بررسی گفتمان پاسخگویی دولت‏‌ها در بخش نظام اداری ایران با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار مدیریت منابع انسانی دانشگاه خوارزمی

چکیده

فلسفه پاسخگویی و تحقق آن برای پاسخ به مشکلات نظام اداری ضامن سلامت عملکرد دولتمردان‏ حاکم بر کشورهاست. این مقاله با بررسی گفتمان پاسخگویی دولت‌‏ها، به تحلیل نظرات دولت‏‌های دهم و یازدهم با محوریت نظام اداری از بعد کیفی می‏‌پردازد. روش پژوهش، استفاده از مدل تحلیل ون‏دایک و فرکلاف بوده و با لحاظ کردن فضای سیاسی، وضعیت فرهنگی و اجتماعی و نیروهای ایدئولوژیک جامعه، مواضع و چگونگی واکنش دو دولت را مشخص می‌‏کند. جامعه اطلاعاتی، گزیده سخنان روسای جمهور در دو دوره مختلف درباره نظام اداری منتشر شده در روزنامه‏‌های کثیرالانتشار است که پنج متن طی سال‏‌های 1388 تا 1396 برای نمونه و بر مبنای روش نمونه‌‏گیری هدفمند انتخاب شد. نتایج پژوهش با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی نشان داد که گفتمان دولت دهم؛ الگوهای بومی توسعه، کاهش هزینه‏‌های اداری، خدمتگزاری مسئولین و توسعه کشاورزی و گفتمان دولت یازدهم؛ بسترسازی مناسب، پاسخگویی و شفافیت، قانون‏گرایی و اعتدال است.

کلیدواژه‌ها


1 - آقاگل­زاده، فردوس (1385). تحلیل گفتمان انتقادی: توسعه تحلیل گفتمان در زبان‏شناسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
2 - آقاگل­زاده، فردوس (1392). فرهنگ توصیفی تحلیل گفتمان و کاربردشناسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
3 - باباجانی، جعفر (1391). نقش تفکر سیستمی در تحلیل نظام پاسخگویی و خرده نظام‏های تشکیل‏دهنده، مجموعه مقالات کرسی‏های نظریه‏پردازی در دانشگاه علامه طباطبائی، 285، 238-213.
4 - خالقی، امیرحسین، پورعزت، علی اصغر، رهبر، فرهاد، قاضی نوری، سیدسپهر (1392). تحلیل گفتمانی امر اخلاقی در سیاستگذاری حکومت الکترونیکی ایران، فصلنامه مدیریت دولتی، دوره 5، شماره 4، 100-79.
5 - دانائی‏فرد، حسن (1393). چالش‏های مدیریت دولتی در ایران، چاپ هشتم، تهران: انتشارات سمت.
6 - دانائی‏فرد، حسن (1381). «تئوری عامه در مدیریت دولتی: پیش طرح‏های تدوین تئوری»، فصلنامه مطالعات مدیریت، دوره دهم، شماره‏های 38، 37، 180-149.
7 - زاهدی، شمس‏السادات؛ الوانی، سیدمهدی؛ فقیهی، ابوالحسن (1383). فرهنگ جامع مدیریت، چاپ سوم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبائی.
8 - صالحی زاده، عبدالهادی (1390). درآمدی بر تحلیل گفتمان میشل فوکو؛ روش‏های تحقیق کیفی، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی، سال دوم، شماره 3، 141-131.
9 - فرج‏وند، اسفندیار (1393). مبانی مدیریت دولتی، چاپ هشتم، تهران: انتشارات فروزش.
10 - فقیهی، ابوالحسن (1380). نظام‏های پاسخگویی در بخش دولتی: دیدگاه تطبیقی، فصلنامه مطالعات مدیریت، دوره 8، شماره 30-29، 70-53.
11 - مرادی، محمد، نرگسیان، عباس، توسلی، هانیه (1396). مطالعه و مقایسه پاسخگویی مالی دولت در چهار دوره ریاست جمهوری پس از انقلاب اسلامی با استفاده از تحلیل گفتمان انتقادی، فصلنامه مدیریت دولتی، دوره 9، شماره 2، 212-193.
12 - مقیمی، سیدمحمد، ضیائی، محمدصادق، عاملی، سعیدرضا، نرگسیان، عباس (1391). مطالعه ماهیت زبان دولت در سه دهه انقلاب اسلامی و ارائه الگوی کارآمد آن در ایران، فصلنامه مدیریت دولتی، دوره 4، شماره 4، 128-113.
13 - ون‏دایک، تئون. ای (1382). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی، گروه مترجمان. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
14 - هادیان، ناصر، کروژده، مظاهر (1391). تکوین دولت به مثابه یک سازمان در محیط بین‏المللی؛ نگاهی نو به دولت، فصلنامه روابط خارجی، شماره 15، 202-165.
15 - هیوز، آون. (1377). مدیریت دولتی نوین، مترجمان: سیدمهدی الوانی، سهراب خلیلی شورینی و علامرضا معمارزاده طهران، تهران: انتشارت مروارید.
5- Campbell, C. (1993). “Public Service and Democratic Accountability”. in R. A. Chmpan (ed.), Ethics in Public Services, Ottawa: Carleton University Press. 
6- Denhardt, R. B. (2002). Trust as Capacity: The Role of Integrity and Responsiveness, Public Organization Review, 2(1), 65-76.
7- Day, P., & Klein, R. (1987). Accountabilities: Five Public Services, London: Tavistock. 
8- Donahue, J. D (1989). The Privatization Decision: Public Ends, Private Means, New York: Basic Books.
9- Fairclough, N (2002). Critical Discourse Analysis and the Marketization of Public Discourse, in Toolan, M(ed.) Critical Discourse  Analysis, Vol.2, London: Routledge.
10- Fairclough, N. (1989). Language and power, London: Longman.
11- Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Language in Society, Cambridge: Polity, 22(3), 421-464.
12- Pennycook, A. (1994). Incommensurable discourses? Applied linguistics, 15(2), 115-138.
13- Rosenbloom, D. H., Kravchuk, R., and Clerkin, R (2015). Public Administration: Understanding Management, Politics and Law in the Public Sector, 8th edition, New York: McGraw-Hill Publication Co.
14- Van Dijk, T (1987), Communicating Racism: Ethnic Prejudice in Thought and Talk. Newbury Park.CA: Sage.