شناسایی عوامل بازدارنده خط‌مشی گذاری شورایی در ایران؛ مورد مطالعه: شورای عالی اداری

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد مدیریت دولتی دانشگاه تهران

2 استادیار مدیریت دولتی دانشگاه تهران

3 استاد مدیریت دولتی دانشگاه تهران

چکیده

باوجود اهمیت گام تدوین خط­مشی در موفقیت خط­مشی­های عمومی، مطالعات و پژوهش­ها در رابطه با شوراها و قابلیت­ها و ظرفیت­های این نهاد در تدوین خط‌مشی‌های مطلوب از ضعف و کاستی بسیاری برخوردار است. موفقیت شوراها در تدوین خط­مشی­های مطلوب به عوامل مختلفی بستگی دارد. در این پژوهش به شناسایی عوامل بازدارنده مؤثر بر این نوع خط­مشی­گذاری پرداخته شده است. در این پژوهش کیفی که شورای عالی اداری به عنوان مورد مطالعه آن انتخاب شده است با استفاده از روش نمونه‌گیری گلوله برفی با 15 نفر از متخصصان و کارشناسان نظام اداری و اعضا شورای عالی اداری که در جریان تدوین خط­مشی­ها مشارکت داشتند مصاحبه نیمه ساختاریافته‌ای انجام و پس از بررسی اسناد و مدارک موجود، با استفاده از تحلیل مضمون که از روش­های کیفی است، عوامل بازدارنده خط­مشی­گذاری شورایی در چهار دسته کلی عوامل محتوایی، عوامل فرآیندی، عوامل زمینه­ای و عوامل فردی شناسایی گردید. در انتها نیز بر اساس یافته­ها،­ پیشنهادها و راهکارهایی در جهت بهبود خط­مشی­گذاری شورایی ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


