آسیب‌شناسی نقش کنشگران در ساختار حکمرانی انرژی خورشیدی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار پژوهشکده مطالعات بنیادین علم و فناوری دانشگاه شهید بهشتی

2 کارشناسی ارشد مدیریت تکنولوژی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

ایران با شرایط جغرافیایی خود، از کشورهای با پتانسیل بالا در زمینه تولید انرژی خورشیدی می‌باشد که تاکنون از آن به نحو شایسته‌ای بهره‌برداری ننموده است. پژوهش حاضر در این راستا به بررسی آسیب‌شناسانه حکمرانی انرژی خورشیدی در ایران می‌پردازد. پژوهش حاضر از حیث هدف کاربردی و از منظر روش کیفی است. جامعه پژوهش 27 خبره دارای تجربه و تخصص در زمینه حکمرانی انرژی‌ خورشیدی در ایران هستند که با تکنیک گلوله برفی انتخاب شده‌اند. ابزار گردآوری داده‌ها مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و داده‌های ثانویه، روش تحلیل داده‌ها، تحلیل محتوا و کدگذاری است. قلمرو زمانی مورد بررسی سال‌های 1380 تا سال 1398 می‌باشد. بر اساس تحلیل الزامات حکمرانی با رویکردی جامع، عدم انسجام سیاستی در اسناد سیاستی، فقدان هماهنگی افقی میان نهادهای سیاستگذار و تنظیم‌گر، عدم هماهنگی عمودی میان نهادهای سیاستگذار و اجرایی و همچنین ناتوانی شوراهای عالی از جمله شورای عالی انرژی در ایجاد هماهنگی سیاستی، در مجموع به عدم انسجام و یکپارچگی میان کنشگران که انرژی خورشیدی و عدم بهره‌برداری شایسته از آن در ایران منجر شده است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. حاجی‌حسینی، ر و کریم‌میان، ز (1398) سیاست‌گذاری و حکمرانی علم، فناوری و نوآوری، نشریه سیاست علم و فناوری، 11(2)، 86-71.
  2. خیاطیان‌یزدی، م؛ فرتاش، ک و قربانی، ا (1399الف) توسعه کنام فناورانه فتوولتائیک در ایران با رویکرد مدیریت راهبردی کنام، نشریه سیاست علم و فناوری، 12(1)، 54-37.
  3. خیاطیان‌یزدی، م؛ فرتاش، ک و قربانی، 1 (1399ب) تحلیل تطور تاریخی توسعه سیستم‌های خورشیدی فتوولتائیک در ایران: رویکردی نهادی، نشریه بهبود مدیریت، 14(1)، 30-1.
  4. سلیمی، ج؛ مکنون، ر (1397). فراتحلیل کیفی پژوهش‌های علمی ناظر بر مسئله حکمرانی در ایران، نشریه مدیریت دولتی، 10(1)، 30-1.
  5. غلام‌پور آهنگر، ا (1395). مروری بر مفهوم حکمرانی شبکه‌ای، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران، ایران.
  6. قوچانی خراسانی، م (1396). مدل حکمرانی شبکه‌ای با رویکرد توسعه فرآیندهای نوآوری باز؛ مورد مطالعه نهادهای تحقیقاتی امنیت فضای سایبر، پایان‌نامه دکتری مدیریت دولتی، دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه علامه طباطبایی.
  7. کاظمی‌نژاد، س؛ الوانی، م و جمشیدی، م (1397). راهبردهای اجرایی در صنعت نفت کشور بر اساس اولویت‌بندی عوامل موثر بر اجرای خط‌مشی‌های آن حوزه، نشریه راهبرد اقتصادی، 7 (25)، 107-71.
  8. کریم‌میان، ز؛ محمدی، ز؛ ذوالفقارزاده، م و قاضی‌نوری، س (1398). بررسی تکامل تاریخی سیاست‌گذاری نوآوری در ایران با رویکرد حکمرانی شبکه‌ای، نشریه بهبود مدیریت، 13(2)، 129-98.
  9. فرتاش، ک؛ الیاسی، م؛ قاضی‌نوری، س و طباطبائیان، ح (1396). یادگیری سیاستی در سیاست‌های توسعه فناوری و نوآوری ایران (مطالعه موردی قوانین سوم، چهارم و پنجم توسعه)، نشریه مدیریت نوآوری، 6(2)، 30-1.
  10. قیطاسی‌وند، ف؛ شریف‌زاده، ف؛ کاظمیان، غ و حسین‌پور، د (1399). طراحی الگوی تدوین خط‌مشی عمومی با رویکرد حکمرانی شبکه‌ای؛ مورد مطالعه: حمل و نقل عمومی شهر تهران، نشریه سیاست‌گذاری عمومی 6(1)، 113-89.
  11. کاملی، م و الوانی، م (1391). شبکه‌ها و خط‌مشی‌گذاری عمومی، انتشارات دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران.
  12. محقر، ع؛ اصلانی، ع؛ ثقفی، ف؛ ملکی، ع و خلیلی، س (1398). تحلیل نقش بازیگران حکمرانی بخش بالادستی صنعت نفت ایران در شکست‌های نظام نوآوری بخشی: مطالعه چند موردی، نشریه سیاست‌گذاری عمومی، 5(2)، 184-163.
  13. محقر، ع؛ جعفرنژاد، ا؛ مدرس‌یزدی، م و صادقی‌مقدم، م (1392). ارائة الگوی جامع هماهنگی اطلاعاتی شبکة تأمین خودروسازی با استفاده از روش فراترکیب. نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، 5(4)، 194-161.
