بررسی ساختار قدرت در شبکه سیاستگذاری و مدیریت آب در برنامه چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه هرمزگان

2 کارشناس ارشد سیاستگذاری عمومی دانشگاه تهران

چکیده

اسناد توسعه تدوین شده در کشور نشان می‌دهد که اهداف برنامه ریزی شده در بخش آب، به شکل موفقی عملیاتی نشده اند. لذا این تحقیق در چارچوب "نظریه نهادگرایی جدید" تلاش کرده تا با بررسی ساختار قدرت در شبکه تکالیف قانونی نهادهای رسمی مرتبط با مدیریت آب، این عدم موفقیت‌ها را ریشه یابی کند. ترسیم شبکه تکالیف قانونی نهادهای رسمی مرتبط با منابع آب در سطح ملی، به روش "تحلیل شبکه‌ای" با نرم افزارهای UCINET و Netdraw و نیز تحلیل آن‌ها با شاخص‌های تعریف‌شده در نظریه شبکه‌ای انجام شده است. نتایج نشان می‌دهند که توزیع قدرت میان نهادهای بخش آب به خوبی صورت نگرفته و ارتباط محکمی میان نهادهای تصمیم‌گیرنده و اجرایی در بخش آب وجود ندارد. همچنین نهادهای غیر‌دولتی از جایگاه مناسبی در این اسناد برخوردار نیستند.