1- اصلانی، فیروز؛ سهرابلو، علی. (1394). کارکردهای نهاد شورا در نظام حقوقی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دور 45، شماره 3، 405 تا 427.
2- امیری، علی نقی؛ دانایی فرد، حسن؛ زارعی متین، حسن؛ امامی، سید مجتبی. (1390). فهم جوهره خط‌مشی‌های عمومی: واکاوی نظری ماهیت تقلیدپذیری خط‌مشی گذاران ملی. فصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 9، 5-44.
3- بارانی، صمد؛ فقیهی، ابوالحسن؛ نجف بیگی، رضا. 1396. موانع تحول نظام اداری ایران: مطالعه‌ای در فرهنگ سازمانی. پژوهش‌های مدیریت عمومی، شماره 36، 5 تا 10.
4- باقر نژاد پیمان، طاهر پور کلانتری حبیب الله، بهرامی حمیدرضا. (۱۳۹۵). شناسایی عوامل مؤثر بر اجرای موفق خط‌مشی حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری و اختراعات. فصلنامه علمی - پژوهشی فرآیند مدیریت و توسعه، ۲۹ (۴): ۷۹-۱۱۴.
5- جاسبی، عبدالله. (1376). مبحثی از مدیریت اسلامی؛ شورا و مشاوره در مدیریت اسلامی، آینده‌پژوهی مدیریت، شماره 32، 5 تا 30.
6- حاجی پور، ابراهیم؛ فروزنده، لطف الله؛ دانایی فرد، حسن؛ فانی، اصغر. (1394). طراحی الگوی آسیب‌شناسی اجرای خط‌مشی عمومی در ایران. مدیریت نظامی، شماره 58، ص 1 تا 23.
7- خورشید، صدیقه؛ لوکس، کارو؛ تسلیمی، محمد سعید. (1387). نگرشی سیستمی به بهره وری تصمیم گیری گروهی. پژوهش‌های مدیریت، شماره اول، ص 7 تا 40.
8- دانایی فرد، حسن؛ جاوید، داریوش، فانی علی اصغر. (1391). ارتقای ظرفیت گردشگری جمهوری اسلامی ایران: تحلیلی بر ابزارهای خط مشی گذاری ملی گردشگری. مطالعات مدیریت گردشگری (مطالعات جهانگردی)، دوره 7، شماره 19، ص 1 تا 24.
9- دانش فرد، کرم الله. (1393). فرایند خطمشیگذاری عمومی. تهران: انتشارات صفار.
10- رضایی، علی اکبر؛ صالحی امیری، سیدرضا؛ رفیعی نژاد، علی اصغر. 1390. موانع فرهنگی توسعه سیاسی در ایران و ارائه راهکارهای مدیریتی در این حوزه. مدیریت فرهنگی، دوره 5، شماره 11؛ 15 تا 32.
11- شریف‌زاده، فتاح؛ معدنی، جواد. (1392). نقش واسط فناوری اطلاعات در محتوای خط‌مشی گذاری عمومی. رسالت مدیریت دولتی (مدیریت دولتی)، دوره 4، شماره 9-10، ص 77 تا 92.
12- شکری، زینب؛ دانایی‌فرد، حسن؛ خیرگو، منصور؛ فانی، علی اصغر. 1397. چگونگی ارزشیابی کیفیت خط‌مشی‌های عمومی در ایران: پژوهشی اکتشافی مبتنی بر روش‌شناسی ترکیبی. مدیریت سازمان‌های دولتی، دوره 6، شماره 2، 79 تا 94
13- عابدی جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمدسعید؛ فقیهی، ابوالحسن؛ شیخ زاده، محمد. (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی، 5 (2- 10)،  198-151.
14- عباسی، طیبه؛ بیگی، وحید. (1395). تبیین چالش‌های اجرای خط‌مشی‌های عمومی در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری. سیاست علم و فناوری، 31(8)، ص 1-12.
15- عطارنیا، احمد؛ خنیفر، حسین؛ رحمتی، محمد حسین. (1393). بررسی وضعیت تدوین خط‌مشی در نظام غیررسمی آموزش مهارتی ایران. مدیریت فرهنگ سازمانی، 32(12)، 345-374.
16- قلی پور، رحمت الله؛ دانایی فرد، حسن؛ امیری، علی نقی؛ عطاردی، محمد رضا. (1394). مفهوم پردازی پدیده شکاف خط‌مشی در فرآیند خط‌مشی گذاری فرهنگی. فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 81، 91-126.
17- محمدی فاتح، اصغر؛ دانایی فرد، حسن؛ رهنورد، فرج الله؛ فروزنده، لطف الله. (1395). طراحی مدلی برای ارتقای ظرفیت خط‌مشی گذاری در قوه مجریه کشور. فرآیند مدیریت و توسعه، شماره 97، از 3 تا 38.
18- مقدس‌پور، سعید، دانایی‌فرد، حسن؛ کردنائیج، اسد ا... . (1392). واکاوی عوامل کلیدی در عدم مؤفقیت برخی خط‌مشی های عمومی درج ا.ایران: مطالعه خط‌مشی های مالیاتی کشور. مدیریت فرهنگ سازمانی، 27(11)، 33-68.
19- منصوریان، یزدان. (1393). روش تحقیق در علم اطلاعات و دانش شناسی. تهران: انتشارات سمت.
20- میر محمدی، سید محمد؛ حسن پور، اکبر. 1390. نظام اداری ایران: تحلیلی بر مشکلات و چالش ها. چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 8، 9 تا 22.
21- Åkerman, J. Gudmundsson, H. Sørensen, C. H. Isaksson, K. Olsen, S. Kessler, F., & Macmillan, J. (2011). How to manage barriers to formation and implementation of policy packages in transport. In OPTIC. Optimal policies for transport in combination: 7th framework programme: Theme 7 transport (Chapter Deliverable 5)
22- Andrea Caputo, (2013) "A literature review of cognitive biases in negotiation processes", International Journal of Conflict Management, Vol. 24 Issue: 4, pp.374-398
23- Ann-Charlotte Nedlund, Kristine Bærøe; Legitimate Policymaking: The Importance of Including Health-care Workers in Limit-Setting Decisions in Health Care, Public Health Ethics, Volume 7, Issue 2, 1 July 2014, Pages 123–133