  14. محمدی، ن و دانایی‌فرد، ح. (1398). الگوی حکمرانی مشارکتی توسعه انرژی تجدیدپذیر ایران: رویکرد نهادی. مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی, 9(30), 133-155.
  15. نوروزی، م و پیله‌فروش، م (1397). درباره تشکیل وزارت انرژی: دلایل عدم موفقیت شورای عالی انرژی، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تهران، ایران.
  16. وزارت نیرو(1399)، گزارش ماهیانه صنعت آب و برق [پایگاه اینترنتی]. قابل دسترس در: http://isn.moe.gov.ir
  17. وحید، م و رنجبر، م (1397). آسیب‌شناسی بعد سیاسی حکمرانی آب در ایران (1392-1368)، نشریه سیاست‌گذاری عمومی، 4(4)، 223-203.
    1. Amankwah-Amoah, j, and D Sarpong. (2016). Historical pathways to a green economy: The evolution and scaling-up of solar PV in Ghana, 1980–2010. Technological Forecasting & Social Change 102: 90-101.
    2. Adelle, C., Jordan, A., & Benson, D. (2015). The role of policy networks in the coordination of the European Union’s economic and environmental interests: The case of EU mercury policy. Journal of European Integration, 37 (4), 471-489.
    3. Belk, R. (2007). Handbook of Qualitative Research Methods in Marketing, Cheltenham: Edward Elgar Pub.
      1. Climate Council (2019). 11 countries leading the charge on renewable energy [Online]. Available at: https://www.climatecouncil.org.au/11-countries-leading-the-charge-on-renewable-energy/
      2. Colombelli, A., Paolucci, E. & Ughetto, E. (2019). Hierarchical and relational governance and the life cycle of entrepreneurial ecosystems. Small Business Economics, 52, 505–521.
        1. Dawkins, J., & Colebatch, H. K. (2006). Governing through Institutionalized Networks: The Governance of Sydney Harbour. Land Use Policy, 23 (3), 333-343.
        2. Daugbjerg, C., & Fawcett, P. (2017). Metagovernance, network structure, and legitimacy: Developing a heuristic for comparative governance analysis. Administration & Society, 49(9), 1223-1245
          1. Dörry, S., & Decoville, A. (2016). Governance and transportation policy networks in the crossborder metropolitan region of Luxembourg: A social network analysis. European Urban and Regional Studies, 23 (1), 69-85.
          2. El Mustapha, H, T Hoppe, & H Bressers. (2018). Comparing two pathways of strategic niche management in a developing economy; the cases of solar photovoltaic and solar thermal energy market development in Lebanon. Journal of Cleaner Production 186: 155-167.
          3. Fawcett, P., Flinders, M., Hay, C., & Wood, M. (2017). Anti-politics, de-politicization, and governance. Oxford: Oxford.
          4. Fadai, D., Esfandabadi, Z. S., & Abbasi, A. (2011). Analyzing the causes of non-development of renewable energy-related industries in Iran. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 15(6), 2690-2695.
          5. Flick, U. (2010). An Introduction to Qualitative Research. Fourth edn. London: SAGE Pub.
          6. Fontanella, B., Luchesi, B., Saidel, M., Ricas, J., Turato, E. & Melo, D. (2011). Sampling in qualitative research: a proposal for procedures to detect theoretical saturation, Cadernos de saúde pública, 27(2), 388-94.
            1. Hileman, J., & Lubell, M. (2018). The network structure of multilevel water resources governance in Central America. Ecology and Society, 23 (2), 371-390.
            2. Hildingsson, R., Stripple, J. & Jordan, A. (2011). Governing Renewable Energy in the EU: Confronting a Governance Dilemma, European Political Science 11(1), 18-30.
