مطالعه کیفی زمینه های بقای دانش بومی کسب و کارهای مردم محور در ایران

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری مدیریت گردشگری دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار مدیریت دانشگاه علامه طباطبائی

3 استادیار مدیریت دانشگاه خوارزمی

4 دانشیار مدیریت دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

صنایع‌دستی اگرچه بخش مهمی از میراث فرهنگی جامعه را نشان می دهد، اما در دوران معاصر با چالشهایی روبرو شده و کسب و کارهای مرتبط با صنایع‌دستی به تدریج رونق خود را از دست می‌دهند. در پژوهش حاضر از طریق مصاحبه پژوهی کیفی، کارگاه‌های عبا و گلیم‌بافی محله محمدیه شهر نائین بررسی شدند. مشارکت کنندگان تحقیق بافندگان و مقامات محلی هستند که بر اساس قاعده اشباع و از طریق تکنیک گلوله برفی انتخاب شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که گردشگری می‌تواند به بقای صنایع دستی منطقه کمک کند. عوامل اثرگذار بر رونق صنایع دستی شامل عوامل اقتصادی، عوامل اجتماعی و فرهنگی، عملکرد نهادهای حکومتی و عوامل محیطی و کالبدی هستند. با برنامه‏ریزی یکپارچه در این چهار دسته عوامل و استفاده از دانش نوین راستای حفظ و توسعه دانش بومی و مدیریت دانش بومی می توان از طریق توانمندسازی مردم محلی و استفاده بهینه از ظرفیت‌های بومی رونق اقتصادی این کسب و کارها و پویایی جوامع محلی را فراهم ساخت.

