ارتباط حوزه عمومی و کاهش فساد: نگاهی از منظر سیاستگذاری عمومی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد مدعو سیاستگذاری عمومی دانشگاه تهران

چکیده

مقاله حاضر با رویکرد توصیفی- تحلیلی  در صدد ارائه تفسیری نظری از چیستی، چگونگی و چرایی ایجاد و رشد فساد در جوامع در حال توسعه  و مرور مقایسه ای کشور های  در حال توسعه که از فساد سازمان یا فته در رنج هستند از منظر  سیاستگذاری عمومی می باشد.این نوشتار تلاش دارد با استفاده از زبان نیمه اکادمیک که برای اکثر مدیران، دانشجویان و مردم عادی قابل فهم و استفاده باشد،  ضمن نشان دادن اهمیت جایگاه حوزه عمومی  در حفاظت  از جوامع انسانی در مقابل فساد، و با مقایسه کشورهای کم فساد و پر فساد بر روی یافته هایی که در فرآیند ایجاد فساد موثرند انگشت بنهد و زمینه ساز یافتن راهی برای خروج از بحران فساد رو به گسترش در کشور باشد. فساد پدیده اجتماعی پیچیده با ابعاد چند وجهی است که ریشه در سازوکار حوزه های مختلف فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و زیستی  داشته و  در جریان یک چرخه  معیوب این حوزه ها را بصورت متقابل متاثر می کند و خویش را بازافزایی می نماید. از منظر دانش  سیاستگذاری عمومی می توان فساد در حوزه عمومی را نتیجه  حکمرانی بد و  اضمحلال  و لاغری حوزه عمومی  از جهتی و ایجاد فساد سیاستی  از جهت دیگر دانست .  فربهی و فراخی حوزه عمومی که از تطابق جامعه  با حاکمیت   ایجاد می شود (Habermas,1962)    از مهمترین نتایج توسعه یافتگی و از معنی دارترین علایم حکمروایی خوب  است  و حمایت،  حفاظت و توسعه حوزه عمومی  ارتباط وثیقی با نهادینه شدن سیاستگذاری عقلایی و مشارکت عمومی درفرایند توسعه پایداردارد. حوزه عمومی فراخ امکان ایجاد و توسعه سرمایه و دارایی های حوزه عمومی  چون افکار عمومی ، رسانه های عمومی ، منابع عمومی و  بیت المال  ،  احساس مسئولیت عمومی، نظم  عمومی، سرمایه اجتماعی و سرمایه انسانی را فراهم می نماید و پایداری توسعه  درکشور معنی و مفهوم واقعی پیدا می کند.  دروجه مقابل  کوچک کردن، لاغر کردن و اضمحلال حوزه عمومی از طریق جداکردن جامعه و نظام سیاسی از همدیگر عامل و رکن اساسی در ایجاد و تشدید فساد سیستمیک و ساختاری می باشد. با جداشدگی جامعه از حاکمیت و اضمحلال حوزه عمومی، فرآیند تبدیل حاکمیت به حاکمیت بد،  با ایجاد جدا شدگی و فاصله ما بین سه عنصر اختیار ، مسئولیت  و پاسخگویی که خطوط اصلی ساختار حوزه عمومی را شکل می دهند ودر غیاب نقش نظارت جامعه تشدید می شود. این مقاله ضمن اشاره به جریانهای زمینه ای موثر در ایجاد سلامت یا فساد اجتماعی، تاثیر دو جریان ایدئولوژی و منافع را به اجمال بررسی می کند و در مورد پژوهی ایران، جریان ایدئولوژی رستگاری منبعث از  بنیانگذار فقید انقلاب اسلامی ایران  حاوی مشخصات ، عدالت گرایانه، مساوات گرایانه و اگالیتاریانیستی، جمع گرایانه، اخلاق کرایانه و در نهایت آخرت گرایانه و سعادت طلبانه را  ضد فساد و جهت جریان منافع در کشور را فساد خیز تحلیل می کند. این نوشتار ضمن مقایسه کشورهای کم فساد و پر فساد،  سطح، میزان و نوع  فساد در کشورها  را با سطح توسعه یافتگی اقتصادی  ، اجتماعی و سیاسی آنها هم راستا می بیند و  عوامل فراخی حوزه عمومی همچون میزان   سرمایه عمومی، سر مایه اجتماعی،  شاخص