فراسوی ریاضیات توسعه؛ چرخشی سوی الاهیات توسعه (اولویّت متافیزیک توسعه بر فیزیک توسعه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

نویسنده با یادآوری نزاع قدیمی الاهیات و ریاضیات در تاریخ معرفت، تفکیکی نو در جامعه‌شناسی توسعه مطرح و نحوه نگاه به امر توسعه را در دو سنّت «ریاضیات توسعه» و «الاهیات توسعه» گونه‌بندی کرده است. وی در ادامه ضمن شرح ماهیت معرفتی ریاضیات توسعه و نقد نارسایی‌هایش، بر آن است که تاریخ ذهنیت توسعه (به مثابه تاریخ جستجوی یک وضعیت زیستی ممکن بهتر برای انسان در جهان) پیش از «عقل ریاضی مدرن» همواره تحت تاثیر چهار عنصر «غریزه بقاء و بهزیستی»، «تصادف»، «اسطوره» و «الاهیات» بوده و هست. در این میان، اسطوره/الاهیات، بُن مایه اصلی ساختار آگاهی انسان در تاریخ را برساخته و درک و تجربه فرد از «حقیقت، معنا و روش یک زیست ممکن بهتر» در هر جامعه، پیش از همه بازتاب جهان مُثُل اسطوره‌ای/الاهیاتی مسلط در تاریخ آن جامعه است. بدین سان، امر توسعه در وجود اصیل و آغازین خود، بنیانی متافیزیکی داشته و ریشه انحطاط یک جامعه را نخست باید در ابتلاء جهان مُثُل اسطوره‌ای/الاهیاتی غالب در آن جامعه به «آپوریا» و «بحران کاثارسیس» جستجو نمود. نویسنده با این استدلال، «الاهیات توسعه» را بر «ریاضیات توسعه» اولویت داده و تعیّن امر توسعه را با رهیافت ریاضیاتی صِرف و فارغ از اسطوره/الاهیات، آشکارا ناممکن و برخلاف تاریخِ رخداده توسعه می‌داند. وی در پایان، شرایط امکان یک الاهیات توسعه و امکانات خاصّ آن را شرح داده است.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی
1-       استرن، جوزف پیتر. (1387)، نیچه، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران، طرح نو.
2-       استیس، والتر ترنس. (1385)، تاریخ انتقادی فلسفه یونان، ترجمه یوسف شاقول، تهران، دانشگاه مفید.
3-       اسپینکز، لی. (1388)، فردریش نیچه، ترجمه رضا ولی یاری، تهران، مرکز.
4-       افلاطون. (1360)، جمهور(ی)، ترجمه فواد روحانی، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
5-       ارسطو. (1343)، فن شعر، ترجمه عبدالحسین زرین کوب، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
6-       ارسطو. (1366)، متافیزیک، ترجمه شرف‌الدین خراسانی، تهران، گفتار.
7-       الیاده، میرچاه. (1362)، چشم‏اندازهای اسطوره، ترجمه جلال‏ ستاری، تهران، توس.
8-       الیاده، میرچاه. (1376)، ‏رساله در تاریخ ادیان، ترجمه جلال‏ ستاری، تهران، سروش.
9-       احمدی بابک. (1382)، هایدگر و پرسش بنیادین، تهران، مرکز.
10-     ایمانی، پویا (بی تا)، از رخداد آینده، مواجهه‌ دریدا و آگامبن، مندرج در  http://www.academia.edu/23393520/
11-     بارت، رولان. (1375)، اسطوره، امروز، ترجمه شیرین دخت دقیقیان، تهران، مرکز.
12-     باستید، روژه. (1370)، دانش اساطیر، ترجمه جلال ستاری، تهران، مرکز.
13-     باشلار، گاستون. (1385)، معرفت‌شناسی، ترجمه جلال ستاری، تهران، پژوهش‌های فرهنگی.
14-     بالاندیه ژرژ. (1374)، انسان‌شناسی سیاسی، ترجمه فاطمه گیوه‌چیان، تهران، آران.
15-     بارکر، استیون فرانسیس. (1349)، فلسفه ریاضی، ترجمه احمد بیرشک، تهران، خوارزمی.
16-     برن، لوسیلا. (1381)، جهان اسطوره‌ها، ترجمه عبّاس مخبر، تهران، مرکز.
17-     پین، مایکل. (1382)، فرهنگ اندیشه انتقادی (از روشنگری تا پست مدرنیته)، ترجمه پیام یزدانجو، تهران، مرکز.
18-     تیلور، چارلز. (1381)، هگل و جامعه مدرن، ترجمه منوچهر حقیقی راد، تهران، مرکز.