کلیدواژه‌ها


1- احسانی، افسانه (1394) اکو توریسم راهی برای گردشگری پایدار، چاپ چهارم، انتشارات مهکامه، تهران.
2- افروغ، محمد؛ فرانک کبیری (1395) خلاقیت و نوآوری، مؤلفه‌ای برای کارآفرینی در صنایع‌دستی مطالعه موردی: دست بافته‌های عشایری، دومین اجلاس بین‌المللی کارآفرینی، خلاقیت و نوآوری، شیراز، ایران.
3- خواستار، حمزه (1388) ارائه روشی برای محاسبه پایایی مرحله کدگذاری در مصاحبه‌های پژوهشی، روش‌شناسی علوم انسانی، شماره. 58، صص. 161-174.
4- ریستون، والتر (1390) فناوری اطلاعات و حاکمیت دولت‌ها. در جیمز روزنا و دیگران. انقلاب اطلاعات، امنیت و فناوری­های جدید. ( ترجمه علیرضا طیب). پژوهشکده مطالعات راهبردی.
5- سلطانی محمدی، مهدی (1393). مجموعه سرداب های عبابافی محمدیه: کاربرد نادر معماری دستکند در کارگاه نساجی سنتی، فصلنامه علمی، فنی، هنری اثر، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، شماره 66، صص. 86-96.
6- شجاع نوری، فروغ الصباح؛ معصومه جمالی؛ نیکو شجاع نوری؛ فرزانه هنر بخش؛ مرتضی اکبری (1395) عوامل مؤثر بر توسعه کسب‌وکار صنایع‌دستی (مطالعه موردی: کلاش، گیوه کردستان)، پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی، 14، صص. 79-94.
7- طالبی، مرضیه؛ حسین سلطان‌زاده (1394) معماری عبا بافی های محمدیه به‌عنوان فضایی برای حیات و اشتغال سالمندان، همایش ملی بافت‌های فرسوده و تاریخی شهری: چالش‌ها و راهکارها، کاشان
8- کیانی سلمی، صدیقه؛ مینا زارعی (1395) صنایع‌دستی، عنصر فرهنگی گردشگری خلاق، اجلاس بین‌المللی توسعه پایدار، استراتژی‌ها و چالش‌ها با تمرکز بر کشاورزی، منابع طبیعی، محیط و گردشگری، تبریز، ایران.
9- مدنیان، علی (1395)، عبا بافی نائین هنر و صنعتی رو به زوال، نخستین همایش بین المللی هنر و صناعات در فرهنگ و تمدن ایرانی- اسلامی با تاکید بر هنرهای رو به فراموشی، دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان.
10- Austen, S., & Deventer, K. (2010). The cultural component of citizenship an inventory of challenges. Retrieved from European Commission,European house for culture.
11- Benson, W. (2014). The Benefits of Tourism Handicraft Sales at Mwenge Handicrafts Centre in Dar es Salaam, Tanzania.  Tampere University of Applied Sciences.
12- Bogataj, N., Del Gobbo, G., & Slanisca, E. (2014).Study circle for local development: Lifelong oriented models and operator's competences in the cross border area Italy- Slovenia. Formazione & insegnamento.. Rivista internazionale di Scienze dell'educazione e della formazione, 10(2), 255-268.
13- Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative research in psychology, 3(2), 77-101.
14- Charungkaittikul, S., & Henschke, J. (2013). The scenario of a learning society model toward promoting a positive paradigm shift for communities Technological Applications in Adult and Vocational Education Advancement (pp. 152-170): IGI Global.
15- Charungkaittikul, S., & Henschke, J. A. (2014). Strategies for developing a sustainable learning society: An analysis of lifelong learning in Thailand. International Review of Education, 60(4), 499-522.
16- Chudasri, D., Walker, S., & Evans, M. (2013). Directions for design contributions to the sustainable development of the handicrafts sectors in Northern Thailand, In: consillience and innivation in design, Proceeding and program, the 5th IASDR, Tokyo, Shilbaura, Institute of Technology, 2, 585-596.
17- Duxbury, N., Jyoti, H., & Jordi, P. (2016). Agenda 21 for culture. Retrieved from Buenos Aires and Mexico city, United cities and local government.
18- Eversole, R. (2005). Challenging the Creative Class: Innovation,'Creative Regions' and Community Development. Australasian Journal of Regional Studies, 11(3), 351-360.
19- Henschke, J. A. (2015). Cultural Learning Processes through Local Wisdom: A Case Study on Adult and Lifelong Learning in Thailand. International Journal of Adult Vocational Education and Technology, 6(2), 41-60.
20- Holden, M., & Connelly, S. (2004). The learning city: urban sustainability education and building toward WUF legacy: Simon Fraser University.
21- Jonjoubsong, L. (2008). An integrated knowledge management model for community enterprises: a case study of a rural community enterprise in Thailand.  victoria University of Wellington, School of Information Management, Ph.D. Thesis.
22- Kar, S. K. (2012). Knowledge process of rural handloom community enterprise: A narrative study of Sambalpuri Bastralaya in India. Society and Business Review, 7(2), 114-133.
23- Kokko, S., & Kyritsi, A. (2012). Culturla heritage education for intercultural communication. international journal of heritage in the digital era, 1(1). , 165- 168.
24- Korez-Vide, R. (2013). Enforcing sustainability principles in tourism via creative tourism development. Australasian Journal of Reginal Studies, 11(3), 35-58.
25- Kvale, S. (1996). Interviews: An Introduction to qualitative research interviewing. Thousand Oaks, CA: Sage.
26- langill, S. (2007). Introduction to indigenous knowledge, The overstory agroforestry ejournal.  
27- Limkriengkrai, J. (2010). Paper, Pottery and Prosperity: Handicrafts and Rural Development in Thailand. Durham University.  
28- Marián, J. J. H. (2012). Creativity and rural tourism. International Scientific Journal, 2(2), 5-15.
29- Maykut, P., & Morehouse, R. (1994). beginning qualitative research: A Philosophic and practical guide. London.
30- Menon, V. (2010). Art of Marketing Village Crafts; Challenges in Applying Quantitative Marketing to Resist Recession. International Review of Business Research Paper, 6, 196-205.
31- Mustafa, M. (2011). Potential of sustaining handicrafts as a tourism product in Jordan. International journal of business and social science, 2(2). , 145-152.
32- Naipinit, A., Naipinit, A., Promsaka Na Sakolnakorn, T., Promsaka Na Sakolnakorn, T., Kroeksakul, P., & Kroeksakul, P. (2016). Strategic management of community enterprises in the upper northeast region of Thailand. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 10(4), 346-362.
33- Ndlangamandla, M. M. (2014). The contribution of indigenous knowledge use on the livelihood of rural women in the Lowveld region of Swaziland: A case of handicrafts. (Master of Science), University of South Africa South Africa.  
34- Roy, M., & Peter, S. (2006). Path dependence and reginal economic evaluation. Journal of economic geography, 6(4), 395-437.
35- Tambunan, T. (2000). The role of rural small and medium industries and poverty alleviation in countries affected by the economic crisis: Indonesia, Philippines and Thailand .New York: United Nations.
36- Tuamsuk, K., Phabu, T., & Vongprasert, C. (2013). Knowledge management model of community business: Thai OTOP Champions. Journal of Knowledge Management, 17(3), 363-378.
37- Welsch, H. P., & Kuhns, B. A. (2005). Community based enterprises: Propositions and cases.   http://www.usasbe.org, (Accessed:10May 2018  )
38- Wijngaarde, I. (2007). Creative industries and micro and small scale enterprise development: A contribution to poverty alleviation. Retrieved from vienna, Austria, http://www.unido.org/doc/69266, (Accessed:5 January 2018  )