های تولید ناخالص ملی و در آمد سرانه ، سطح مشارکت اجتماعی و اثربخشی آموزش عمومی، نظام رفاه اجتماعی و سلامت و امثالهم را در این مسیر تعیین کننده تلقی می کند. در پایان این مقاله تاکید می کند که راه کنترل فساد افتادن در دام سیاست های هیجانی که خود عامل تشدید کننده فساد می باشند نیست و  و مسیر خروج از شرایط فساد را حرکت به سمت توسعه پایدار با فراهم کردن فلسفه پشتیبان و مبانی نظری بومی توسعه پذیر، سیاستگذاری معقول، عزم ملی و آگاهی بخشی اجتماعی و از مسیرفربه کردن، فراخنایی  و عزت بخشیدن به حوزه عمومی  می داند  و لاغری حوزه عمومی را موجب ایجاد تبعاتی چون نقصان و ضعف نظام نظری و مهارت های سیاستگذاری و ایجاد فساد سیاستی و تقلیل حق و مشارکت و جایگاه منابع عمومی وتلاشی مثلث  اختیار، مسئولیت و پاسخگویی و در نهایت تقلیل جایگاه نظارت عمومی و کاهش قدرت و وسعت صدای مردم  و رشد فساد می داند.

کلیدواژه‌ها


  1. Alfonso W. (2008). Corrupt Circles: A History of Unbound Graft in Peru (1 ed.). Washington, DC: Woodrow Wilson Center Press. pp. 88–91Bessette, Joseph (1980) "Deliberative Democracy: The Majority Principle in Republican Government," in How Democratic is the Constitution?, Washington, D.C., AEI Press. pp. 102–116.
  2. Bessette, Joseph, (1994) The Mild Voice of Reason: Deliberative Democracy & American National Government Chicago: University of Chicago Press.
  3. Bohloli, H. (2011), Public Policy Process in the revolutionary context, Dr Muller Press.
  4. Chayes, Sarah (2017). "When Corruption Is the Operating System: The Case of Honduras". Carnegie Endowment for International Peace. Retrieved June 15, 2017.
  5. Edwards, Duane C. ( 2017). "Corruption and State Capture under two Regimes in Guyana"
  6. Enrique Desmond Arias.(2006), The Dynamics of Criminal Governance: Networks and Social Order in Rio de Janeiro, Journal of Latin American Studies, V38,I2, pp. 293-325
  7. Eugen D., Thorben S., (2016),The Nature of Corruption: An Interdisciplinary Perspective, German Law Journal
  8. Fanelli, D. (2010). Scalas, Enrico, ed. "Do Pressures to Publish Increase Scientists' Bias? An Empirical Support from US States Data"
  9. Grindle, Merilee (2004). "Good Enough Governance: Poverty Reduction and Reform in Developing Countries". Governance: An International Journal of Policy, Administration, and Institutions. 17(4): 525–48.
  10. Grindle, Merilee (2007). "Good Enough Governance Revisited". Development Policy Review. 25 (5): 533–74. doi:10.1111/j.1467-7679.2007.00385.x.
  11. Habermas, J. (1962 trans 1989) The Structural Transformation of the Public Sphere: An Inquiry into a category of Bourgeois Society, Polity, Cambridge. ISBN 0-7456-0274
  12. Habermas, J, (1984)Theory of Communicative Action, trans. Thomas McCarthy, Boston: Beacon Press.
  13. Habermas, J, (1991) The Structural Transformation of the Public Sphere, trans. Thomas McCarthy, Cambridge MA: MIT Pres.