            3. IUCN (2016). Natural Resource Governance Framework, Gland: International Union for Conservation of Nature.
            4. Kapucu, N & Hu, Q. (2020). Network Governance: Concepts, Theories, and Applications. London: Routledge & CRC Press.
            5. Kebede, K, & Mitsufuji, T. (2017). Technological innovation system building for diffusion of renewable energy technology: A case of solar PV systems in Ethiopia. Technological Forecasting and Social Change 114: 242-253.
            6. Köhler, J., Geels, F. W., Kern, F., Markard, J., Onsongo, E., Wieczorek, A. & Fünfschilling, L. (2019). An agenda for sustainability transitions research: State of the art and future directions. Environmental Innovation and Societal Transitions, 31, 1-32.
            7. Laffin, M. (2013). A New Politics of Governance or an old Politics of Central–local Relations? Labour's Reform of Social Housing Tenancies in England. Public Administration, 91 (1), 195-210.
            8. Laranja, M. (2012). Network governance of innovation policies: The Technological Plan in Portugal. Science and Public Policy 39(5):655-668
            9. Loorbach, D., Frantzeskaki, N., & Avelino, F. (2017) Sustainability Transitions Research: Transforming Science and Practice for Societal Change. Annual Review of Environment and Resources, 42(1), 599-626.
            10. Marshall, C., & Rossman, G.B. (2015). Designing Qualitative Research. Six edn. . London: SAGE Pub.
            11. Padgett, D. (2016). Qualitative Methods in Social Work Research. Third edn. London: SAGE Pub.
            12. Pillot, B, Muselli, M., Poggi, P., & Dias, J. (2019). Historical trends in global energy policy and renewable power system issues in Sub-Saharan Africa: The case of solar PV. Energy Policy 127: 113-124.
            13. Rhodes, R. (2007). Understanding governance: ten years on. Organization Studies, 28(8), 1243-1264.
            14. Rogge, K. S., & Reichardt, K. (2016). Policy mixes for sustainability transitions: An extended concept and framework for analysis. Research Policy, 45(8), 1620-1635.
            15. Scott, T. A., & Thomas, C. W. (2017). Winners and losers in the ecology of games: Network position, connectivity, and the benefits of collaborative governance regimes. Journal of Public Administration Research and Theory, 27 (4), 647-660.
            16. Shubbak, M. (2019). The technological system of production and innovation: The case of photovoltaic technology in China. Research Policy 48 (4): 993-1015.
            17. Sørensen, E., & Torfing. J. (2018). The democratizing impact of governance networks: From pluralization, via democratic anchorage, to interactive political leadership. Journal of Public Administration, 96(2), 1-16.
            18. Trull, T., & Prinstein, M. (2012). Clinical Psychology. Boston: Cengage Learning.
            19. Treib, O., Bähr, H., & Falkner, G. (2007). Modes of Governance: A Note towards Conceptual Clarification. Journal of European Public Policy 14(1):1-20.
            20. Schreier, M. (2014) Qualitative Content Analysis, in Flick, U. (Ed.). The SAGE Handbook of Qualitative Data Analysis. London: SAGE Pub.
            21. Willig, C (2013). Introducing Qualitative Research in Psychology. 3rd Ed, London: Open University Press.
            22. White, W., Lunnan, A., Nybakk, E., & Kulisic, B. (2013). The role of governments in renewable energy: The importance of policy consistency, Biomass and Bioenergy, 57, 97-105.

 

سیاستگذاری عمومی
دوره 6، شماره 2
شهریور 1399
صفحه 155-177

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار