عوامل موثر بر گفتمان اعتدال در سیاستگذاری عمومی؛ مطالعه موردی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر پیش نظریه جیمز روزنا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی

2 استاد علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

هدف اصلی این نوشتار بررسی عوامل موثر بر گفتمان اعتدال و تاثیر این عوامل بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در دولت یازدهم می باشد. در این نوشتار از پیش‌ نظریه جیمز روزنا (به‌عنوان نماینده تلفیق دو سطح تحلیل خُرد و کلان) جهت بررسی و تجزیه و تحلیل سیاست خارجی دولت اعتدال استفاده شده است. بنابراین سوال اصلی آن است که از بین متغییرهای 5گانه روزنا کدامیک بیشترین تأثیر را بر گفتمان اعتدال در سیاست خارجی دولت یازدهم داشته است؟ ادعای اصلی مقاله آن است که در فهم تغییرات سیاست خارجی ایران بعد از انتخابات سال  1392، هر پنج متغیر پیش‌ نظریه جیمز روزنا دخیل بودند اما از بین عناصر پنج‏گانه، عنصرنقش سیاستمدار و عنصر فردی برای فهم سیاست خارجی دولت یازدهم از اولویت برخوردار بوده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که بسیاری از تصمیمات مهم سیاست خارجی ایران در دولت یازدهم  مثل روند مذاکرات هسته ای، نوع تعامل با کشورهای همسایه، منطقه و برخی از کشورهای اروپایی تابع متغیر فرد (سیاستمدار) و شخص رئیس جمهور و به تبع آن متغیر نقش یعنی مسئولیت های قبلی آقای روحانی به عنوان یک حقوقدان بوده که قبلاً در مسئولیت هایی مثل رئیس تیم مذاکره کننده هسته ای، دبیر شورای عالی امنیت ملی و نماینده رهبری در شورای عالی امنیت ملی بوده است.

کلیدواژه‌ها


الف)فارسی
1. آجیلی،هادی،افشاریان،رحیم،گفتمان اعتدال در سیاست خارجی دولت یازدهم،فصلنامه پژوهش های راهبردی سیاست،سال پنجم،شماره 19،زمستان1395،صص43-73.
2. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال و عطایی، مهدی، ( 1393)، گفتمان هسته ای دولت یازدهم ،فصلنامه مطالعات راهبردی، سال هفدهم، بهار، شماره 1.
3. دهقانی فیروزآبادی، سید جلال، ( 1392)،گفتمان اعتدالگرایی در سیاست خارجی ، فصلنامه سیاست خارجی، سال بیست و هشتم، بهار، شماره 1 .
4. روحانی، حسن (1382) مفهوم جدید حاکمیت ملی یا فرسایش حاکمیت‏ها"، راهبرد،ش.28.
5. روحانی،حسن ، (1391)، امنیت ملی و دیپلماسی هسته‌ای، تهران، مرکز تحقیقات استراتژیک.
6. روحانی،حسن،( 1392)، تصمیم‏گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: ساختارها و چالش‎ها، تهران، مجمع تشخیص مصلحت نظام، مرکز تحقیقات استراتژیک.
7. عباس بشیری،(1393)گفتمان اعتدال:گذری بر آرا و اندیشه های دکتر حسن روحانی، ویراسته شهرود امیرانتخابی،تهران: انتشارات تیسا
8. سخنرانی در مراسم تحلیف  یکشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۲
 9. سخنرانی در راهپیمایی روز قدس جمعه ۳ مرداد ۱۳۹۳
10. سخنرانی در اجلاس کمیته فلسطین جنبش عدم تعهد دوشنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۳
 11. سخنرانی در مراسم معرفی وزرای پیشنهادی به مجلس شورای اسلامی دوشنبه ۲۱ مرداد ۱۳۹۲
 12. سخنرانی در مراسم تودیع و معارفة وزیر امور خارجه  شنبه ۲۶ مرداد ۱۳۹۲
13. قوام، عبدالعلی(1396) ،کاربرد نظریه های روابط بین الملل: سیاست بین الملل در عرصه تئوری و عمل،تهران: انتشارات دنیای اقتصاد
14. گفتگوی حسن روحانی با ایلنا،14 اردیبهشت 1392
15. مارش، دیوید و جری استوکر، (1377) روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی، انتشارات مرکز مطالعات راهبردی
16. محمدی، مهدی(1392)، «محاسبه استراتژیک: جلیلی بر اساس سیاست‌های راهبردی نظام عمل کرد». مهرنامه سال چهارم، ش. ۳۲ (آذر ۱۳۹۲): ۱۱۷
17. میلانی، م حسن (1383). سیاست خارجی ایران در صحنه جهانی»، ترجمه نوذر شفیعی، راهبرد، شماره 31
18. نخستین همایش ملی اعتدال 1393؛ تهران. مجموعه مقالات همایش ملی اعتدال، زیرنظر سید محمد قانعی‏راد، سید رضا امیری، تهران: تیسا.
ب) انگلیسی
19. Rosenau, James N., Sep. 1971, The Adaption of National Societies: A