19-     تیلیش، پل. (1376)، الهیات فرهنگ، ترجمه مراد فرهادپور، تهران، علمی و فرهنگی.
20-     دورکیم، امیل. (1383) صور ابتدائی حیات دینی، باقر پرهام، تهران، مرکز.
21-     روزنبرگ، دانا. (1379)، اساطیر جهان: داستان‌ها و حماسه‌ها، ترجمه عبدالحسین شریفیان، تهران، اساطیر.
22-     رویل، نیکلاس. (1388)، ژاک دریدا، ترجمه پویا ایمانی، تهران، مرکز.
23-     روتون کنت نولز. (1387)، اسطوره، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران، مرکز.
24-     ژیلسون، اتین. (1357)، نقد تفکر فلسفی غرب، ترجمه احمد احمدی، تهران، حکمت.
25-     ژیران، فلیکس. (1375)، اساطیر یونان، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل‌پور، تهران، فکر روز.
26-     ستاری سجاد. (1394)، بازی تمایز و تضاد، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 1. شماره 3.
27-     ستاری سجاد. (1395)، تاریخ ذهنیت توسعه در غرب، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره 2. شماره 1.
28-     سو، آلوین. (1380)، تغییر اجتماعی و توسعه، ترجمه محمود حبیبی مظاهری، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی.
29-     سیگال، رابرت آلن. (1388)، اسطوره، ترجمه احمدرضا تقاء، تهران، ماهی.
30-     شرت، ایون. (1387)، فلسفه علوم اجتماعی قاره ای، ترجمه هادی جلیلی، تهران، نی.
31-     ضیمران، محمد. (1392)، گذار از جهان اسطوره به فلسفه، تهران، هرمس.
32-     فراست، اس تی. (1387)، آموزه های اساسی فیلسوفان بزرگ، ترجمه غلامحسین توکلی، تهران، حکمت.
33-     فرای، نورتروپ. (1379)، رمز کلّ (کتاب مقدس و ادبیات)، ترجمه صالح حسینی، تهران، نیلوفر.
34-     فریزر، جیمز جورج. (1383)، شاخه زرین، ترجمه کاظم فیروزمندی، تهران، آگاه.
35-     فروید، زیگموند. (1349)، توتم و تابو، ترجمه محمدعلی خنجی، تهران، کتابخانه طهوری.
36-     فروید، زیگموند. (1340)، روانکاوی تحریم زناشویی با محارم، ترجمه ناصرالدین صاحب‌الزمانی، تهران، زهره.
37-     کاپالدی، نیکولاس. (1383)، بنتام، میل و فایده گرایی، ترجمه محمد بقائی ماکان، تهران، اقبال.
38-     کاپلستون، فردریک چارلز. (1370)، تاریخ فلسفه (از بنتام تا راسل)، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، تهران، سروش و شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
39-     کاپلستون، فردریک چارلز. (1375)، تاریخ فلسفه (از ولف تا کانت)، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
40-     کاپلستون، فردریک چارلز. (1388)، تاریخ فلسفه (یونان و روم)، ترجمه سید جلال‌الدین مجتبوی، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
41-     کاسیرر، ارنست. (1367)، زبان و اسطوره، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، قطره.
42-     کاسیرر، ارنست. (1378)، فلسفه صورتهای سمبلیک، یدالله موقن، تهران، هرمس.
43-     کلوسکو، جورج. (1389)، تاریخ فلسفه سیاسی (دوران کلاسیک)، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران، نی.
44-     کلوسکو، جورج. (1390)، تاریخ فلسفه سیاسی (قرون وسطا)، ترجمه خشایار دیهیمی، تهران، نی.
45-     کمبل، جوزف. (1377)، قدرت اسطوره، ترجمه عباس مخبر، تهران، مرکز.
46-     کوپ، لارنس. (1384)، اسطوره، ترجمه محمد دهقانی، تهران، علمی و فرهنگی.
47-     گرین، راجر لنسلین. (1366)، اساطیر یونان از آغاز آفرینش تا عروج هراکلس، ترجمه عبّاس آقاجانی، تهران، سروش.
48-     گمپرتس، تئودور. (1375)، متفکران یونانی، 3 جلد، ترجمه محمد حسن لطفی، تهران، خوارزمی.
49-     لاکوست، ژان. (1389)، فلسفه جدید قرن بیستم، ترجمه رضا داوری اردکانی، تهران، سمت.
50-     لین، تولی. (1381)، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه روبرت آسریان، تهران، فرزان روز.
51-     لوی استروس، کلود. (1376)، اسطوره و معنا، ترجمه شهرام خسروی، تهران، مرکز.
52-     لوی استروس، کلود. (1386)، توتمیسم، ترجمه مسعود راد، تهران، توس.
