بررسی کلان پیشران‏های مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش‏‌آموخته‏ دکتری ترویج و آموزش کشاورزی و توسعه‏‌ی روستایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

2 دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه تربیت مدرس

3 دانشیار جغرافیا و برنامه‏‌ریزی روستایی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

چکیده

هدف اصلی مطالعه حاضر شناسایی کلان‏ پیشران‏های مدیریت پایدار منابع آب بخش کشاورزی کشور و تدوین سناریوهای محتمل وضعیت آینده آب در بخش کشاورزی است. این مطالعه، به لحاظ هدف، کاربردی و دارای روش آمیخته بر اساس روش‏شناسی تحلیل تأثیرات متقابل است. کلان پیشران‏های اولیه مطالعه به وسیله تکنیک مرور سیستماتیک منابع معتبر و همچنین نظرسنجی از متخصصان شناسایی شدند. تجزیه و تحلیل اطلاعات نیز با استفاده از نرم‏افزارهای MIC-MAC و Scenario Wizard انجام پذیرفت. در این مطالعه 12 کلان‏ پیشران به‌عنوان عوامل کلیدی مدیریت آب در بخش کشاورزی شناسایی شدند. در پایان ضمن ارائه‏ دو سناریوی اصلی، راهبردهایی جهت بهبود سیستم مدیریت کلان آب در بخش کشاورزی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


1- پورمحمدی، م. دلیر، ح. قربانی، ک. زالی، ن. (1389). مهندسی مجدد فرآیند برنامه ریزی با تاکید بر کاربرد آینده نگاری. جغرافیا و توسعه. 8 (20): 58-37.
2- تقوایی، م. حسینی‏خواه، ح. (1396). برنامه‏ریزی توسعه صنعت گردشگری مبتنی بر روش آینده‏پژوهی و سناریونویسی (مطالعه موردی: شهر یاسوج). مجله برنامه‏ریزی و توسعه‏ گردشگری، سال ششم، شماره 23، 30-8.
3- خنیفر، ح. مسلمی، ن. (1396). اصول و مبانی روش‏های پژوهش کیفی، جلد اول، تهران: نگاه دانش.
4- رضایان، ا. رضایان، ع. (1395). آینده پژوهی بحران آب در ایران به روش سناریوپردازی. اکوهیدرولوژی، دوره 3، شماره 1، 17-1.
5- زالی، ن. عطریان، ف. (1395). تدوین سناریوهای توسعه گردشگری منطقه‏ای بر اساس اصول آینده‏پژوهی (مورد مطالعه: استان همدان). آمایش سرزمین، دوره 8، شماره 1، 131-107.
6- زندحسامی، ح. فرهادی، ک. (1396). بازاندیشی در نظام آینده‏اندیشی (مطالعه موردی: آب). فصلنامه علوم اجتماعی، سال 26، شماره 77، 363-315.
7- سعیدپور، س. بهبودی، م. (1396). راهنمای کاربردی نرم‏افزار سناریو ویزارد. جلد اول، هرمزگان: انتشارات دانشگاه هرمزگان.
8- شمس، ش. حسینی، ا. خورشیدیان، ر. (1395). تحلیل و ارزیابی کاربرد روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در اولویت‏بندی سناریوهای توسعه گردشگری روستایی (مطالعه موردی: استان مازندران). مجله‏ی برنامه‏ریزی و توسعه گردشگری. 5 (18): 178-158.
9- عابدی‏جعفری، ح. سلمانی، د. رادمند، م. (1389). بررسی نیازهای منابع انسانی برنامه پنجم توسعه: رویکردی آینده‏پژوهی. راهبرد. دوره 19، شماره 56، 364-345.
10- قادری، ف. کرمی، م. شکاری، پ. جعفری، ا. (1396). روند فرونشست گرد و خاک اتمسفری و ارتباط آن با برخی عوامل اقلیمی و مکانی شهرستان جوانرود. نشریه پژوهشهای حفاظت آب و خاک، جلد 24، شماره6، 140-123.
11- میرعمادی، ط. (1396). آینده‏پژوهی انتقادی حکمرانی آب در ایران. فصلنامه علمی-پژوهشی سیاستگذاری عمومی، دوره 3، شماره 4، 124-105.
 
