شناسایی کارکردها و کژکارکردهای سرمایه اجتماعی در اجرای خط‎مشی‌های جمعیت در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد مدیریت دولتی گرایش خط‎مشی‎گذاری عمومی دانشگاه تهران

2 دانشیار مدیریت دولتی دانشگاه تهران

3 استادیار مدیریت دولتی دانشگاه تهران

چکیده

سرمایه اجتماعی، نقش تعیین‎کننده‎ای در اجرای خط‎مشی‎های عمومی دارد. اجرا، مرحله‎ای از فرآیند خط‎مشی‎گذاری است که محل تحقق عملیاتی اهداف خط‎مشی‎ها می‎باشد. این تحقیق، در پی پاسخ به این‎سوال است که سرمایه اجتماعی، چه کارکردها و کژکارکردهایی در اجرای خط‎مشی‎های جمعیتی دارد. روش تحقیق در این پژوهش، از منظر فلسفه تحقیق، «تفسیری» و از نظر رویکرد، «استقرایی» است. استراتژی تحقیق، «مطالعه موردی» و نحوه گردآوری اطلاعات، «مصاحبه» است. جهت تحلیل داده‎های مصاحبه‎ها از تکنیک «تحلیل مضمون» استفاده شد. با تحلیل داده‎ها، 47 مضمون اولیه، 6 مضمون سازمان‎دهنده و 2 مضمون فراگیر احصاء شده و الگویی نظری شکل گرفت که مطابق آن وفاق اجتماعی، تعاملات اجتماعی سازنده و وجدان جمعی، کارکردهای سرمایه اجتماعی قلمداد می‎شوند که تحقق آن‎ها، تسهیل‎گر اجرای خط‎مشی‎های جمعیتی است. ضعف وفاق اجتماعی، تعاملات اجتماعی مخرب و ضعف وجدان جمعی، کژکارکردهای سرمایه اجتماعی هستند که اجرای خط‎مشی‎های جمعیتی را متوقف کرده یا به تعلیق درمی‎آورند.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. ادیبی، حسین؛ انصاری، عبدالمعبود (۱۳۸۳).  نظریه های جامعه شناسی. تهران: دانژه.
  2. الوانی، مهدی (۱۳۹۲). تصمیم گیری و تعیین خط‎مشی دولتی. تهران: سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاه ها(سمت).
  3. الوانی، مهدی؛ سیدنقوی، میرعلی (۱۳۸۱). سرمایه اجتماعی: مفاهیم و نظریه‎ها. مطالعات مدیریت (بهبود و تحول)،9(34-35)، 9-۲۶.
  4. الوانی، مهدی؛ شریف زاده، فتاح (1392). فرآیند خط‎مشی‎گذاری عمومی. تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
  5. پاتنام، رابرت؛ کلمن، جورج؛ بوردیو، پیر؛ فوکویاما، فرانسیس؛ پورتس، آلخاندرو؛ تاج‎بخش، کیان. ترجمه: حسن پویان و افشین خاکباز (۱۳۸۴). س‍رم‍ای‍ه‌ اج‍ت‍م‍اع‍ی‌: اع‍ت‍م‍اد، دم‍وک‍راس‍ی‌ و ت‍وس‍ع‍ه. تهران: پژوهش شیرازه.
  6. پیران، پرویز (1392). مبانی مفهومی و نظری سرمایه اجتماعی. تهران: نشر علم.
  7. توکل، محمد؛ نوه ابراهیم، عبدالرحیم؛ رضائیان، مجید (1396). آثاروپیامدهای مشارکت بخش خصوصی در آموزش عالی ایران. مطالعات جامعه شناختی، 24(2)، 593-627.
  8. خامنه‎ای، علی (1393). سیاست‎های کلی جمعیت. بازیابی از دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه ای: http://farsi.khamenei.ir/news-content?id=26440
  9. دادگر، یدالله؛ نظرپور، محمدنقی؛ منتظری مقدم، مصطفی (۱۳۹۴). سرمایه اجتماعی، اسلام و توسعه اقتصادی. تهران: موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیرت و برنامه ریزی.
  10. رسول زاده اقدم، صمد؛ افشار، سیمین؛ عدلی پور، صمد؛ میرمحمدتبار، احمد (۱۳۹۵). تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی و سبک زندگی با گرایش به فرزندآوری. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 5(20)، ۱۰۷-۱۳۶.
  11. رنجبر، هادی؛ حق دوست، علی‎اکبر؛ صلصالی، مهرنوش؛ خوشدل، علیرضا؛ سلیمانی، محمدعلی؛ بهرامی، نسیم (۱۳۹۱). نمونه گیری در پژوهش های کیفی: راهنمایی برای شروع. دانشگاه علوم پزشکی ارتش جمهوری اسلامی ایران، 10(3)، ۲۳۸-۲۵۰.
  12. ریتزر، جورج. ترجمه: محمدثلاثی (1394).  نظریه جامعه شناسی در دوران معاصر. تهران: انتشارات علمی.
  13. سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس؛ حجازی، الهه (۱۳۹۳). روش های تحقیق در علوم رفتاری. تهران: نشرآگه.
  14. سلاجقه، سنجر؛ بهادری، یونس؛ پورغلامرضائی، محمد (۱۳۹۷). ارزیابی تاثیر سرمایه اجتماعی در سیاست‎گذاری و اجرای خط‎مشی‎های استرتژیک محور در سازمآن‎های دولتی (مطالعه موردی شرکت پایانه نفتی جزیره خارگ). فصلنامه مطالعات مدیریت و حسابداری، 4(3)، ۴۰-۵۱.
  15. عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ زاده، محمد (۱۳۹۰). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‎های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5(2)، ۱۵۱-۱۹۸.
  16. فیلد، جان. ترجمه: غلامرضا غفاری و حسین رمضانی (۱۳۹۲). سرمایه اجتماعی. تهران: کویر.
  17. قانون تنظیم خانواده و جمعیت (1397). بازیابی از مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی: http://rc.majlis.ir/fa/law/show/92239
