مردم، سیاست و دولت؛ از بی‌اعتنایی به سیاست تا ناکارآمدی دولت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران(مرکز مطالعات سیاستگذاری عمومی)، تهران، ایران

چکیده

از مقایسه دیگر کشورها با ایران می‌­توان به کارآمدی دولت در شماری سامان­ها و خلل در کارکردهای آن و به تبع آسیب به کارآمدی آن در ایران پی برد. عرصه­ سیاست­گذاری عمومی، ضمن فارغ­‌کردن مشاهده‌کننده از قضاوت ارزشی و نیز رهاکردن او از بار اتهام وابستگی و دلدادگی به خارج، این امکان را به او می­‌‍دهد تا روشن کند که دولت ایران در شماری از مهم­ترین عرصه­‌های سیاست­گذاری عمومی از اقتصاد گرفته تا آموزش و فرهنگ و از این­ها گرفته تا صنعت، کشاورزی، مدیریت آب و محیط­زیست با چالش‌­ها و بحران­های عمیقی مواجه است. پژوهشی که پیشتر نگارنده و همکارانی از کشور فرانسه انجام داده به کار مقایسه نظام و زمان سیاست­گذاری عمومی در ج. ا. ایران، ج. فرانسه و ایالات متحده آمریکا آمده است. دولت­های دو کشور اخیر در تمام عرصه­‌های مذکور از دولت ایران کارآمدترند. این مقاله مجال بحث در چرایی این وضع است و پیشنهاد نویسنده این است که میان این وضع و سطح سیاسی بودن مردم نسبت مستقیم وجود دارد و کارآمدی دولت به میزان درگیری شهروندان با امر سیاست و ترجیح امر عمومی و مصالح آن بر امر خصوصی و منافع آن نزد آنان، وابسته است. به رغم این که مردم ایران بسیار سیاسی پنداشته می­‌شوند، به معنای مندرج در این مقاله چندان سیاسی نیستند و چنین نبودنشان سبب ناکارآمدی، ثقل و خودبزرگ­‌بینی سیاستمداران و دولت در ایران شده است. شواهدی یاری­‌گر ما در حمایت از مدّعایمان خواهند بود که ذکر و بحثشان در این نوشته خواهد رفت.

کلیدواژه‌ها


  1. Badie, Bertr&, L’Etat importé. L’occidentalisation de l’ordre politique, Paris, CNRS, 2017.
  2. Bénéton, Philippe, Introduction à la politique, Paris, PUF, 1999.
  3. De Tocqueville, Alexis, De la démocratie en Amérique, Paris, Flammarion, 2010.
  4. Fazeli, Mohammad, (2021). Iran on the Edge of a Razor, Discourses of Political Sociology & Public Policy, Tehran, Rosaneh [in Persian].
  5. Furet, François, La Révolution française, Paris, Gallimard, 2007.
  6. Furet, François, Le passée d’une illusion, Essai sur l’idée communiste au XXe siècle, Paris, LGF, 2003.
  7. Imam Khomeini, Sahife. Volume 8, page 6 [in Persian].
  8. Katoozian, Homayoun, (2016). Conflict between the state & the nation, theory of history & politics in Iran, translated by: Alireza Tayeb, Ney Press [in Persian].
  9. La Boétie, Discours de la servitude volontaire, Paris, Flammarion, 2016.
  10. Lefort, Claude, Essais sur le politique, XIXe-XXe siècles, Paris, Points, 2001.
  11. Richard, Yann, L’Iran, de 1800 à nos jours, Paris, Flammarion, 2016.
  12. Tabatabaei, Seyyed Javad, (2001). An Introduction to the Theory of Iran's Decline, Contemporary View [in Persian].
  13. Vahid, Majid, (2020). Per, Reno, Poule, Gilles, Time of Politics & Public Policymaking in the Islamic Republic of Iran, the Republic of France & the United States of America. Tehran: Mizan Press [in Persian].
  14. Weber, Max, Le savant et le politique, trad : Julien Freund, Paris, 10/18, 2002.