طراحی مدل خط مشی‌گذاری توسعه صادرات غیر نفتی در مناطق آزاد ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای خط‌مشی‌گذاری پردیس البرز دانشگاه تهران

2 استادیار اقتصاد دانشگاه تهران

3 استاد مدیریت دانشگاه شهید بهشتی

4 استاد مدیریت دانشگاه تهران

چکیده

این پژوهش با هدف طراحی مدل خط مشی‌‌گذاری توسعه صادرات غیر‌‌نفتی در مناطق آزاد و ریل‌‌گذاری به سوی تحقق اهداف صادراتی با رویکرد کیفی مبتنی بر نظریه داده‌‌بنیاد و طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری، و انتخابی انجام شده است. داده­های تحقیق که از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع­آوری شده است، دارای 402 کد اولیه، 63 مقوله فرعی و 18 مقوله اصلی می‌باشد. بر اساس نتایج نهائی، عوامل علّی (عوامل بازدارنده تولید، موانع خط مشی‌گذاری، موانع اجرائی قوانین و خط مشی‌ها و موانع صادرات در سطح بنگاه) بر توسعه صادرات غیرنفتی در مناطق آزاد تأثیر‌‌گذارند. همچنین عوامل زمینه‌‌ای (بسترها و الزامات مناطق آزاد، ساختار اقتصادی، ساختارفرهنگی و توانمندی‌ها و مزیت‌های مناطق آزاد) و عوامل مداخله‌‌گر (عوامل فشار و ذی‌نفع و فساد و منفعت‌‌طلبی) بر عوامل راهبردی اثر می‌‌گذارند و در ‌‌نهایت، عوامل راهبردی (بهبود فرآیند تصمیم‌‌گیری، بهبود ساختار شورای‌‌عالی، پیروی از الگوهای ملی توسعه صادرات، سیاست‌‌های رونق تولید، سیاست‌‌های توسعه صادرات، بهبود عوامل بازاریابی و ارتقاء بهره‌‌وری مدیریت) باعث تبدیل مناطق آزاد به سکوی صادرات و موتور توسعه کشور و همچنین تحقق اهداف مناطق آزاد خواهند شد.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. حمیدی زاده، محمد رضا و زرگران یزد، مریم (1395). راهبرهای ورود و حفظ بازار‌های منطقه ای و جهانی، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
  2. خورشیدی، غلامحسین. حاجی پور، بهمن. عزیزی، شهریار و حنظل عیدانی، حمید (1395). طراحی و تبیین الگوی توسعه صادرات در مناطق آزاد تجاری ایران، کنفرانس جهانی مدیریت، اقتصاد حسابداری و علوم انسانی در آغاز هزاره سوم، شیراز، پژوهش شرکت ایده بازار صنعت سبز.
  3. خوش­چهره، محمد.ایروانی، محمد­جواد.حسینی، سید شمس­الدین و علوی، حمید(1398).ارائه الگوی راهبردی تولید ملی با رویکرد اقتصاد مقاومتی، مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی،سال سوم، شماره 11، صص325-372.
  4. فراستخواه، مسعود (1395)، روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه بر پایه، تهران، انتشارات آگاه ، چاپ دوم.
  5. کامران، حسن (1381)، علل توسعه‌نیافتگی مناطق آزاد ایران، تحقیقات جغرافیایی، دوره 17، شماره 3-2 (پیاپی)، صص 42-32.
  6. گریفین، کیت (1394)، راهبردهای توسعه اقتصادی، چاپ پنجم، ترجمه: حسین راغفر و محمدحسین هاشمی، تهران نشر نی.
  7. محمدی، مقداد و احمدی، علی محمد و غفاری، حسن محمد (1389). ارزیابی اثر اعتبارات بانکی و نرخ حقیقی ارز بر رشد صادرات محصولات کشاورزی (۱۳۶۳-1385)، اقتصادکشاورزی و توسعه، سال 19، شماره ۷۳، صص ۶۰-۹۰.
  8. منوریان، عباس. مقیمی، سیدمحمد. موحدی، محمود و حسین‌زاده، ماشاا... (1391). طراحی الگوی خط مشی‌گذاری توسعه صادرات بنگاه‌های کوچک و متوسط با استفاده از راهبرد نظریه‌پردازی داده‌بنیاد، مدیریت دولتی، دوره 4، شماره 3، صص 144-123.
  9. میرقربانی‌گنجی، سیدموسی (1392). بررسی موانع توسعه صادرات غیرنفتی و شناسایی عوامل تقویت‌کننده صادرات، مدیریت صنعت هوشمند، سال شانزدوهم، شماره 10/ پیاپی 151، صص 29-23.
  10. ولی‌زاده‌اوغانی، اکبر و تقی‌زاده‌اصل، هاجر (1395)، اولویت‌بندی عوامل مؤثر بر توسعه سرمایه‌گذاری در منطقه آزاد تجاری ارس با بکارگیری تکنیک TOPSIS"، فصلنامه مدیریت زنجیره ارزش، دوره 1، شماره 4، صص 64-53.
  11. Albaum, G., & Duerr, E. (2008). International marketing and export management. Pearson Education.
  12. Alvarez, R., & López, R. A. (2008). Entry and exit in international markets: Evidence from Chilean data. Review of International Economics, 16(4), 692-708.
  13. Birks, M, Mills, J.(2015). Grounded theory: a practical guide. 2nd ed.London: SAGE.
