محمدی، مندرج در کتاب جرم‌شناسی آکسفورد، جلد 6، چاپ اوّل، در دست انتشار، نشر میزان.
20- وایت، راب: جرایم زیست محیطی فرا ملّی به سوی جرم‌شناسی جهان بوم، ترجمه دکتر حمیدرضا دانش ناری، چاپ اوّل، پاییز 1395، نشر میزان.
21- هارت، هربرت: مفهوم قانون: ترجمه دکتر محمّد راسخ، چاپ دوم، 1390، نشر نی.
 
22- Chambliss, William J. Moloney, Christophery J: STATE CRIME, Volume II, Volume III, Volume IV. Routledge, First pubished 2015, LONDON NEW YORK
23- Ezeonu, Ifeany: Market Criminology; State-Corporate Crime in the Petroleum Extraction Industry, Routledge, 2018, LONDON and NEW YORK.
24- Green, Penny/Ward, Tony: STATE CRIME; Governments, Violence and Corruption, First published, 2004, Pluto Press, LONON, STERLING, VIRGINIA.
25- Lampe, Klausvon: Organized Crime, SAGE Publication, 2016, United Kingdom.
26- Rothe, Dawn L/Kauzlarich David: TOWARDS A VICTIMOLOGY OF STATE CRIME, Routledge, 2014
27- Stanley, Elizabelh/ Mc Culloch State crime and Resistance, First published, 2013, Routledge, London and NEW York.