عاملیت کارگزاران در سیاستگذاری فرهنگی؛ مطالعه گفتمان‌های ریاست جمهوری ایران (1368 تا 1396)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته سیاستگذاری عمومی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی و حقوق، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران.

3 استادیار رشته مدیریت دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

دیر زمانی است که مطالعه فعالیت‌های بازیگران سیاسی کانون توجه پژوهشگران است. اما این مطالعات در سال‌های گذشته و با طرح جریان «چرخش به سوی ایده»، تحول مهمی را تجربه کرده‌اند. پژوهش حاضر با تبعیت از مولفه‌های جریان چرخش به سوی ایده، به دنبال شناخت تصویر‌سازی بازیگران سیاسی کلیدی حوزه سیاست فرهنگی در جمهوری اسلامی ایران است. بدین‌منظور تلاش می‌شود تا اولاً مشخص گردد گفتمان‌ بازیگران چه تصویری را به شهروندان القا می‌کند و دوماً بازیگران چه ایده‌هایی را برای بهبود وضعیت فرهنگی به شهروندان معرفی می‌کنند. برای انجام این پژوهش، گفتمان‌های سیاسی طرح شده توسط رؤسای جمهور در حوزه سیاست‌های فرهنگی طی سال‌های 1368 تا 1396 و در قالب 8 دوره ماه عسل (صد روز اول دوره ریاست جمهوری)، شناسایی و تجزیه و تحلیل شده‌اند. چهارچوب نظری مورد استفاده تحلیل گفتمان‌های سیاسی ایزابل و نرمن فیرکلاف است. یافته‌های این پژوهش ضمن شناسایی گفتمان‌های سیاسی به تفکیک دوره‌های ریاست جمهوری حاکی از آن است که دولت‌های آقایان خاتمی و احمدی‌نژاد بیش از همه، ایده‌پردازی‌هایی را در حوزه سیاست فرهنگی انجام داده‌اند. همچین سه ایده «ضرورت توسعه امکانات آموزشی»، «توجه بیشتر به افکار عمومی و آزادی بیان» و «ترویج ارزش‌های اسلامی» به صورت مشترک در اغلب دوران ماه عسل توسط رؤسای جمهور در حوزه سیاست فرهنگی بیان می‌شوند.