  18. قلی پور، رحمت‎الله (1393). تصمیم گیری سازمانی و خط‎مشی‎گذاری عمومی. تهران: سمت.
  19. لستر، جیمز؛ استوارت، جوزف. ترجمه: تورج مجیبی، مجتبی طبری، سهیل خورشید (۱۳۸۱). فرآیند خط‎مشی‎گذاری عمومی: رویکردی تکاملی. تهران: ساوالان.
  20. مرکز آمار ایران (1399). ولادت ثبت شده بر حسب جنس متولدین در کل کشور. تهران: مرکز آمار ایران
  21. منوریان، عباس (1396). اجرا و ارزیابی خط‎مشی عمومی. تهران: موسسه کتاب مهربان نشر.
  22. نرگسیان، عباس. (۱۳۹۰). تئوری های مدیریت دولتی. تهران: نگاه دانش.
  23. هاولت، مایکل؛ رامش، ام. ترجمه عباس منوریان و ابراهیم گلشن (۱۳۸۰). مطالعه خط‎مشی عمومی. تهران: مرکز اموزش مدیریت دولتی.
  24. Abasi, M., poorbehrozan, a., & samimi, m. (2016). A survey of public value failure in policy making. Third International Conference of Management, Accounting, Economics and Humanities:
  25. Adams, A. (2014). Social capital, network governance and the strategic delivery of grassroots sport in England. International review for the sociology of sport, 49(5), 550-574.
  26. Coleman, J. S. (1988). Social capital in the creation of human capital. American journal of sociology, 94, S95-S120.
  27. Fine, B. (1999). The developmental state is dead—long live social capital? Development and change, 30(1), 1-19.
  28. Fukuyama, F. (2001). Social capital, civil society and development. Third world quarterly, 22(1), 7-20.
  29. Ghoshal, S. (2000). Janine Nahapiet. Knowledge and Social Capital: Foundations and Applications, 119.
  30. Guba, E. G., & Lincoln, Y. S. (1994). Competing paradigms in qualitative research. Handbook of qualitative research, 2(163-194), 105.
  31. Legatum Prosperity Index (2020). London: Legatum Institute.
  32. Liu, A. Q., & Besser, T. (2003). Social capital and participation in community improvement activities by elderly residents in small towns and rural communities. Rural sociology, 68(3), 343-365.
  33. Makinde, T. (2005). Problems of policy implementation in developing nations: The Nigerian experience. Journal of Social sciences, 11(1), 63-69.
  34. Murtazashvili, I., Murtazashvili, J., & Salahodjaev, R. (2019). Trust and deforestation: A cross-country comparison. Forest Policy and Economics, 101, 111-119.
  35. Narayan, D., & Cassidy, M. F. (2001). A dimensional approach to measuring social capital: development and validation of a social capital inventory. Current sociology, 49(2), 59-102.
  36. Pantoja, E. (2000). Exploring the concept of social capital and its relevance for community-based development: The case of coal mining areas in Orissa, India. World Bank, Social Development Family, Environmentally and Socially Sustainable Development.
  37. Portes, A. (1998). Social capital: Its origins and applications in modern sociology. Annual review of sociology, 24(1), 1-24.
  38. Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: America’s declining social capital. In Culture and politics (pp. 223-234). Palgrave Macmillan, New York.
  39. saunders, m., lewis, p., & thornhill, a. (2016). Research Methods for Business Students. london: pearson.
  40. Suebvises, P. (2018). Social capital, citizen participation in public administration, and public sector performance in Thailand. World Development, 109, 236-248.
  41. Tittensor, D. (2007). Social capital and public policy–the current challenge facing the Victorian government. Australian Journal of Public Administration, 66(4), 512-518.
  42. Torpe, L. (2003). Social capital in Denmark: a deviant case?. Scandinavian Political Studies, 26(1), 27-48.
  43. Tzanakis, M. (2013). Social capital in Bourdieu’s, Coleman’s and Putnam’s theory: empirical evidence and emergent measurement issues. Educate~, 13(2), 2-23.
  44. United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2017). World Population Prospects: The 2017 Revision
سیاستگذاری عمومی
دوره 7، شماره 2
1400
صفحه 127-144

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار