طراحی مدل خط‌مشی‌گذاری توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد مدیریت دانشگاه تهران ,

2 دانشجوی دکتری خطمشی گذاری پردیس البرز دانشگاه تهران

3 دانشیار مدیریت دانشگاه تهران

4 دانشیار انرژی های نو و محیط زیست دانشگاه تهران

چکیده

هـدف ایـن پـژوهش تبیـین مدل خط­مشی­گذاری توسعه این انرژی‌ها در کشور اسـت. روش مـورد اسـتفاده در پژوهش حاضر، نظریه مبنایی یا گراندد تئوری است. گردآوری داده­‌ها از طریق انجام مصاحبه با مدیران و کارشناسان ستاد توسعه فناوری‌های حوزه انرژی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، مرکز همکاری‌های تحول و پیشرفت ریاست جمهوری و سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره­‌وری انرژی برق وزارت نیرو صورت گرفت. تحلیل داده­‌ها نیز در سـه مرحلـه کدگذاری باز، کدگذاری انتخابی و کدگـذاری محـوری انجام شد. در این تحلیل خط­مشی­‌گذاری توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان مقوله محوری؛ توسعه بازار انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان راهبرد اصلی؛ توسعه کسب‌­و­کار و اهداف تعیین شده در اسناد بالادستی کشور به عنوان شرایط علّی اصلی؛ عوامل بسترساز توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان مقوله زمینه­‌ای؛ عوامل مداخله بازار انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان مقوله­ مداخله­‌گر؛ و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر به عنوان پیامد اصلی برگزیده شدند. در نهایت الگوی پارادایمی مدل خط­مشی­گذاری توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر طراحی شد.

