سیاستگذاری و برنامه‌ریزی توسعه ای باید توانائی و قابلیت مواجه با پدیده‌های ناشناخته و احتمالی در عمل را داشته و با ایجاد نوعی تعادل استراتژیک بین محیط برنامه‌ریزی، اهداف و خط مشی های تبین شده زمینه تحقق را فراهم سازد. سازواری(تناسب)، انسجام(بهم پیوستگی) و تاب‌آوری(انعطاف) در برنامه های توسعه را باید از ارکان اساسی برنامه ریزی اقتضائی دانست. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که کدامیک از برنامه های توسعه کشور(اول تا پنجم پس از پیروزی انقلاب)توانسته اند از منظر شاخص های سه گانه سیاستگذاری اقتضایی، اهداف تعیین شده خود را محقق سازند؟ بررسی صورت گرفته نشان‌دهنده این واقعیت است که علیرغم تاکیدات نظری برنامه های چهارم و پنجم بر ضرورت رعایت شاخص های سیاستگذاری اقتضائی و بومی سازی برنامه ریزی توسعه، برنامه سوم توسعه بهترین وضعیت را از لحاظ عملکردی و توجه به شاخصهای اقتضائی در میان برنامه های پنجگانه توسعه داشته و برنامه های اول و دوم توسعه را غیراقتضائی‌ترین برنامه های توسعه بعد از انقلاب باید دانست. این مقاله از نظر روش‌شناسی با اتخاذ روش توصیفی و مقایسه ای و با بهره‌گیری از شیوه جمع‌آوری کتابخانه ای با دسترسی به منابع دست اول درجهت تقویت رویکرد راهبردی سیاستگذاری اقتضائی ارائه گردیده است.
Alvani Seyed Mehdi, Journal of Future Study of Management, Contingency & Positive Model, Islamic Azad University, Research Sciences Unit, year 1, issue 2, summer 1989 [in Persian].
Alviri, the unapproved first plan & the first & second plans, looking at the plan from two sides, in: fifty years of planning, Parse Press, second edition, 2019 [in Persian].
Azimi, Hossein, Circuits of Underdevelopment in Iran's Economy, Ney Press, 2011 [in Persian].
Azimi, Hossein, Fifty years of planning, Parse Press, second edition, 2019 [in Persian].
Bryson J M, Delbecq A L. (1979). A Contingent Approach to Strategy & Tactics in Project Planning. Journal of the American
Dill, William. (1958). Environment as an Influence on Managerial Autonomy. Administrative Science Quarterly. Vol. 2, No. 4. Pp. 404- 443.
Documents of the third economic development plan, 1990-2004, Program & Budget Organization, 1998 [in Persian].
Donaldson, Lex. (2001). The contingency theory of organizations. Thous& Oaks, Calif : Sage Publications
Ebtahaj Abolhasan, Memoirs of Abolhasan Ebtahaj, first volume, first edition, 1992, Scientific Publications, Tehran [in Persian].
Emani Rad, theory, method of expert independence, in: Fifty Years of Planning, Parse Press, second edition, 2019 [in Persian].
First Plan Law, publication of Program & Budget Organization, 1997 [in Persian].
Galbraith, Jay.(1973). Designing.Complex.Organizations. United States: Addison-Wesley Longman Publishing Co.
General policies & guidelines of the third plan, appendix 1, program & budget organization, 1999 [in Persian].
Jani Siavash & Azouji Aladdin, explanation of the concept & basics of resilience & resistance economy, the President Strategic Planning & Supervision Administration, July 2014 [in Persian].
Kaufman J L. (1979). Comment. Journal of the American Planning Association. Vol. 45. 403- 406.
Kiyani, Gholamreza, New Management Approaches, Tehran, Hezaran Publishing House, first edition, 1998 [in Persian].
Kordbacheh, Mohammad, an overview of the planning system from the first to fourth development plans & a proposal to adjust the planning system of the fifth development plan. Country Management & Planning Organization, May 2007 [in Persian].
Kulkarni, Vaibhavi. (2017). Contingency Theory. The International Encyclopedia of Organizational Communication, pp.1–6.
Majlis Research Center, Fifth Plan, Pathology of Development Programs in Iran, 2009 [in Persian].
Malizia E. (1982). Contingency Planning for Local Economic Development. Environment & Planning B: Planning & Design, 9 (2).
H. S., Planning in Iran, translated by Ali Azam Mohammad Beigi, Tehran, Ney Press, 5th edition, 2018 [in Persian].
Miller, EJ & A K, Rice. (1967). Systems of Organization. London: Tavistack Press.
Planning system of the 5th plan, planning deputy, fall, 2008 [in Persian].
Program & budget organization, documents of the first development plan, 1989 [in Persian].
Schedler, &reas. (2007). Mapping Contingency. Political Contingency: Studying the Unexpected, the Accidental, & the Unforeseen. New York.
Schoonhoven, Claudia Bird. (1981). Problems with Contingency Theory: Testing Assumptions Hidden within the Language of Contingency "Theory". Administrative Science Quarterly, Vol. 26, No. 3.
Secretariat of the Expediency Discernment Council, 2006 [in Persian].
Shapiro, Ian. & Bedi, Sonu. (2007). Political Contingency: Studying the Unexpected, the Accidental, & the Unforeseen. NYU Press.
Tha, Mai, (2014), Contingency Perspective: Wiley Encyclopedia of, eds C.L. Cooper, M. Vodosek, D.N. Hartog & J.M. McNett Mai
The President Planning & Economic Affairs Administration, Ministry of Commerce, Development Planning, Tehran, first edition, 2009 [in Persian].
The Third Economic Development Plan of the Islamic Republic of Iran, Appendix 2 of the Plan, Program & Budget Organization, 1999 [in Persian].
Theoretical foundations & documents of the fourth plan, first volume, 2004 [in Persian].
Vahid, Majid, public policy, Tehran, Mizan Press, second edition, 2009 [in Persian].
دانایی فر, حسن, & سلطانی, علیرضا. (1401). بررسی و مقایسه برنامه های اول تا پنجم توسعه در ایران پس از انقلاب اسلامی از منظر شاخصهای سیاستگذاری اقتضائی. سیاستگذاری عمومی, 8(1), 195-203. doi: 10.22059/jppolicy.2022.85996
MLA
حسن دانایی فر; علیرضا سلطانی. "بررسی و مقایسه برنامه های اول تا پنجم توسعه در ایران پس از انقلاب اسلامی از منظر شاخصهای سیاستگذاری اقتضائی". سیاستگذاری عمومی, 8, 1, 1401, 195-203. doi: 10.22059/jppolicy.2022.85996
HARVARD
دانایی فر, حسن, سلطانی, علیرضا. (1401). 'بررسی و مقایسه برنامه های اول تا پنجم توسعه در ایران پس از انقلاب اسلامی از منظر شاخصهای سیاستگذاری اقتضائی', سیاستگذاری عمومی, 8(1), pp. 195-203. doi: 10.22059/jppolicy.2022.85996
VANCOUVER
دانایی فر, حسن, سلطانی, علیرضا. بررسی و مقایسه برنامه های اول تا پنجم توسعه در ایران پس از انقلاب اسلامی از منظر شاخصهای سیاستگذاری اقتضائی. سیاستگذاری عمومی, 1401; 8(1): 195-203. doi: 10.22059/jppolicy.2022.85996
)