طراحی و تبیین مدل خط‌مشی‌گذاری توسعه خوشه‌های کسب‌وکار در ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد مدیریت دولتی دانشگاه تهران

2 استادیار مدیریت دولتی دانشگاه تهران

3 استادیار مدیریت بازاریابی واحد علوم دارویی دانشگاه آزاد اسلامی

4 دانشجوی دکترای مدیریت دولتی دانشگاه تهران

چکیده

هدف این پژوهش*، طراحی مدل خط­مشی­ گذاری توسعه خوشه­ های کسب ­وکار ایران است. برای طراحی مدل از روش تحقیق «نظریه داده بنیاد» استفاده شده است. بدین منظور با انجام مصاحبه با سیاستگذاران بخش دولتی متولی توسعه خوشه ­ها، عاملان توسعه خوشه­، دیگر نهادهای خصوصی حمایت­ کننده و مطالعه اسناد سازمانی، منابع اطلاعاتی موردنیاز جمع ­آوری شد. سپس با انجام کد گذاری باز، محوری و گزینشی مدل خط­مشی­ گذاری توسعه خوشه تدوین گردید. یافته ­های تحقیق نشان می‌دهد دلایل عمده­ ای که سیاستگذاران را به خط­ مشی ­گذاری توسعه خوشه ­ای رهنمون می­ سازد، جایگاه اقتصادی خوشه ­ها و ویژگی­های ساختاری متفاوت آنها است. بر اساس یافته­ ها، توسعه خوشه متضمن ابعاد متعددی شامل ارتقای زنجیره ارزش، توسعه بازار،‌ ارتقای فناوری و توسعه منابع انسانی است. همچنین اهم سیاست­های توسعه خوشه ­ای را می­ توان در سطح ملی، فرهنگ ­سازی و مشروعیت‌بخشی، در سطح استانی، شبکه ­سازی نهادی، شناسایی و اولویت ­بندی خوشه ­ها و در سطح خوشه، اعتمادسازی، BDS پروری و توسعه شبکه ­های کسب­ وکاربرشمرد. مهم­ترین پیامدهای توسعه خوشه نیز، هم­ افزایی سیاست­ها و کاهش معضلات اجتماعی در سطح کلان است

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی
1-      استراس، انسلم، کوربین، جولیت، (1391)، مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی، چاپ دوم.
2-      بازرگان، عباس (1387). مقدمه‏ای بر روش‏های تحقیق کیفی و آمیخته؛ رویکردهای متداول در علوم رفتاری، تهران: دیدار، چاپ اول.
3-   حسنقلی‌پور، طهمورث، اشکان الهیاری، مجتبی براری (مترجمان)، (1391)، روش و طرح تحقیق کیفی «انتخاب از میان پنج رویکرد تحقیق کیفی»، جان دبلیو کرسول، انتشارات نگاه دانش: تهران.
4-   خامسی، سید جعفر. (1392). آسیب‌شناسی توسعه خوشه‌های صنعتی در ایران موردمطالعه خوشه ادوات کشاورزی جویبار. (پایان‌نامه کارشناسی ارشد). دانشگاه علامه طباطبایی.
5-      روانستان، کاظم. (1391). چالش‌های مدیریتی توسعه خوشه­های کسب‌وکار. کنفرانس ملی کارآفرینی و مدیریت کسب­وکارهای دانش‌بنیان. مازندران.
6-   سلیمانی، غلامرضا، عزیزمحمدلو، حمید، وحدت، سیاوش، (1394)، خوشه­های کسب­وکار شناسایی شده در ایران: نقشه کشوری خوشه­های کسب­وکار، تهران: آئین محمود،‌ چاپ اول.
7-    موسوی نقابی، سید مجتبی؛ محسن نظری؛ طهمورث حسنقلی پور؛ غلامرضا سلیمانی؛ عزت الله عباسیان (1394)، طراحی مدل شبکه‌سازی فعالیت‌های بازاریابی بنگاه‌های فعال در خوشه‌های صنعتی ایران. فصلنامه علوم مدیریت ایران. دوره 10، شماره 37، صفحه 51-78.
 
ب) انگلیسی
8-        Anbumozhi, V., Gunjima, T., Ananth, A. P., & Visvanathan, C. (2010). An assessment of inter-firm networks in a wood biomass industrial cluster: lessons for integrated policymaking. Clean Technologies and Environmental Policy, 12(4), 365-372.
9-        Andersson, T., Serger, S. S., Sörvik, J., VINNOVA., S., innovationssystem, S. V. f., & Hansson, E. W. (2004). The Cluster Policies Whitebook: International
10-      Bathelt, H., Malmberg, A., & Maskell, P. (2004). Clusters and knowledge: local buzz, global pipelines and the process of knowledge creation. Progress in human geography, 28(1), 31-56.
11-      Bettis-Outland, H., Felzensztein, C., Gimmon, E., & Aqueveque, C. (2012). Clusters or un-clustered industries? Where inter-firm marketing cooperation matters. Journal of Business & Industrial Marketing, 27(5), 392-402.
12-      Biswas, S., Roy, S., & Seshagiri, S. (2007). Collaboration in Indian SME clusters: a case study. Paper presented at the the 3rd International Conference on Communities and Technologies, p28-30.
13-      Breschi, S., & Malerba, F. (2005). Clusters, networks and innovation: Oxford University Press.
14-      Bryant, A., & Charmaz, K. (Eds.). (2007). The Sage handbook of grounded theory. Sage.
15-      Bryman, A., & Bell, E. (2015). Business research methods. Oxford University Press, USA.
16-      Ceglie, G. (2003, September). Cluster and network development: examples and lessons from UNIDO experience. In Proceedings of the Conference on Clusters, Industrial Districts and Firms: The Challenge of Globalization, University of Modena and Reggio Emilia, Modena (pp. 12-13).
17-      Charmaz, K., & Belgrave, L. (2002). Qualitative interviewing and grounded theory analysis. The SAGE handbook of interview research: The complexity of the craft, 2(2002).
18-      Charmaz, K. (2011). Grounded theory methods in social justice research. The Sage handbook of qualitative research, 4, 359-380.
19-      Charmaz, K. (2014). Constructing grounded theory. Sage.