  14. Francios. (2019).special economic zones:Methodological issues and definition ,transnational corporation ,26(2).
  15. Buckley, P., (1990), Problems and development in the coretheory of international business, Journal of International Business Studies, Fourth Quarter, pp. 567-664.
  16. Charmaz, K.(2006). constructing grounded theory: a practical guide through qualitative analysis. Thousand Oaks, CA: SAGE.
  17. Das, B., Shil, N. C., & Pramanik, A. K. (2007). Strengthening SMEs to make export competitive.
  18. Das, P. (2016). Roadmap for Development of Micro, Small and Medium Enterprises (MSME) in Odisha. Vilakshan: The XIMB Journal of Management, 13(2).
  19. Ghingold, Marry, Bruce, Johnson;(1993). "Intrafirm Technical Knowledge and Competitive Advantage: A Framework for Superior Market Driven Performance", Journal of Business and Industrial Marketing, Vol.13, No. 1, .
  20. Griffith, D. A., & Czinkota, M. R. (2012). Release the constraints: Solving the problems of export financing in troublesome times. Business Horizons, 55(3), 251-260.
  21. Kliment Naydenov(2018)THE ROLE OF FREE ECONOMIC ZONES FOR THE DEVELOPMENT OF THEREGIONAL ECONOMY,Conference Paper ,DOI: 10.5593/sgemsocial2018/5.2/S20.069.
  22. LLO (2003), Governing Body, Committee on Employment and Social Policy, Employment and Social Policy in Respect of Export Processing Zones, P. l. (GB.286/ Eps/3/ March).
  23. -Mills J, Birks M.(2020). Qualitative methodology: a practical guide. London: SAGE Publications Ltd.
  24. Morell, J, A. (2018). Systematic iteration between model and methodology: A proposed approach to evaluatingunintended consequences. Evaluation and Program Planning Vol.68.                                                                                                                                                                           
  25. Morgan, M.E., Katsikeas, C.S., (1997), Obstacles to exportinitiation and expansion, Omega, Vol 25, No. 6, pp. 677-90.
  26. (2009). Top Barriers and Drivers to SME Internationalisation. Report by the OECD Working Group Party on SMEs and Entrepreneurship, Paris: OECD.
  27. Porto, G. G. (2005). Informal export barriers and poverty. Journal of international Economics, 66(2), 447-470.
  28. Shaw, V., Darroch, J., (2004), Barriers tointernationalization: a study entrepreneurial newventures in New Zealand, Journal of International Entrepreneurship, Vol 2. No, 4.
  29. Strauss, A. and Corbin (1990),”Grounded Theory Research: procedures, canons and evaluative criteria”, Qualitative sociology, VOL.13, NO 1.
  30. Tesfom, G.,(2006), A classification of export marketingproblems of small and medium sized manufacturing firmsin developing countries, International Journal of Emerging Markets, Vol. 1, No. 3, pp. 262-281.
  31. (2004). Promoting the Export Competitiveness of SMEs,Commission on Enterprise, Business Facilitation and DevelopmentExpert Meeting on Promoting the Export Competitiveness of SMEs, Geneva, 8–10 December.
  32. (2019). World Investment Report 2019: Special economic zones. New York and Geneva: United Nations, pp. 126-206.
  33. ,(2003), Development of clusters and Networks ofSMEs: The UNIDO programmer a guide to exportconsortia, United Nations Industrial Development Organization, Vienna.
  34. World Bank group. (2017) special economic zones.
  35. World Free Zones Organization. (2021).
سیاستگذاری عمومی
دوره 7، شماره 2
1400
صفحه 167-185

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار