بررسی عوامل تعارض خط‌مشی‌گذاری حوزه‌ محیط‌زیست‌ و صنعت در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری مدیریت دولتی پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 استاد مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی

3 استادیار مدیریت پردیس فارابی دانشگاه تهران

4 استاد مدیریت دولتی دانشگاه تربیت مدرس تهران

چکیده

تقابل محیط زیست و صنعت همواره به دلیل تعارض‌های ماهوی که با یکدیگر دارند، به‌ویژه در اواخر قرن بیستم، توجه بسیاری از پژوهشگران را به‌خود معطوف کرده است. مغایرت بین این دو حوزه از آنجائی معنی‌دار می‌شود که از یک سو دولت‌ها همواره به دنبال توسعه از طریق رشد صنعت بوده و از سوی دیگر کنشگران و متفکرین زیست‌محیطی و اجتماعی، محیط زیست را به عنوان عنصری ارزشمند و متضمن توسعه‌ی پایدار برشمرده‌اند. در این پژوهش تلاش شده است علل تعارض خط‌مشی در این دو حوزه در ایران بررسی شود. بدین منظور، علل تعارض خط‌مشی با استفاده از نظر خبرگان شناسائی و سپس با استفاده از تکنیک‌های کمّی رتبه‌بندی شد. مهمترین عوامل ایجاد کننده تعارض در خط‌مشی‌گذاری زیست‌محیطی عبارت‌اند از: تقدم عقلانیتِ سیاسی بر دیگر عقلانیت‌ها، اتخاذ سیاستِ روزمرگی و کوتاه‌مدت توسط دولت، تعارض میان خط‌مشی‌گذاران و ذی‌نفعان صنعت و محیط‌زیست ، نگاه سخت(سخت‌افزاری و مهندسی) به توسعه و نگاه هزینه‌ای به محیط‌زیست.