کلیدواژه‌ها


  1. استراس، آنسلم، وکوربین، جولیت (1393). اصول روش تحقیق کیفی، نظریه مبنایی، رویه­ها و شیوه­ها. ترجمه بیوک محمدی. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
  2. الهی، شعبان، و غریبی، جلیل، و مجیدپور، مهدی، و انواری­رستمی، علی­اصغر (1394). مسیر اشاعه فناوریهای انرژیهای تجدیدپذیر: رویکرد نظریه­سازی بنیادی. نشریه علمی – پژوهشی مدیریت نوآوری، سال چهارم، شماره 2.
  3. امامی­میبدی، علی، و جنگآور، حسن، و نوراللهی، یونس، و ستاریفر، محمد، و خورسندی،  مرتضی (1396). بررسی و تحلیل تأثیر توسعه انرژیهای تجدیدپذیر بر شاخصهای کلان اقتصادی. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 7، شماره 24، صص 137-158.
  4. بریمانی، مهدی، و کعبی­نژادیان، عبدالرزاق (1393). انرژیها­­ی تجدیدپذیر و توسعه پایدار درایران. دو فصلنامه علمی- تخصصی انرژیهای تجدیدپذیر و نو، شماره اول، صص 21-26.
  5. خواستار، حمزه (1388). ارایه روشی برای محاسبه پایایی مرحله کدگذاری در مصاحبه های پژوهشی. فصلنامه علمی-پژوهشی روش شناسی علوم انسانی، سال 15، شماره 58، صص 161-174.
  6. دیواندری، علی، و کرمانشاه، علی، و اخلاصی، امیر (1391). ارائه مدل برندسازی برای کلان پروژههای تفریحی، اقامتی، گردشگری و ورزشی کشور با رویکرد بومی براساس تئوری مبتنی بر دادهها. پژوهشنامه بازرگانی، شماره 65، صص 27-64. تهران.
  7. سازمان انرژیهای نوی ایران (سانا) (1396). ضرورت توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در ایران. تهران.
  8. سازمان انرژیهای تجدیدپذیر و بهره­وری انرژی برق (ساتبا) (1397). درگاه اینترنتی سازمان: http://www.satba.gov.ir/
  9. صادقی، حسین، و خاکسارآستانه، سمانه (1393). ارائه یک الگوی بهینه توسعه انرژیهای تجدیدپذیر در ایران با استفاده از رویکرد بهینه­یابی استوار. پژوهنامه اقتصاد انرژی ایران. سال سوم، شماره 11، تابستان 1393، صفحات 159-194.
  10. صادقی، سیدکمال، و سجودی، سکینه، و احمدزاده­دلجوان، فهیمه (1396). تاثیر انرژیهای تجدیدپذیر بر رشد اقتصادی و کیفیت محیط زیست در ایران. فصلنامه پژوهشهای سیاستگذاری و برنامه­ریزی انرژی، سال سوم، شماره 6، بهار 1396، صص 171-202.
  11. عباسی­گودرزی، علی و ملکی، عباس (1396). سیاستگذاری جمهوری اسلامی ایران در بهره­برداری بهینه از منابع انرژی تجدیدپذیر. فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری­عمومی، دورە 7، شمارە 23.
  12. قزلباش، اعظم، و هوشمند، محمود، و نعمتی­خیرآبادی، سیدمهدی (1394). بررسی اسناد بالادستی و قوانین و مقررات مرتبط با تولید برق با استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر در ایران. دوفصلنامه دانشنامه حقوق اقتصادی )دانش و توسعه سابق( دوره جدید، سال بیست و دوم، شماره 7.
  13. ملکی، عباس (1393). سیاست گذاری انرژی. تهران: نشر نی.
  14. منوریان، عباس (1394). اجرا و ارزیابی خط­مشی عمومی. تهران، مهربان نشر.
  15. هاولت، مایکل و اِم، رامش (1380). مطالعه خط­مشی عمومی، ترجمه عباس منوریان و ابراهیم گلشن، تهران: انتشارات مرکز آموزش مدیریت دولتی، چاپ اول.
  16. یارمحمد، محمد­حسین (1393). ارائه مدل مدیریت منابع انرژی (با استفاده از روش برنامه­ریزی خطی). مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، کد موضوعی 310، شماره مسلسل 13781. تهران.
  17. Anderson, James E. (2003). Public policymaking An Introduction, FIFTH EDITION, New York: Houghton Mifflin.
  18. Azuela, Gabriela Elizondo and Barroso, Luiz Augusto (2011). Design and Performance of Policy Instruments to Promote the Development of Renewable Energy: Emerging Experience in Selected Developing Countries. The World Bank, Washington, DC.
  19. Beier, J.and Thiede, S. and Herrmann, C. (2017). Energy flexibility of manufacturing systems for variable renewable energy supply integration: Real-time control method and simulation. Journal of Cleaner Production; 141, 648-661.
  20. Creswell, J. W. (2012). Educational Research: Planning, Conducting,
    and Evaluating Quantitative and Qualitative Research (fourth edition).
    Pearson College Division.
  21. De Vos, Rolf and Sawin, Janet (2012). READY Renewable Energy Action on Deployment Presenting: The ACTION Star; six policy ingredients for accelerated deployment of renewable energy. First edition. Elsevier.
  22. Frank, Oliver and Dorfinger, Pia and Fischer, Tibor and Simstich, Yannik and Prawatky, Laura and Westphal, Marten (2017). Status and Perspectives for Renewable Energy Development in the UNECE Region 2017, ADVANCED VERSION. Deutsche Energie-Agentur GmbH (Dena), Germany.
  23. Griffiths, Steven (2017). Renewable energy policy trends and recommendations for GCC countries. Springer.
  24. Heshmati, Almas and Abolhosseini, Shahrouz and Altmann, Jörn (2015). The Development of Renewable Energy Sources and its Significance for the Environment. Singapore: Springer Science+Business Media.
  25. IEA (2011). Deploying Renewables 2011 – Best and Future Policy Practice. OECD/IEA. Paris: International Energy Agency.
  26. IEA (2012). Six policy actions for accelerated deployment of renewable energy. IEA‐implementing agreement on Renewable Energy Technology Deployment (IEA‐RETD).
  27. IRENA (2012).Evaluating Policies in Support of The Deployment of Renewable Power. International Renewable Energy Agency (IRENA).
  28. IRENA (2013). Renewable Energy Innovation Policy: Success Criteria and Strategies. International Renewable Energy Agency.
  29. IRENA (2014). Evaluating Renewable Energy Policy: A Review of Criteria and Indicators for Assessment. International Renewable Energy Agency.
  30. IRENA (2015). Renewable Energy Target Setting. International Renewable Energy Agency.
  31. IRENA (2015). Renewable Energy Technology Innovation Policy A Process Development Guide. International Renewable Energy Agency.
  32. IRENA (2015b). Renewable Energy Auctions: a Guide to Design, June. International Renewable Energy Agency.
  33. IRENA, OECD/IEA and REN21 (2018). Renewable Energy Policies in a Time of Transition. International Renewable Energy Agency.
  34. Johansson, B., Thomas and Turkenburg, Wim (2004).Policies for renewable energy in the European Union and its member states: an overview. Elsevier.
  35. Jordan-Korte, Katrin (2011). Government Promotion of Renewable Energy Technologies Policy Approaches and Market Development in Germany, the United States, and Japan. 1st Edition, Gabler Verlag Springer Fachmedien Wiesbaden GmbH.
  36. Menanteau, Philippe and Finon, Dominique and Lamy, Marie-Laure (2003). Prices versus quantities: choosing policies for promoting the development of renewable energy. Elsevier.
  37. Milano, Michela (2013). Sustainable Energy Policies: research challenges and opportunities. DISI, University of Bologna – Viale del Risorgimento 2 – 40136 Bologna (IT).
  38. Rogge, K.S. and Reichardt, K. (2016). Policy mixes for sustainability transitions: An extended concept and framework for analysis. Research Policy, 45, 1620-1635.
  39. Simpson, James and McNamara, Kieran (2011). Elements of Energy Policy. International Energy Agency (IEA) publications.
  40. Yi, Hongtao and Feiock, Richard C. (2014). Renewable Energy Politics: Policy Typologies, Policy Tools, and State Deployment of Renewables. Policy Study Journals, First published, Volume42, Issue3, Pages 391-415.