هدف پژوهش حاضر، ارائه چارچوب نظام مند از عوامل موثر بر تحولات حکمرانی آموزش عالی می باشد. روش پژوهش، کیفی و از نوع فراترکیب میباشد و برای گردآوری داده ها از روش کتابخانه ای استفاده شده است. جامعه مورد مطالعه، کلیه منابع علمی مرتبط با موضوع عوامل موثر بر تحول حکمرانی آموزش عالی (بین سال های 1390 تا 1400 همچنین 2000 تا 2020) می باشد. در نتیجه، 2 بعد اصلی الزامات داخلی و الزامات خارجی تحول حکمرانی آموزش عالی شناسایی شد که هر یک دربردارنده مؤلفه هایی است. الزامات خارجی شامل تحولات حاکمیتی از جمله تحولات جهانی شدن و تحولات قدرت و سیاست، تحولات زیرساختی از جمله تحولات اقتصادی، تحولات در عرصه مدیریتی، تحولات نرم افزاری از جمله تحولات اجتماعی، تحولات فناوری و تحولات طبیعت شامل تحولات اقلیمی است. الزامات داخلی نیز شامل 2 عامل درون سیستمی (چالش های درون دانشگاهی، استقلال دانشگاهی، توسعه کمی و کیفی آموزش عالی) و برون سیستمی آموزش عالی (مشارکت ذینفعان و تحولات اجتماعی) است.
اکبری، احمد؛ دیهیم، جواد و دهنوی، مریم. (1395). نقش سیاستهای آموزش عالی در تحقق برنامههای توسعه پایدار. مطالعات مدیریت و حسابداری، 2(3)، 54-73.
امیری فرحآبادی، جعفر. (1398). تحول حکمرانی دانشگاهی ضرورتی مغفول در تحقق بهینه خدمات تجاریسازی پارکهای علم و فناوری. پژوهشهای معاصر در علوم و تحقیقات، 1(3)، 16-32. (کد R3)
پورکریمی، جواد. (1398). سمینار حکمرانی در آموزش عالی. دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. (کد R2)
حریریان توکلی، الهام؛ حمیدیفر، فاطمه و شیرزاد کبریا، بهارک. (1397). بررسی مدلهای تحلیل حکمرانی در نظامهای آموزش عالی جهان. دومین کنفرانس حکمرانی و سیاستگذار. (کد R5)
خاشعی، وحید و هرندی، عطاءاله. (1393). تبیین ابعاد حکمرانی متعالی مبتنی بر سیره حکومتی امام علی (ع): تلفیق رویکرد اجتهادی و تحلیل محتوا. پژوهشهای علم و دین، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 5(2)، 85-110. (کد R6)
داداش کریمی، یحیی؛ میرسپاسی، ناصر و نجفبیگی، رضا. (1397). بررسی سیر تحول نظریات حکمرانی در نظام آموزش عالی و دانشگاهها جهت ارتقا بهرهوری. نوآوریهای مدیریت آموزشی، 14 (1)، 7-26. (کد R4)
داداش کریمی، یحیی؛ میرسپاسی، ناصر و نجفبیگی، رضا. (1397). طراحی مدل حکمرانی در آموزش عالی کشور. مدیریت سازمانهای دولتی، 7(3)، 12-27.
صباغیان، علی. (1398). الزامات و پیامدهای تحول حکمرانی آموزش عالی در اروپا. سیاستگذاری عمومی، 5(2)، 229-247. (کد R1)
طرقی بیدآبادی، جعفر. (1398). حکمرانی آموزش عالی؛ دیدگاهها و راهکارها. تهران: انتشارات گوهر گویا.
عبدالهی، بیژن و موسوی امیر، سیده طیبه. (1396). واکاوی نقش اخلاق حرفهای در حکمرانی دانشگاهی. صنعت و دانشگاه، 10 (35). 74-86.
