تدوین چارچوب اولویت‌گذاری تحقیقات بنیادی برای حمایت دولتی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکتری سیاستگذاری علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس

2 استاد مدیریت فناوری اطلاعات دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

رشدِ فزاینده‌ گستره و عمق فعالیت‌های علمی از یک سو و محدودیت منابع از سوی دیگر، اولویت‌گذاری را به یکی از الزامات سیاستگذاری علم، فناوری و نوآوری تبدیل نموده است. در این زمینه تصمیم‌‎گیری در خصوص تحقیقات بنیادی به دلیل ویژگی‌هایی نظیر عدم قطعیت بالا و غیر قابل ارزیابی بودن منافع حاصله و در نتیجه ناممکن بودن تحلیل هزینه-منفعت به عنوان منطق اصلی اولویت‌گذاری بسیار دشوار است. در این مقاله، فرض شده یک نهاد ملی در ایران بودجه‌ مشخصی، برای حمایت از تحقیقات بنیادی در علوم طبیعی در اختیار دارد و باید از میان طرح‌های متقاضی، تعدادی را برای حمایت برگزیند. سؤال پژوهش، چگونگی انجام این کار است. برای پاسخ بدین سؤال مبتنی بر روش‌شناسی پژوهش علم طراحی ابتدا از طریق بازخوانی نظام‌مند پیشینه دانشی، مدل مفهومی اولویت‌گذاری تحقیقات بنیادی مبتنی بر چارچوب حل مسأله «انتخاب سبدپروژه تحقیق و توسعه» و «چالش‌های اولویت‌گذاری تحقیقات بنیادی» تدوین شد. سپس با پاسخ به چالش‌های یادشده، مدلی فرآیندی برای پاسخ به سؤال پژوهش تجویز شد. اعتبارسنجی مدل پیشنهادی، از طریق شبیه‌سازی کامپیوتری مدل ریاضیاتی و نیز پیمایش کیفی نظرات خبرگان جهت اعتبارسنجی منطق کلی مدل صورت گرفته است.

کلیدواژه‌ها


  1. Brattström, E., & Hellström, T. (2019). Street-level priority-setting: The role of discretion in implementation of research, development, and innovation priorities. Energy Policy, 127, 240–247.
  2. Caraça, J., & Godinho, M. M. (2009). Setting Research Priorities: A Taxonomy of Policy Models. Georgia Institute of Technology.
  3. Dresch, A., Lacerda, D. P., & Jr, J. A. V. A. (2015). Design Science Research: A Method for Science and Technology Advancement. Retrieved from https://www.springer.com/gp/book/9783319073736
  4. Ergas, H. (1987). Does technology policy matter. Technology and Global Industry: Companies and Nations in the World Economy, 191–245.
  5. Gassler, H., Polt, W., & Rammer, C. (2007). Priority setting in research & technology policy-historical developments and recent trends [Working Paper]. Institute of Technology and Regional Policy.
  6. Ghazinoory, S., & Ghazinoory, S. (2012). Science, technology and innovation policy making: An introduction. Tehran: Tarbiat Modares University Press.{In Persian}.
  7. Hellström, T., Jacob, M., & Sjöö, K. (2017). From thematic to organizational prioritization: the challenges of implementing RDI priorities. Science and Public Policy, 44(5), 599–608.
  8. Martin, B., & Tang, P. (2007). The Economic and Social Benefits of Publicly Funded Basic Research. SPRU Electronic Working Paper Series, (Working Paper No.161).
  9. OECD. (2002). Frascati Manual 2002.
  10. OECD. (2003). Governance of Public Research toward Better Practices (Vol. 1).
  11. OECD. (2010). Creating and Applying Knowledge. In The OECD Innovation Strategy: Getting a Head Start on Tomorrow (1st ed., p. 42).
  12. Oztaysi, B., Onar, S. C., Goztepe, K., & Kahraman, C. (2017). Evaluation of research proposals for grant funding using interval-valued intuitionistic fuzzy sets. Soft Computing, 21(5), 1203–1218.
  13. Patton, M. Q. (2002). Qualitative research.
  14. Polanyi, M. (1962). The Republic of science. Minerva, 1(1), 54–73.
  15. Robert K. Merton, The Normative Structure of Science (1942). Retrieved April 3, 2019, from https://www.panarchy.org/merton/science.html#note1
  16. Salo, A., & Liesiö, J. (2006). A case study in participatory priority setting for a Scandinavian research program. International Journal of Information Technology & Decision Making, 5(01), 65–88.
  17. Shokatian, T., & Ghazinoory, S. (2019). Challenges of Policy Making in the Realm of Basic Research. Journal of Science & Technology Policy, 11(2), 347-361. {In Persian}
  18. Stewart, J. (1995). Models of priority-setting for public sector research. Research Policy, 24(1), 115–126.
  19. Stokes, D. E. (1997). Pasteur’s quadrant: Basic science and technological innovation.
  20. Venable, J., Pries-Heje, J., & Baskerville, R. (2012). A comprehensive framework for evaluation in design science research. International Conference on Design Science Research in Information Systems, 423–438. Springer.
  21. Weinberg, A. M. (1963). Criteria for scientific choice. Minerva, 1(2), 159–171.