آسیب شناسی سیاستگذاری موسیقی در جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

2 کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

موسیقی از هنرهای اصیل ایرانی و از مهمترین ارکان فرهنگ­های قومی است که امروزه نقش هویت­بخش غیرقابل انکاری خصوصا در میان قشر جوان یافته است. قوانین ایران براساس مبانی اسلامی وضع می­شوند و موسیقی همچنان یکی از مسایل مبهم و بحث­برانگیز در فقه اسلامی است که همین امر سبب ایجاد حساسیت­هایی پیرامون آن گردیده است. موسیقی هنری فراگیر و محبوب است اما خلاء وجود سیاست­گذاری­های مدون برای استفاده از ظرفیت عظیم فرهنگی و هنری آن از نقاط ضعف جمهوری اسلامی به­شمار می­رود که اینک در چهلمین سالگرد انقلاب، در مواجهه با امر موسیقی در جایگاهی قرار دارد که شاید دور از ذهن­ترین تصویر در سال­های ابتدایی انقلاب بوده باشد. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحلیل­سیستمی و با نگاهی به چرخه سیاست­گذاری عمومی، روند سیاست­گذاری موسیقی را با برشماری مولفه­های ورودی، طراحی و اجرا بررسی کرده و در انتها با ذکر نتایج حاصل از سیاست­ها به ارزیابی عملکرد دولت جمهوری­اسلامی پرداخته است. به­نظر می­رسد رویکرد جمهوری اسلامی به هنر رویکردی به اصطلاح افلاطونی است که فعالیت هنرمند را تنها تحت نظارت دائمی حاکمان مجاز می­داند. از طرفی کمبود امکانات و ضعف منابع مالی با نگاه افلاطونی همخوانی نداشته و موجب عدم­کارایی دولت گشته است. چنانچه دولت با تغییر در نگرش خود، روشی ارسطویی را در مواجهه با مساله موسیقی در پیش گرفته و پیشگام آموزش موسیقی ملی ایرانی در نظام آموزش­و­پرورش باشد، بی­شک گام مهمی در ارتقای سطح سلیقه موسیقیایی افراد، خصوصا نسل­های آینده خواهد برداشت. همچنین باید با تدوین سیاست­های کلی و تعیین مصادیق، از جزییات امر پرهیز نموده و با اتخاذ سیاست­های اقتصادی مناسب و اخذ مالیات از فعالیت­های موسیقی بخش خصوصی، توان حمایت از هنرمندان ملی، احیای موسیقی نواحی و نشر موسیقی اصیل ایرانی را به­­دست آورد.