12- Abbasi, N., M. Ghoochani, O., Ghanian, M., Kitterlin, M. (2016). Assessment of Households’ Food Insecurity through use of a USDA Questionnaire. Advances in Plants and Agricultural Research. 4(5), 1-8.
13- Ali, M. H. (2010). Fundamentals of Irrigation and On-farm Water Management: Volume 1. Springer is part of Springer Science+Business Media (www.springer.com).
14- Azadi, H., Ghanian, M., Ghoochani, O. M., Rafiaani, P., Taning, C. N., Hajivand, R. Y., & Dogot, T. (2015). Genetically modified crops: towards agricultural growth, agricultural development, or agricultural sustainability?. Food Reviews International, 31(3), 195-221.
15- Bass, D. C. (Ed.). (2019). Practicing our faith: A way of life for a searching people. Fortress Press.
16- Foster, S. & Ait-Kadi, M. (2012). Integrated water resources management (IWRM): how does groundwater fit in?. Hydrogeology Journal. 20. 415–418.
17- Ghoochani, O. M., Torabi, R., Hojjati, M., Ghanian, M., & Kitterlin, M. (2018). Factors influencing Iranian consumers’ attitudes toward fast-food consumption. British Food Journal, 120(2), 409-423.
18- Ghoochani, O. M., Ghanian, M., Baradaran, M., & Azadi, H. (2017). Multi Stakeholders’ attitudes toward Bt rice in Southwest, Iran: Application of TPB and multi attribute models. Integrative Psychological and Behavioral Science, 51(1), 141-163.
19- Hanjra, M. A. & Qureshi, M. E. (2010). Global water crisis and future food security in an era of climate change. Food Policy 35. 365–377.
20- Kashif, M., Awang, Z., Walsh, J., & Altaf, U. )2015(. I’m loving it but hating US: understanding consumer emotions and perceived service quality of US fast food brands. British Food Journal, 117(9), 2344-2360.
21- Kassebaum, N. J., Barber, R. M., Bhutta, Z. A., Dandona, L., Gething, P. W., Hay, S. I., ... & Lopez, A. D. (2016). Global, regional, and national levels of maternal mortality, 1990–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015. The Lancet, 388(10053), 1775-1812.
22- Lienert, J., Monstadt, J., & Truffer, B. (2006). Future scenarios for a sustainable water sector: a case study from Switzerland. Environmental Sciences and Technology. 40 (2). 436-442.
23- Mahmoud, M. I., Gupta, H. V., & Rajagopal, S. (2011). Scenario development for water resources planning and watershed management: Methodology and semi-arid region case study. Environmental Modelling & Software, 26(7), 873-885.
24- Paz García-Vera, M., Sanz, J., & Gutiérrez, S. (2016). A systematic review of the literature on posttraumatic stress disorder in victims of terrorist attacks. Psychological Reports, 119(1), 328-359.
25- Rabie, T., & Curtis, V. (2006). Handwashing and risk of respiratory infections: a quantitative systematic review. Tropical medicine & international health, 11(3), 258-267.
26- Scoones, I., Smalley, R., Hall, R., & Tsikata, D. (2018). Narratives of scarcity: Framing the global land rush. Geoforum. In Press.
27- Shtull-Trauring, E., & Bernstein, N. (2018). Virtual water flows and water-footprint of agricultural crop production, import and export: A case study for Israel. Science of the Total Environment, 622, 1438-1447.
28- Weimer-Jehle, W. (2006). Cross-impact balances: A system-theoretical approach to cross-impact analysis. Technological Forecasting and Social Change, 73(4), 334-361.