قموشی، زهرا؛ پورکریمی، جواد و عزتی، میترا. (1399). شایستگیهای اخلاقی مدیران دانشگاهی: مطالعهای فراترکیب. راهبرد فرهنگ، انتشار آنلاین.
کمالی، یحیی. (1396). روششناسی فراترکیب و کاربرد آن در سیاستگذاری عمومی. سیاست، 3 (47)، 721-736.
کمپبل، دیوید و کارایانیس، الیاس. (2013). حکمرانی معرفتشناسانه در آموزش عالی (ارتقای کیفیت دانشگاهها در راستای توسعه). ترجمه: جواد پورکریمی و امین هماینی دمیرچی. تهران: موسسه پژوهش و برنامهریزی آموزش عالی.
کوثری، سحر و احمدی، حسن. (1399). تحلیل حکمرانی درونی و بیرونی مظام آموزش عالی ایران. مدیریت سازمانهای دولتی، 8(4)، 125-144.
مهدی، رضا. (1394). آیندهشناسی آموزش عالی: راهبردها و پیامدهای سازگاری دانشگاه با محیط و جامعه. فرایند مدیریت و توسعه، 28 (1).
نجفی، فرشته؛ منجذبی، فاطمه و نیکپیما، نسرین. (1392). متاسنتز تحقیقات کیفی در پرستاری: یک مطالعه مروری. تحقیقات کیفی در علوم سلامت، 4 (2)، 320-335.
یوسفی، هادی؛ علمالهدی، جمیله؛ خورسندی طاسکوه، علی و ذاکر صالحی، غلامرضا. (1400). استخراج عوامل محرک اصلاحات در حکمرانی نظامهای آموزش عالی اروپایی؛ رهیافتهایی برای ایران. مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 11(39)، 250-275. (کد R17)
Austin, I., & Jones, G. A. (2018). Emerging trends in higher education governance: Reflecting on performance, accountability and transparency. In Research Handbook on Quality, Performance and Accountability in Higher Education. Edward Elgar Publishing. (code R7)
Chan, D. K. (2007). Global agenda, local responses: changing education governance in Hong Kong’s higher education. Globalisation, Societies and Education, 5(1), 109-124. (code R13)
Dao, K. V. (2015). Key challenges in the reform of governance, quality assurance, and finance in Vietnamese higher education–a case study. Studies in higher education, 40(5), 745-760. (code R10)
Dobbins, M. (2017). Exploring higher education governance in Poland and Romania: Re-convergence after divergence?. European Educational Research Journal, 16(5), 684-704. (code R9)
Dobbins, M., & Knill, C. (2014). Higher education governance and policy change in Western Europe: International challenges to historical institutions. Springer.
Fumasoli, T. (2015). Multi-level governance in higher education research. In The Palgrave international handbook of higher education policy and governance (pp. 76-94). Palgrave Macmillan, London. (code R11)
Gornitzka, A. & Maassen, P. (2011). National policies concerning the economic role of higher education. Higher Education Policy, 13(3), 225– 230. (code R12)
Jongbloed, B., Vossensteyn, H., van Vught, F., & Westerheijden, D. F. (2018). Transparency in higher education: The emergence of a new perspective on higher education governance. In European higher education area: The impact of past and future policies (pp. 441-454). Springer, Cham.
Maassen, P. (2000). The changing roles of stakeholders in Dutch university governance. European journal of education, 35(4), 449-464. (code R16)
Mok, J. K. H. (2002). From nationalization to marketization: Changing governance in Taiwan's higher‐education system. Governance, 15(2), 137-159. (code R14)
Mok, J. K., & Lo, E. H. (2002). Marketisation and the changing governance in higher education: A comparative study. Higher Education Management and Policy, 14(1), 51-82. (code R15)
Mok, K. H., & Han, X. (2017). Higher education governance and policy in China: managing decentralization and transnationalism. Policy and Society, 36(1), 34-48. (code R8)
)