کلیدواژه‌ها


1- ارسطو. (1343). فن شعر. (ع. زرین کوب, مترجم) تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
2- افلاطون. (1353). جمهوری. (م. لطفی, مترجم) تهران: انتشارات خوشه.
3- پیرنیا, ح. (1389). ایران باستان. تهران: انتشارات پارمیس
4- شرفخانی خویی, ا. (1380). انسان،غنا،موسیقی. قم: انتشارات مشهور.
5- قراخانی بهار, ا. (1397). سیستم و تفکر سیستمی نظریه و عمل بنیادی. تهران: نشرنی.
6- لانگ, ا., & کویین, ل. (1395). راهنمای نگارش گزارشهای راهبردی در حوزه سیاستگذاری عمومی. (س. م. ساعتچی, & ا. صالحی, مترجم) تهران: مرکز بررسیهای استراتژیک ریاست جمهوری.
7- پیترز, گ. (1386). نظریه نهادگرایی در علم سیاست. (ف. مومنی, & ف. مومنی, مترجم) تهران: پژوهشگاه علوم انسانی، فرهنگ و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی.
8- موسوی خمینی, ر. (1343). تحریرالوسیله. قم: موسسه مطبوعات دارالعلم.
9- موسوی خمینی, ر. (1385). مکاسب محرمه. تهران: مؤسسۀ تنظیم و نشر آثار امام‌خمینی.
10- استفتائات امام خمینی. (1392). تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
11- موعظه نیکو ( رهنمودهای مقام معظم رهبری در عرصه تبلیغ ). (بدون تاریخ). تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
صفوت, د. (1378). رابطه متقابل موسیقی و روح. ماهنامه هنر, ش 40.
12- طاهری, م. (1391). بررسی آراء افلاطون و ارسطو در نقد محاکات و هنر شاعری. فصلنامه علمی پژوهشی کاوش نامه, ش13.
13- علی خواه, ف., & خانی ملکوه, م. (1385). "جوانان و مصرف موسیقی ". فصلنامه پژوهش‌های ارتباطی, ش 45 و 46.
بوستان, ب. (1375). ساز سازی و ساز سازان. کلک موسیقی, ش 80 تا 83.
14- بینا, س. (1372). موسیقی محلی ایران. کلک موسیقی, ش 37.
15- ملکان, م., & موذن, ک. (1394). سیاستگذاری موسیقی در جمهوری اسلامی ایران. فصلنامه علمی ترویجی رسانه(ش2).
16- میرخندان, س. (1394). مقدمه ای بر سیاستگذاری در موسیقی. دو فصلنامه علمی پژوهشی دین و سیاست فرهنگی, ش جهارم.
17- قیدرلو, ک., & جانقربان, م. (1393). مقدماتی در باب سیاستگذاری موسیقی در جمهوری اسلامی ایران. دوفصلنامه دین و سیاست فرهنگی, ش 1.
18- محرمی, ا. (1383). شعر و شاعران از نگاه افلاطون. کیهان فرهنگی, ش 214.
19- ARISTOTLE. (1998). Politics. (C. Reeve, مترجم) United States of America: Hackett Publishing.
20- Greece, A. (2002). Plato and Aristotle On Music and Music Education. International Journal of Music Education.
21- Dye, T. (1992). Understanding Public Policy. New York: Prentice Hall.
22- Easton, D. (1965). A System Analysis Of Political Life. New York: Wiley.
23- Plato. (1991). THE REPUBLIC OF PLATO. (A. BLOOM, مترجم) United States of America: Harpercollins publishers.
24- North, D. .(1994) Performance Through Time,The AmericanEconomic Review ( ج, 84).
منابع اینترنتی
25- راهبردها و راهکارهای ارتقای فعالیت‌های سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران. (1384, مهر 12). بازیابی از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/101232.
26- آیین نامه شورای هنر. (بدون تاریخ). بازیابی از مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/100604.
27- خانه موسیقی ایران. (بدون تاریخ). بازیابی از خانه موسیقی: https://b2n.ir/355306.
28- معرفی دفتر موسیقی. (بدون تاریخ). بازیابی از دفتر موسیقی معاونت فرهنگی وزارت ارشاد: https://music.farhang.gov.ir/fa/aboutus.
29- فرهنگستان هنر. (بدون تاریخ). بازیابی از معرفی فرهنگستان: https://b2n.ir/468487.
30- هنر متعالی در بیان امام خمینی. (1398, فروردین). بازیابی از سایت جامع امام خمینی: http://emam.com/posts/view/23687.
31- تغییر نظر امام درباره موسیقی. (1397, شهریور). بازیابی از خط امام: https://b2n.ir/304017.
32- پیام امام به هنرمندان و خانواده شهدا. (1367, شهریور). بازیابی از پرتال امام خمینی: https://b2n.ir/619638.
33- بیانات رهبری در دیدار جمعی از اصحاب فرهنگ و هنر. (1380, مرداد). بازیابی از دفتر حفظ و نشر اثار ایت الله خامنه­ای: https://b2n.ir/792803.
34- گفتگو با صادق طباطبایی. (1390, اردیبهشت23). بازیابی از مجله موسیقی ایرانیان: https://musiceiranian.ir/?p=10344.
35- مروری بر اثار موسیقی ایران در دهه 80. (1394, آذر). بازیابی از خبرگزاری صبا: https://b2n.ir/932575.
36- گفتگوی ایلنا با مهرداد کاظمی. (1396, آبان 2). بازیابی از خبرگزاری ایلنا: https://b2n.ir/870729.
37- گفتگوی محمد هاشمی با مهر. (1396, بهمن 22). بازیابی از خبرگزاری مهر: mehrnews.com/news/4225205.
38- ساز و کار فعالیت دفتر موسیقی تغییر کرد/ حذف برخی محدودیت‌ها. (1397, اردیبهشت). بازیابی از نسیم آنلاین: https://b2n.ir/534011.
39- گفتگو با حسین نظری،خواننده محلی. (1397, مرداد 28). بازیابی از آوای فردا-رسانه خبری تحلیلی موسیقی ایران: http://avayefarda.com/35360/.
40- نگاهی به سهم هنرهای تجسمی و موسیقی در لایحه بودجه ۹۸. (1397, دی 4). بازیابی از خبرگزاری ایسنا: https://www.isna.ir/news/97100402430/.
41- مروری بر عملکرد 30 ساله دفتر موسیقی. (1398, خرداد 3). بازیابی از تریبون هنر-سایت خبری تحلیلی موسیقی و سینما: http://tribunehonar.com/?p=32343.
42- گزارش عملکرد 4 ساله. (1396, اردیبهشت). بازیابی از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی: https://b2n.ir/437963.