کلیدواژه‌ها


1- احمدی، هانیه. (1390)،  فهم دلایل عدم انسجام(ناهم‌سویی)خط‌مشی‌های عمومی در ایران: روش دلفی؛ پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده علوم انسانی؛ دانشگاه تربیت مدرس.
2- پژویان، جمشید و ،مراد حاصل، نیلوفر. (1386)،  بررسی رشد اقتصادی بر آلودگی هوا، پژوهش‌های اقتصادی، سال هفتم، شماره 4، ص 141-160.
3- حسینی نسب، سیدابراهیم و پایکاری، سمیه. (1391)، بررسی رشد اقتصادی و آزادسازی تجاری بر آلودگی محیط‌زیست. مجله اقتصادی، سال دوازدهم ، شماره نه و ده. ص 62-81.
4- دانایی‌فرد، حسن و شول، حسین و آذر، عادل (1391). طراحی چارچوبی برای پیشنهادیه خط‌مشی عمومی: پژوهشی ترکیبی، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 18، شماره‌ی 68، ص 30-7.
5- دانشفرد، کرم الله و آرامش، کبری(1394)، چالش‌های خط‌مشی‌گذاری در فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی، کنفرانس ملی رویکردهای نوین در علوم مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
6- راسخی، سعید و شهرازی، میلاد و شیدایی، زهره و جعفری، مریم. (1395)، ارتباط کارائی اقتصادی و کارائی زیست محیطی: شواهد جدید برای کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته، فصلنامه پژوهش ها و سیاست‌های اقتصادی، سال 24، شماره 78، ص 31-56.
7- عباسی، طیبه و احمدی، هانیه(1396)، توسعه مدلی برای اندازه گیری انسجام خط مشی های حوزه علوم، تحقیقات و فناوری در ایران، فصلنامه علمی پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره3، شماره 2، تابستان 1396، صفحات 117-133.
8- عباسی، عباس و معتضدیان، رسول و میرزایی، محمد قاسم(1395)، بررسی موانع اجرای خط‌مشی های عمومی در سازمان‌های دولتی، پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی، دوره 6، شماره 2،ص 49-69.
9- قلی پور، رحمت الله و دانایی فرد، حسن و امیری، علینقی و عطاردی، محمد رضا(1394)، مفهوم پردازی پدیده شکاف خط‌مشی در فرایند خط‌مشی‌گذاری فرهنگی، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 22، شماره 81، ص 91-125.
10- محمد پور، احمد (1392)، روش پژوهش کیفی: ضد روش 1(چاپ دوم). تهران: نشر جامعه شناسان.
11- محمدی، بیوک (1387)، درآمدی بر روش پژوهش کیفی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
12- مقدس‌پور، سعید؛ دانایی‌فرد، حسن؛ کردنائیج، اسدالله. (1392). واکاوی عوامل کلیدی در عدم موفقیت برخی خط‌مشی‌های عمومی در ج. ا ایران: خط‌مشی‌های مالیاتی کشور. فصلنامه‌ی علمی پژوهشی مدیریت فرهنگ سازمانی. دوره‌ی یازدهم، صفحات 33-68.
13- Anderson, E.J. (2011). Public Policymaking: An Introduction. Seventh Edition. Boston, MA: Wadsworth Publishing.
14- Battams, S., & Townsend, B. (2019). Power asymmetries, policy incoherence and noncommunicable disease control-a qualitative study of policy actor views. Critical Public Health, 29(5), 596-609.
15- B.H. Lindstad a, T. Pistorius b, F. Ferranti c, G. Dominguez d, E. Gorriz-Mifsud e,h, M. Kurttila f, V. Leban g, P. Navarro d, D.M. Peters b, S. Pezdevsek Malovrh g, I. Prokofieva e, A. Schuck c, B. Solberg a, H. Viiri f, L. Zadnik Stirn g, J. Krc(2014), Forest-based bioenergy policies in five European countries: An explorative study of interactions with national and EU policies, biomass and bio energy 80 (2015) 1 0 2 e1 1 3.
16- Charlotta Seidenberg (2016), Complex governance structures and incoherent policies: Implementing the EU water framework directive in Sweden, Journal of Environmental Management 183 (2016) 90e97
17- Cobb, R. W., & Elder, C. D. (1972). Participation in American politics: The dynamics of agenda-building. Baltimore, MD: The John Hopkins University Press.
18- Danaeefard, H., Ahmadi, H., & Pourezzat, A. A. (2019). Expert consensus on factors reducing policy coherence in the context of Iran: Delphi-AHP. International Journal of Public Administration, 42(1), 66-75.
19- Doucey, M. (2011). understanding the root causes of conflicts: Why it Matters for International Crisis Management. International Affaires Review, XX (2).
20- Felix Kanungwe Kalaba • Claire Helen Quinn • Andrew John Dougill(2013), Policy coherence and interplay between Zambia’s forest, energy, agricultural and climate change policies and multilateral environmental agreements, Int Environ Agreements (2014) 14:181–198.
21- Golam Rasul(2015), Managing the Food, Water, and Energy Nexus for Achieving the Sustainable Development Goals in South Asia, Environmental Development,
22- Kelman, H. C. and Fisher, R. J. (2003) ‘Conflict analysis and resolution’, in D. O. Sears, L. Huddy and R. Jervis (eds.) Oxford Handbook of Political Psychology. New York: Oxford University Press.
23- Klaus S. Friesenbichler (2015), Policy interaction and the integration of volatile renewable energy, Environ Econ Policy Stud (2016) 18:193–211 DOI 10.1007/s10018-015-0130-5
24- Knight, J. (1992). Institutions and social conflict. New York, NY: Cambridge University Press.
25- Kvale, Steinar. (1996). Interviews: An Introduction to Qualitative Research Interviewing. Thosand Oaks: Sage.
26- Lupu, E. Sloman, M. (1997). Conflict Analysis for Management Policies. Integrated Network management (5).
27- McConnell, A. (2010). Understanding policy success: Rethinking public policy. New York, NY: Palgrave Macmillan.
28- Matland, R. E. (1995). Synthesizing the implementation literature: The ambiguity-conflict model of policy implementation. Journal of Public Administration Research and Theory, 5(2), 145–174.
29- Ney, S.  (2009). Resolving Messy Policy Problems: Handling Conflict in Environmental, Transport, Health and Ageing Policy. Earthscan Press.
30- Nilsson, M., Zamparutti, T., Petersen, J. E., Nykvist, B., Rudberg, P., & Mcguinn, J. (2012). Understanding Policy Coherence: Analytical Framework and Examples of Sector-Environment Policy Interactions in the EU. Environmental Policy and Governance, 22(6), 395–423. https://doi.org/10.1002/eet.1589
31- Ninna Nyberg Sørensen(2016), Coherence and Contradictions in Danish Migration-Development Policy and Practice, European Journal of Development Research (2016) 28, 62–75.
32- Pourasghar Sangachin F, Salehi E, Dinarvandi M. Measurement of the Development Level of Iran's Provinces with Factor Analysis Approach. Town and Country Planning. 2013; 4(7): 5-26.
33- Robert C. MacCallum, Keith Widaman, Shaobo Zhang, Sehee Hong. Sample Size in Factor Analysis. March 1999. Psychological Methods 4(1):84-99
34- Taghvaei M, Bahari I. Assessing Development Degree And Ranking Townships Of Mazandaran Province By Using Factor Analysis And Cluster Analysis. Geography and Environmental Planning (University Of Isfahan). 2013; 23(4): 7-12.
35- Sandol, D. J. D. Byrne, S. Sandole -Staroste, I. and Senehi, J. (2009). Handbook of Conflict Analysis and Resolution. Routledge Press.
36- Schattschneider, E. E. (1960). The semi-sovereign people: A realist’s view of democracy in America. Boston, MA: Wadsworth.
37- Sloep, P.B. & Blower, A. (2005). Environmental Policy in an International Context: Environmental Problems as Conflicts of Interests. Elsevier Butterworth- Heinmann Press.
38- Tabitha Grace Mallory (2016), Fisheries subsidies in China: Quantitative and qualitative assessment of policy coherence and effectiveness, Marine Policy68(2016)74–82
39- Weible, C. and Heikkila, T. (2017). Policy Conflict Framework. Journal of Policy Science.50: 23-40.
40- Wil de Jong, Pablo Pacheco (2015), Integrating multiple environmental regimes: Land and forest policies under broader democratic reforms in the Bolivian tropical lowlands, Environment and Planning C: Government and Policy 0(0) 1–16! The Author(s) 2015 Reprints and permissions: sagepub.co.uk/journalsPermissions.nav DOI: 10.1177/0263774X15621758 epc.sagepub.com
41- Wu, H. Y. (2012). Constructing a strategy map for banking institutions with key performance indicators of the balanced scorecard. Evaluation and Program Planning, 89(8), 818-811.