کارکردهای سیاستگذاری آموزشی در نظام تعلیم و تربیت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مطالعات اجتماعی پردیس نسیبه دانشگاه فرهنگیان

چکیده

هدف پژوهش، بررسی کارکردهای سیاستگذاری آموزشی در نظام تعلیم و تربیت است. پرسش اصلی این است که فرایند سیاستگذاری آموزشی در تحقق اهداف نظام تعلیم و تربیت چه کارکردهایی دارد؟ داده‌­های تحقیق از راه مطالعه­ متون علمی به شیوه­ اکتشافی، تلفیقی و چندرشته­‌ای گردآوری شد. سپس، با توجه به اهداف در نظر گرفته شده برای نظام تعلیم و تربیت، داده‌­ها و اطلاعات به دست آمده در زمینه­ کارکردهای سیاستگذاری آموزشی در چهار مضمون و دوازده مقوله طبقه‌­بندی گردید و مدل مفهومی پزوهش ارائه شد. بر اساس نتایج، فرایند سیاستگذاری آموزشی از طریق چهار مضمونِ کارکردی ِ«توسعه­ هنجارهای مدنی»، «خلق سرمایه­­­‌های غیرمادی»، «نهادینه‌­سازی جامعه­‌پذیری سیاسی»، «آموزش حفظ محیط زیست­»، در تحققِ چهار هدف بنیادینِ نظام تعلیم و تربیت شامل «ایجاد جامعه­‌ی دموکراتیک»، «کمک به رشد اقتصادی جامعه»، «پرورش شهروند خوب» و «نیل به توسعه­ پایدار»، اثرگذار است. روش تحقیق توصیفی- تبیینی و شیوه­‌ی گردآوری اطلاعات، کتابخانه­‌ای - اسنادی است.

کلیدواژه‌ها


1- ایران‌منش،محمدرضا (1394) مفهوم شهروندی: مفاهیم، مولفه‌ها، اصول، زمینه‌ها و الگوها، تهران: نگاه معاصر، چاپ اول.
2- برلین، آیزیا (1392) چهار مقاله درباره­ی آزادی، ترجمه­ی محمدعلی موحد، تهران: خوارزمی، چاپ سوم.
3- پاتنام، رابرت دی. (1392) دموکراسی و سنت­های مدنی: سرمایه­ی اجتماعی و سنت­های مدنی در ایتالیای مدرن، ترجمه­ی محمدتقی دلفروز، تهران: جامعه­شناسان، چاپ اول.
4- پریشانی، ندا؛ میرشاه جعفری، سیدابراهیم؛ شریفیان، فریدون و مهرداد فرهادیان (1397) «نحوه­ی گنجاندن آموزش محیط زیست در کتاب­های درسی دوره­ی متوسطه­ی ایران و اولویت­بندی عناوین مغفول»،  فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه­ی پایدار، سال هفتم، شماره اول، صص 9-18.
5- پوت،آلن د. و فرد اسپرینگر. (1388) روش­های پژوهش برای سیاستگذاری اجتماعی: مفاهیم، روش­ها و کاربردها، ترجمه­ رضا فاضل، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول.
6- جاویدی کلاته، طاهره؛ مهرمحمدی، محمود (1385) رویکردی تطبیقی به دلالت­های تربیتی نظریه­های دموکراسی، فصلنامه­ی مطالعات اسلامی، پیوست شماره­ی 71. ص 9 تا 63.
7- راولز، جان (1394) عدالت به مثابه­ی انصاف، ترجمه­ی عرفان ثابتی، تهران: انتشارات ققنوس، چاپ پنجم.
8- رهادوست، بهار (1387) «پدیدارشناسی: سواد زیست محیطی»، فصلنامه­ی زیباشناخت. شماره 18. صص 109- 124.
9- ریتزر، جورج (1393) نظریه جامعه­شناسی در دوران معاصر، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: انتشارات علمی، چاپ نوزدهم.
10- زاهدی، شمس­السادات (1393) توسعه­ی پایدار، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، چاپ هشتم.
11- سرکار آرانی، محمدرضا (1382) اصلاحات آموزشی و مدرن­سازی: با تأکید بر مطالعه­ی تطبیقی آموزش و پرورش ایران و ژاپن، تهران: روزنگار، چاپ اول.
12- شجاعی­باغینی، محمدمهدی؛ و دیگران (1387) مبانی مفهومی سرمایه­ی اجتماعی، تهران: پژوهشکده­ی مطالعات فرهنگی و اجتماعی، چاپ اول.
13- شریعتمداری، علی (1387) اصول و فلسفه­ی آموزش و پرورش، تهران: امیرکبیر، چاپ سی و پنجم.
14- شعاری­نژاد، علی­اکبر (1394) فلسفه­ی آموزش و پرورش، تهران: امیرکبیر، چاپ پانزدهم.
15- شکوهی، غلامحسین (1385) مبانی و اصول آموزش و پرورش، مشهد: شرکت به­نشر، چاپ بیست و سوم.
16- عظیمی­آرانی، حسین (1384) کارکردهای نظام سیاسی در فرایند توسعه، تهران: جهاد دانشگاهی دانشکده­ی اقتصاد دانشگاه تهران، چاپ اول.
17- فالکس، کیث (1390) شهروندی، ترجمه­ی محمدتقی دلفروز، تهران: انتشارات کویر، چاپ دوم.
18- فوکویاما، فرانسیس و دیگران (1389)، سرمایه­ی اجتماعی: اعتماد، دموکراسی و توسعه، (به کوشش کیان تاجبخش)، ترجمه­ی افشین خاکباز و حسن پویان، تهران: نشر شیرازه، چاپ سوم.
19- فوکویاما، فرانسیس (1397)، نظم و زوال سیاسی، ترجمه­ی رحمن قهرمانپور، تهران: روزنه، چاپ دوم.
20- کریمی، داریوش و اشرف­السادات عنایتی (1391) «آموزش برای توسعه­ی پایدار، مدرسه­ی پایدار»،  فصلنامه آموزش محیط زیست و توسعه­ی پایدار، سال اول، شماره اول، صص 59-74.
21- گوتک، جرالد ال. (1387) مکاتب فلسفی و آرای تربیتی، ترجمه­ی محمدجعفر پاک­سرشت، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، چاپ هفتم.
22- گیدنز، آنتونی (1393) جامعه‌شناسی، ترجمه‌ی منوچهر صبوری، تهران: نشر نی، چاپ بیست­ونهم.
23- لیپست، سیمور مارتین (1387) دایره­المعارف دموکراسی، ترجمه­ی کامران فانی و نورالله مرادی ، تهران: مرکز چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه، چاپ سوم.
24- میل، جان استوارت (1395) رساله درباره­ی آزادی، ترجمه­ی جواد شیخ­الاسلامی، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ ششم.
25- مونی، انابله و دیگران (1394) دانشنامه‌ی جهانی شدن، ترجمه­ی علیرضا طیب، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول.
26- نیلی، مسعود؛ و دیگران (1393) دولت و رشد اقتصادی در ایران، تهران: نشر نی، چاپ چهارم.
27- Bell, L., & Stevenson, H. (2006). Education policy: Process, themes and impact. Routledge
28- Connelly, James, Graham Smith, David Benson, and Clare Saunders (2012). Politics and the environment: from theory to practice, 3rd edn. New York: Routledge.
29- Dewey, John (1916). Democracy and Education: An Introduction to the Philosophy of Education, New York: Macmillan.