24- Arshed, N., Carter, S., & Mason, C. (2014). The ineffectiveness of entrepreneurship policy: is policy formulation to blame? Small Business Economics, 43(3), 639-659.
25- Bonner, B. L., Baumann, M. R., & Dalal, R. S. (2002). The effects of member expertise on group decision-making and performance. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 88(2), 719-736.
26- Bosse, Tibor & Hoogendoorn, Mark & Klein, Michel & Treur, Jan & van der Wal, Natalie & Wissen, Arlette. (2012). Modelling Collective Decision Making in Groups and Crowds: Integrating Social Contagion and Interacting Emotions, Beliefs and Intentions. Autonomous Agents and Multi-Agent Systems. 27 (1), 1-34
27- Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
28- Cerovac, I. (2017). “Elite Decision Making” in Fathali M. Moghaddam(editor), “The SAGE Encyclopedia of Political Behavior”, SAGE Publications, Inc.
29- Christiano, T. (2012). Rational deliberation among experts and citizens. In J. Parkinson (Ed.), Deliberative systems: Deliberative democracy at the large scale (pp. 27–51). Cambridge, England: Cambridge University Press.
30- Dye, Thomas R. (2001). Top down policymaking. Chatham House Pub
31- Hafner-Burton, E. M. Hughes, D. A. & Victor, D. G. (2013). The cognitive revolution and the political psychology of elite decision making. Perspectives on Politics, 11(2), 368–386.
32- Howlett, M. & Lejano, R. P. (2013). Tales from the crypt: The rise and fall (and rebirth?) of policy design. Administration & Society, 45(3), 357-381.
33- James, T. E. & Jorgensen, P. D. (2009). Policy knowledge, policy formulation, and change: Revisiting a foundational question. Policy Studies Journal, 37(1), 141-162.
34- John A. Valentine. (1993). Facilitating Effective Healthcare Policy Formulation. Facilitating Effective Healthcare Policy Formulation, Volume15, Pages 34-38
35- Justin Pidot, (2015), Symbolic, Cognitive, and Structural Obstacles to Formulating Disaster Policy, in Austin Sarat (ed.) Special Issue Cassandra’s Curse: The Law and Foreseeable Future Disasters (Studies in Law, Politics and Society, Volume 68) Emerald Group Publishing Limited, pp.33 – 64
36- Kabak, Ö. & Ervural, B. (2017). Multiple attribute group decision making: A generic conceptual framework and a classification scheme. Knowledge-Based Systems, 123, 13-30.
37- Kristie A. McHugh, Francis J. Yammarino, Shelley D. Dionne, Andra Serban, Hiroki Sayama, Subimal Chatterjee, Collective decision making, leadership, and collective intelligence: Tests with agent-based simulations and a Field study, The Leadership Quarterly, Volume 27, Issue 2, 2016, Pages 218-241.
38- Kvale, S. (1996). Interviews: An Introduction to Qualitative Research Interviewing. California: Sage Publications, Thousand Oaks California.
39- Leichter, H. M. (1979). A comparative approach to policy analysis: health care policy in four nations: CUP Archive.
40- Linder, S. H. & Peters, B. G. (1990). An institutional approach to the theory of policy-making: The role of guidance mechanisms in policy formulation. Journal of Theoretical Politics, 2(1), 59–83.
41- May, P. J; B.D. Jones, B.E. Beem, E.A. Neff Sharum, M.K. Poague (2005). "Policy Coherence and Component Driven Policymaking, Arctic Policy in Canada and the United States", In Policy Studies Journal 33 (1), 37-63
42- Roesch‐Marsh, A. (2012). Better together? Learning lessons for group decision‐making practice from a study of secure accommodation in Scotland. Child & Family Social Work, 17(4), 468-477.
43- Saunders, M.N.K. Lewis, P. & Thornhill, A. (2003). Research Methods for Business Students (3rd Ed). Harlow: FT Prentice Hall.
44- Suchman, M. C. (1995). Managing legitimacy: Strategic and institutional approaches. The Academy of Management Review, 20(3), 571–610.
45- Tetlock, P. E. Peterson, R. S. McGuire, C. Chang, S.-j., & Feld, P. (1992). Assessing political group dynamics: A test of the groupthink model. Journal of personality and social psychology, 63(3), 403.
46- Veen, T. (2011). The political economy of collective decision-making: Conflicts and coalitions in the Council of the European Union: Springer Science & Business Media.