  14. Hauk,E. & Marti S. M., (2002), On the Cultural Transmission of Corruption, Journal of Economic Theory Volume 107: 2, PP. 311-335
  15. Hogwood, W.B.& Gunn, A. L, (1984). Policy Analysis for the Real World. Oxford University Press.
  16. Ilufoye Sarafa Ogundiya (2009) Political Corruption in Nigeria: Theoretical Perspectives and Some Explanations, The Anthropologist, 11:4, 281-292,DOI: 10.1080/09720073.2009.11891117
  17. Jan Aart Scholte،(2010)، The impact of global governance on poverty in the UK ، University of Warwick
  18. John, P., (2002), Analysing Public Policy, Creative Prnt and Design (Wales), Ebbov Vale.
  19. John, P. & Peters, G.B., (2000), Governance, Politics and the State, ST. MARTIN'S PRESS, INC.
  20. John F., et al, (2018), World Happiness Report, Fondazione Ernesto Italy.
  21. Juraev, J.(2018), Rational choice theory and demand for petty corruption, JOURNAL OF EASTERN EUROPEAN AND CENTRAL ASIAN RESEARCH  Vol.5 No.2.
  22. Coley, A. et al., (2018)."The Rise of Kleptocracy: Laundering Cash, Whitewashing Reputations". Journal of Democracy.
  23. Kaufmann, Daniel; Kraay, Aart (November 2002). "Growth Without Governance". Policy Research
  24. Working Paper, The World Bank, World Bank Institute and Development Research Group. No. 2928.
  25. Kaufmann, et al., (2005). "Legal Corruption (October 2005)" doi:10.1111/j.0952-1895.2004.00256.x.
  26. KANTOR, M., Rise of the lumpen elite: is this really what we fought for? https:/   /www.opendemocracy.net/od-russia/maxim-kantor/, 09 Febuary 2019.
  27. Kingdon, J., (1984) Agendas, Alternatives and Public Policies, Bodton, Little Brown.
  28. Latham, R. (1999). Towards a Critique of Global Governance. Approaches to Global Governance Theory (By Hewson M., Sinclair TJ). New York375, 375.
  29. Louis W. Pauly (1999) Good governance and bad policy: the perils of international organizational overextension, Review of International Political Economy, 6:4, 401-424, DOI: 10.1080/096922999347119
  30. Neill, U. S. (2008). "Publish or perish, but at what cost?". Journal of Clinical Investigation. 118 (7): 2368–2368
  31. Ogundiya, I. S. (2017) Political Corruption in Nigeria: Theoretical Perspectives and Some Explanations,The  Anthropologist, Volume 11: 4
  32. Ouellet-Morin, et al.,(2015) Effects of the MAOA gene and levels of exposure to violence on antisocial outcomes. The British Journal of Psychiatry, 208 (1): 42 DOI: 10.1192/bjp.bp.114.162081
  33. Parsons, W.,(2005) Public Policy: An Introduction to the Theory and Practice of Policy Analysis, Edward Elgar Publishing 
  34. Sadeh, S. and Mesgaran, M., (2019),The Scientific Output of Iran: Quantity, Quality, and Corruption, the    Stanford Iran 2040 Project. Working paper No4.
  35. Tangri, R.  & Mwenda, M., (2008). Andrew, Elite Corruption and Politics in Uganda, Commonwealth & Comparative Politics, Volume 46:  2.
  36. Tavits, M (2010), Why Do People Engage in Corruption? The Case of Estonia, Social Forces, Vol. 88: 3 , pp. 1257-1279, Published by: Oxford University Press
  37. UN, (2018), The Sustainable Development Goals Report 2018
  38. WHO,(2016), PROMOTING HEALTH IN THE SDGs, 9TH Global Conferenceon Health Promotion, Shanghi, 21-24 November 2016, WHO
  39. https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.CD?view=map, 04.02.2019
  40. https://www.statista.com/statistics/270180/countries-with-the-largest-gross-domestic-       product-gdp-per-capita/
  41. https://ourworldindata.org/quality-of-education