کلیدواژه‌ها


الف- فارسی
1- برنامه­ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، مجموعه اسناد ملی توسعه در برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در ج.ا.ا، اسناد توسعه ویژه (فرابخشی)، جلد اول، چاپ اول، 1385.
2- معاونت برنامه­ریزی و نظارت راهبردی ریاست جمهوری، قانون تعیین وضعیت شوراهای عالی، مصوب مجلس شورای اسلامی، مورخ 27/7/1387.
3- اشتریان،ک. «رهیافت نهادی در سیاستگذاری نوآوری تکنولوژیک». فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران،دوره 38، شماره1، 1387.
4- ایروانی، م.ج. نهادگرایی و جهاد سازندگی. وزارت جهاد سازندگی، اداره کل روابط عمومی، چاپ اول، 974 ص، 1377.
5- پارسونز، و. مبانی سیاستگذاری عمومی و تحلیل سیاست‌ها. ترجمه ح. ملک محمدی. پژوهشکده مطالعات راهبردی. چاپ اول، جلد اول، 362 ص، 1385.
6- حسین آبادی، ع. «چالش‌های فرا روی مدیریت پایدار منابع آب». کانون مطالعات استراتژیک آب و محیط زیست، 1384، ارایه شده در: http://persianblog.ir/.
7- دیری، م.؛ ولی مقدم،س. «چالش‌های بین‌المللی در مدیریت آب شهری و تأثیر حکمرانی مؤثر بر مدیریت یکپارچه شهری تهران». دومین همایش تخصصی محیط زیست، 1387.
8- رفسنجانی نژاد، س.؛ ح. محمدی کنگرانی، تحلیل دلایل ناکارآمدی شبکه سیاستگذاری آب تهران به روش تحلیل شبکه‌ای، دومین کنفرانس سراسری مدیریت جامع منابع آب، انجمن مهندسی آبیاری و آب ایران،  9-10 بهمن، کرمان، 1389.
9- سلطانی، ش. کارنامه عملکرد سال 1384 وزارت نیرو، ناشر: دفتر اطلاعات و خدمات مدیریت، 1385.
10- فکور پاکدامن، م. مدیریت جامع آب شهری مطالعه موردی شهر تهران، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه صنعتی امیر کبیر، دانشکده مهندسی عمران و محیط زیست، 1382.
11- قلی پور، آ. جامعه شناسی سازمان‌ها؛ رویکرد جامعه شناختی به سازمان و مدیریت (ویرایش 8). تهران: سمت، 1387.
12- محمدی کنگرانی، ح. «تحلیل شبکه‌ای؛ روشی جدید برای حل مسایل سیاستی، اجتماعی و مدیریتی در منابع طبیعی». همایش ملی منابع طبیعی، آسیب‌ها و چالش‌ها، پژوهش‌های کاربردی، راهکارهای عملی. ایلام، خرداد 1389.
13- محمدی کنگرانی، ح. سیاست‌های پیشنهادی برای مدیریت جنگل‌های زاگرس یا هدف بهبود حفظ و ذخیره منابع آب (مطالعه موردی حوزه آبخیز وزگ؛ استان کهکیلویه و بویراحمد). رساله دکتری، دانشگاه تهران، 1387.
14- محمدی کنگرانی، ح؛ ت. شامخی و همکاران. «بررسی ساختار قدرت در شبکه تکالیف قانونی نهادهای منابع طبیعی به روش تحلیل شبکه‌ای روابط نهادی (مطالعه موردی: استان کهکیلویه و بویراحمد)». مجله منابع طبیعی ایران، 63 (3)، 1388.
15- محمدی کنگرانی، ح؛ ت. شامخی ؛ م. حسین‌زاده. بررسی و تحلیل شبکه روابط رسمی و غیررسمی میان سازمان‌ها با استفاده از روش تحلیل شبکه‌ای (مطالعه موردی: استان کهکیلویه و بویراحمد)، فصلنامه مدیریت دولتی، 3 (6)، 1390.
16- هنمن، ر؛ م. ریدل. درآمدی بر روش شبکه‌های اجتماعی.مترجمان: ح. محمدی کنگرانی؛ الف. محمدی. انتشارات دانشگاه هرمزگان، 1393.
ب-انگلیسی
17- Bashirzadeh, M., Araghinejad, S, Mohammadi Kangarani,. H. 2009.  “Investigate of sustainability in implementation network of water resource”.
18- Bets, S.C. & M.D. Stouder, 2004. “The network perspective in organization studies: network organizations or network analysis?” Academy of Strategic Management Journal, Annual.
19- Bierstedt, R. (1950). “An analysis of social power. American Sociological Review, affine overview of power in organizations”.
20- Borgatti, S.P., 2005. “Centrality and network flow”. Social Networks 27: 55–71.
21- Brandes, U. & Erlebach, Th. (2005).” Network analysis- Methodological foundations”. Springer-Verlag Berlin Heidelberg.
22- Burt, R.S.(1992). “Structural holes: the social structure of competition”. Cambridge, MA: Harvard University Press.
23- Carpenter, D., Esterling, K. & Lazer, D. (2003). “The strength of strong ties: a model of contact-making in policy networks with evidence from U.S. health policies”. Rationality and Society, (15), 411-440.
24- Chandler, J.(2008). “Introduction to Network Theory”. American Marketing Association. Available in: www.marketingpower.com
25- Grande, E. & Peschke, A.(1999). “Transnational cooperation and policy networks in European science policy-making”. Research Policy, (28), 43-61.
26- Hasanagas, N.D., 2004. “Power factor typology through organizational and network analysis- Using environmental policy networks as an illustration”. Ph.D. thesis. University of Gottingen.
27- Holland, P.W., Leinhardt, S. (1979). “The advance research symposium on social networks”. In P.W. Holland & S. Leinhardt (Eds.), Perspectives on social network research. New York: Academic Press.
28- Krott, M. & Hasanagas, N. D. (2005). “Measuring bridges between sectors: Causative evaluation of cross-sectorality”. Journal of  Forest Policy and Economics, 8(5), 555-563
29- Luzi, S., M.A. Hamouda, F. Sigrist & E. Tauknitz (2008). “Water Policy Networks in Egypt and Ethiopia”.  The Journal of Environment Development September, 17 (3): 238-268.
30- Mohammadi Kangarani, H., 2011. “Network Analysis; a New Method for Solving Political, Managerial and Social Problems Confronting Water Resources Development”. 4th International Perspective on Water Resources & the Environment (IPWE 2011), 4-6 January, Singapore.
31- Raab, J., Kenis, P. (2007). “Taking Stock of Policy Networks: Do They Matter? In: F. Fischer, J.G. Miller M.S. Sidney, (eds.)”. Handbook of Public Policy Analysis: Theory, Politics, and Methods, Marcel Dekker.
32- Schneider, V.(1992). “The structure of policy networks: a comparison of the chemicals and telecommunication policy domains in Germany”. European Journal of Political Research, (21), 109-129.
33- 18. Zijlstra, G.J.(1979). “Networks in public policy: nuclear in the Netherlands”. Social Network, (1), 359-389.