شناسایی و اولویت‌بندی آسیب‌های فرایند سیاستگذاری مالیاتی در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته سیاستگذاری عمومی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اصفهان (خوراسگان)، اصفهان، ایران

چکیده

هدف پژوهش  حاضر شناسایی آسیب‌های سیاستگذاری مالیاتی در ایران و اولویت‌بندی مسائل آن می‌باشد. روش پژوهش ترکیبی با استفاده از تکنیک دلفی در قالب سه راند (مرحله) است. جامعۀ آماری پژوهش مشتمل بر سه گروه سیاستگذاران، مجریان و مؤدیان مالیاتی می‌باشد. یافته‌های تحقیق بیانگر آن است که عدم تمکین مالیاتی، ضعف نظام اطلاعات مالیاتی، عدم وجود فرهنگ و باور مالیاتی صحیح مؤدیان، جابجایی‌های متعدد و سیاسی برای مدیران نظام مالیاتی، گستره و توزیع نامناسب معافیت‌های مالیاتی، عدم وجود نظارت و ارزیابی کافی در سیاست‌های مالیاتی به ترتیب از جمله مهمترین آسیب‌های سیاستگذاری مالیاتی در ایران است.

کلیدواژه‌ها


1 - اشتریان، کیومرث؛ امامی میبدی، راضیه (1393)، ساماندهی ارزیابی سیاست‌های عمومی در جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه دانش سیاسی، 10(2)، 36-5.
2 - اسمیت، کوین. لریمر، کریستوفر (1395)، درآمدی نظری بر سیاست عمومی، ترجمه بهزاد عطارزاده، انتشارات علمی فرهنگی.
3 - ایمانی، محمد حسین؛ مستوفیان، طیبه (1397)، ارتقای فرهنگ مالیاتی و تاثیر آن بر گسترش چتر مالیاتی و شناسایی مؤدیان جدید، فصلنامه مالیات، 37(85)، 146- 117.
4 - برنل، پیتر؛ رندال، ویکی (1393)، مسایل جهان سوم: سیاست در جهان در حال توسعه، ترجمه اجمد ساعی و سعید میرترابی، نشر قومس، چاپ پنجم، تهران.
5 - پژویان، جمشید؛ درویشی، باقر (1394)، اصلاحات ساختاری در نظام مالیاتی ایران، پژوهشنامه مالیات، 8 مسلسل56.
6 - ترکاشوند، زهرا؛ البرزی، محمد؛ عسگری، علی (1397)، اولویت‌بندی راهکارهای افزایش درآمد مالیاتی، فصلنامه مالیات،25(36)، تابستان 1397، 134-107.
7 - سازمان امور مالیاتی کشور (1397)، برنامع عملیاتی سال 1397، معاونت پژوهش و برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل سازمان، چاپ اداره کل امور پشتیبانی، تهران.
8 - شیخ‌حسنی، علی؛ فقیهی، ابوالحسن ؛ دانش‌فرد، کرم‌اله (1397)، آسیب‌شناسی خط‌مشی‌گذاری مالیاتی در جمهوری اسلامی ایران: مطالعه نظام مالیات بر ارزش افزوده، پژوهشنامه مالیات/ شماره سی وهشتم ، مسلسل 86 .
9 - صمدی، علی حسین؛ تابنده، رضیه (1392)، فرار مالیاتی در ایران؛ بررسی علل و آثار و برآورد میزان آن، پژوهشنامه مالیات، 19(67)، پاییز 1392،106-77.
10 - رضایی، ابراهیم (1395)، سیاستگذاری مؤثر مالیاتی در بستر ادوار تجاری، پژوهشنامه مالیات، 28(77)،162-132.
11 - درویشی، فاطمه؛ محمدیان، فرشته (1396)، بررسی مقایسه‌ای نظام مالیات ایران با اصلاحات مالیاتی1990، فصلنامه مالیات، 33(81)، 116- 69.
12 - قانون برنامه ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب 1395.
13 - میرزمانی، اعظم؛ اخوان علوی، سیدحسین؛ امیری، علی نقی، اسماعیلی، حسین (1397)، فهم فرآیند سیاستگذاری مالیاتی در ایران: عوامل مؤثر بر دستورگذاری مالیاتی در سطح ملی و بازیگران آن، پژوهشنامه مالیات/شماره سی وششم ،مسلسل 84.
14 - وزارت اموراقتصادی و دارایی(آ)، معاونت امور اقتصادی (1391)، مطالعه پشتیبان طرح تحول نظام مالیاتی کشور.
15 - وزارت امور اقتصادی و دارایی(ب)، معاونت امور اقتصادی (1397)، "برنامه‌های پیشنهادی جهت تحول نظام مالیاتی در سال 1397"، دفتر تحقیقات و سیاست‌های مالی، گزارش داخلی، تهران.
16 - وبر، ماکس (1390)، روش‌شناسی علوم اجتماعی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر مرکز.
17 - وحید، مجید. (1383)، سیاستگذاری عمومی تهران، نشر میزان.
18 - نظری، علیرضا؛ فدایی، ایمان (1392)، آسیب‌شناسی نظام مالیاتی ایران، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، شماره 4،110-95.
19 - یزدانی زازرانی, محمدرضا. (1396). شناخت فرایند سیاستگذاری عمومی؛ نگاهی کلی به مفاهیم، نظریه‌ها و مدل‌ها. فصلنامه سیاستگذاری عمومی, 3(4), 189-202.
20- Baker, C. , Bejarano, J., Evans, R.W ,. Judd, KL., & Phillips, KL. (2014). A Big
21- Data Approach to Optimal Sales Taxation. Cambridge, Mass. National Bureau of Economic Research.
22- Krause, G.A. Lewis D.E., & Douglas, J.W.(2013). Politics can Limit Policy Opportunism in Fiscal Institutions: Evidence from Official General Fund Revenue Forecasts in the American States. Journal of Policy Analysis and Management. 32(2),271–295.
23- Keeney S, Hasson F, McKenna HP. A critical review of the Delphi technique as a research methodology for nursing. (2001) Apr; 38(2): 195-200.
24- Scott-Samuel, A., Birley, M., Ardern, K. (2001), The Merseyside Guidelines for Health Impact Assessment. Second Edition. Available at: http://www.precaution.org/lib/06/mersey_hia_guide_2nd_edn.010601.pdf  
25- Sandford ,Hsu Ch, BA. The Delphi technique: making sense of consensus,1-8. [cite 2008 Oct19]. Available from: http://pareonline.net/pdf/v12n10.pdf
26- Profeta, P.& Scabrosetti, S. (2010). The Political Economy of taxation. Lessons from Developing Countries. Edward Elgar.
27- Gamage, D., & Shanske,. D. (2011). Three Essays on Tax Salience: Market Salience and Political salience. Tax Law Review 65, 19–98.
28- Knauer ,N. J., (2015). Critical Tax Policy: A Pathway to Reform. North western Journal of Law & Social Policy. 9(2), 206-263.
29- Moore, M. (2007). How Does Taxation Affect the Quality of Governance?, Institute of Development Studies at the University (IDS) of Sussex Brighton, Working Paper 280.
30- Steinmo, S. (2015). Taxation and Democracy: Swedish, British and American Approaches to Financing the Modern State. New Haven: Yale University Press.