کلیدواژه‌ها


  • Aliabadi, G. (2015). Islamic Revolution and Election Discourse in Iran, Rasaneh,1(77), 119-150. (doi: 1001.1.10227180.1388.20.1.6.3) [Persian]
  • Barbieri, N. (2012). Why does Cultural Policy Change? Policy Discourse and Policy Subsystem: A Case Study of The Evolution of Cultural Policy in Catalonia. International Journal of Cultural Policy, 18(1), 13-30. (doi: https://dx.doi.org/10.1080/10286632.2011.567329)
  • Bayram, F. (2010). Ideology and Political Discourse: A critical Discourse Analysis of Erdogan’s Political Speech. Arecls, 7(1), 23-40.
  • Campbell, J. L. (2002). Ideas, Politics, and Public Policy. Annual review of sociology, 28(1), 21-38. (doi: https://doi.org/10.1146/annurev.soc.28.110601.141111) ‏
  • Carstensen, M. B., & Schmidt, V. A. (2016). Power Through, Over and in Ideas: Conceptualizing Ideational Power in Discursive Institutionalism. Journal of European public policy, 23(3), 318-337. (doi: https://doi.org/10.1080/13501763.2015.1115534)
  • Chadwick, A. (2000). Studying Political Ideas: A Public Political Discourse Approach. Political Studies, 48.2, 283-301. (doi: https://doi.org/10.1111/1467-9248.00260)
  • Davoodi, A. A. (2010). Discourse Theory and Political Science, Journal of Political Studies, 2(8), 53-76. [Persian]
  • Fairclough, I., & Fairclough, N. (2011). Practical Reasoning in Political Discourse: The UK Government’s Response to The Economic Crisis in The 2008 Pre-Budget Report. Discourse & Society, 22(3), 243-268.(doi: https://doi.org/10.1177/0957926510395439)
  • Fairclough, I., & Fairclough, N. (2012). Political Discourse Analysis: A method forAadvanced Students. Routledge.
  • Goodwin, S. (2011). Analysing Policy as Aiscourse: Methodological Advances in Policy Analysis. Methodological Choice and Design: Scholarship, Policy and Practice in Social and Educational Research, 167-180.‏ (doi: https://doi.org/10.1007/978-90-481-8933-5_15)
  • Hajer, M. (2002). Discourse Analysis and The Study of Policy Making. European Political Science, 2(1), 61-65.‏ (doi: https://doi.org/10.1057/eps.2002.49)
  • Hewitt, S. (2009). Discourse Analysis and Public Policy Research. Centre for Rural Economy Discussion Paper Series, 24, 1-16.
  • Hosseinizade, S. M. A. (2013). From Institutionalism to Discourse: A Prelude to the Function of Theories of Institutionalism in Politics. Political Science, 15(60), 83-109. [Persian]
  • Kamali, Y. & et al. (2022). Argumentative Analysis in Public Policy: Process & Functions. Iranian Journal of Public Policy, 8(3), 9-25. (doi.org/10.22059/jppolicy.1401.89538). [Persian]
  • Kern, F. (2010). The Politics of Governing ‘System Innovations’ Towards Sustainable Electricity Systems, Doctoral dissertation, University of Sussex.
  • Liu, M. (2014). Book review: Isabela Fairclough and Norman Fairclough, Political Discourse Analysis: A Method for Advanced Students.
  • Maleki, M.& Eyvazi, M. R. (2020). Analysis of the Political Discourse of The 11th Government of The Islamic Republic of Iran in Domestic Politics. Journal of Political Research in Islamic World, 10(1), 125-154. (doi: 1001.1.23222980.1399.10.1.3.4) [Persian]
  • Mehraeen, M. & et al. (2022). A Discourse Analysis of Scientific-Technological Policy in Ahmadinejad and Rohani's Administrations with an Emphasis on Technology Transfer. Journal of Sociological Cultural Studies, 13(4), 127-152. (doi: 30465/scs.2023.42659.2606) [Persian]
  • Peters, B. G. (2019). Institutional Theory in Political Science: The New Institutionalism. Edward Elgar Publishing.
  • Pietra, J. D., & Wang, S. (2021). ‘Enough is Enough: This Cycle of Violence has to Come to an End’: Practical Reasoning in the Editorials During the Extradition Bill Crisis of Hong Kong. Discourse & Communication, 15(4), 415-432. (doi: https://doi.org/10.1177/17504813211002035)
  • Põiklik, P. (2016). People’s Right to Keep and Bear Arms: Arguments on the Meaning of the Second Amendment to the US Constitution in District of Columbia v. Heller. Journal of Language and Politics, 15(2), 173-192. (doi: https://doi.org/10.1075/jlp.15.2.03poi)
  • Pour ali, S. & Feirahi, D. (2015). Cultural Policy of Higher Education during Ahmadinejad's Presidency: A Discourse Analysis. Iranian Journal of Public Policy, 2(4), 121-140. (doi: 10.22059/ppolicy.2016.58179) [Persian]
  • Ramezani, M. & et.al. (2019). Cultural Policy Making of the Islamic Republic of Iran: Backgrounds, Patterns and Injuries (Emphasizing the Concept of Referential). The Socio-Cultural Research Journal of Rahbord, 8(32), 69-96. (doi: 1001.1.22517081.1398.8.3.3.3) [Persian]
  • Raymond, L., & Olive, A. (2009). Ideas, Discourse, and Rhetoric in Political Choice. Polity, 41(2), 189-210.
  • Schmidt, V. A. (2008). Discursive Institutionalism: The Explanatory Power of Ideas and Discourse. Annual Review of Political Science, 11, 303-326. (doi: http://dx.doi.org/10.1146/annurev.polisci.11.060606.135342)
  • Swinkels, M. (2020). How Ideas Matter in Public Policy: A Review of Concepts, Mechanisms and Methods. International Review of Public Policy, 2(2: 3), 281-316. (doi: https://doi.org/10.4000/irpp.1343)
  • Tian, L. (2021). Critical Discourse Analysis of Political Discourse—A Case Study of Trump's TV Speech. Theory and Practice in Language Studies, 11(5), 516-520.
  • Van Dijk, T. A. (1997). Discourse as Social Interaction (Vol. 2), Sage.

منابع آنلاین