53-     لوویت، کارل. (1387)، از هگل تا نیچه، ترجمه حسن مرتضوی، مشهد، نیکا.
54-     مک کال، هنریتا و دیگران (1385)، جهان اسطوره‌ها، ترجمه عباس مخبر، تهران، مرکز.
55-     مک کال، هنریتا. (1373)، اسطوره‌های بین‌النهرینی، ترجمه عباس مخبر، تهران، مرکز.
56-     مک گراث، آلیستر. (1375)، درآمدی بر الهیات مسیحی، ترجمه عیسی دیباج، تهران، روشن.
57-     مک گراث، آلیستر. (1384)، درسنامه الهیات مسیحی، ترجمه بهروز حدادی، قم، ادیان و مذاهب.
58-     میل، جان استوارت. (1388)، فایده گرایی، ترجمه مرتضی مردیها، تهران، نی.
59-     نیچه، فردریش ویلهلم. (1377)، زایش ترادژی از روح موسیقی، ترجمه رویا منجم، تهران، پرسش.
60-     وبر، ماکس. (1371)، اخلاق پروتستانی و روح سرمایه‌داری، ترجمه عبدالمعبود انصاری، تهران، سمت.
61-     هانت، دایانا. (1395)، نظریه‌های اقتصادی توسعه، ترجمه غلامرضا آزاد ارمکی، تهران، نی.
62-     همیلتون، ادیت. (1376)، سیری در اساطیر یونان و روم، ترجمه عبدالحسین شریفیان، تهران، اساطیر.
63-     هایدگر، مارتین. (1394)، هستی و زمان، ترجمه سیاوش جمادی، تهران، ققنوس.
64-     هوردون، ویلیام. (1367)، راهنمای الهیات پروتستان، ترجمه طاطه وس میکائیلیان، تهران، علمی و فرهنگی.
65-     یونگ، کارل گوستاو. (1368)، چهار صورت مثالی، ترجمه پروین فرامرزی، مشهد، آستان قدس.
66-     یونگ کارل گوستاو. (1386)، انسان و سمبل‌هایش، ترجمه محمود سلطانیه، تهران، جامی.
67-     یونگ کارل گوستاو. (1385)، ضمیر پنهان، ترجمه ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران، کاروان.
ب) انگلیسی
68- Alszeghy, Z. Flick M. (1971), Theology of development: A quest of method. In Land, P. (ed.). Theology meets progress: Human implications of development, Rome: Gregorian University Press.
69- Arevalo, C. G. (1971), Notes for a Theology of Development, Philippine Studies, Vol. 19, No. 1, in: http://www.jstor.org/stable/42634793.
70- Bauer, G. (1970), Towards a theology of development: an annotated bibliography. Geneva: Ecumenical centre.
71- Benedict, Ruth (1934), Patterns of the Culture, Boston: Houghton Mifflin.
72- Beukes, Jacques and Mary-Ann Plaatjies van Huffel. (2011), Towards a Theology of Development in the United Reformed Charch in Southern Africa (URCSA), in: www.scielo.org.za/pdf/mission/v44n2/08.pdf
73- Bornschier Volker. (2005), Culture and Politics in Economic Development, London: Routledge.
74- Brooke, John Hedley and Ronald L. Numbers (eds.). (2011), Science and Religion Around the World, Oxford: Oxford University Press.
75- Chenery Hollis and Syrquin Moises. (1975), Patterns of Development 1950_1970, Oxford: Oxford University Press.
76- Clifford, P. (2010), Theology and international development, Oxford: Christian Aid Report.
77- Dawes, Gregory. (2016), Galileo and the Conflict between Religion and Science, London & New York: Routledge.
78- Draper, John. (1874), History of the Conflict between Science and Religion, New York: Appleton.
79- Dunne, G. H. (ed.). (1969), In search of a theology of development, Geneva: Sodepax Report.
80- Ecklund, Elaine H. (2010), Science vs Religion, Oxford: Oxford University Press.
81- Ford, David F. (2000), Theology, Oxford: Oxford University Press.
82- Hampel,C. G. (1945), On the Nature of Mathematical Truth, The American Matemathical Truth, 52 (10).
83- Haught, John F. (1995), Science & Religion: From Conflict to Conversation, New York: Paulist Press.
84- Haynes, Jeffrey (eds). (2005), Development Studies, Plagrave: Macmillan.
85- Kitching, G. (1982), Development and Underdevelopment in Historical Perspective, London: Routledge
86- Peacocke, A.R. (1993), Theology for a Scientific Age, Minneapolis: Fortress Press.
87- Peet Richard, Hartwick Elaine. (2015), Theories of Development: Contentions, Arguments, Alternatives, London and New York: Guilford.
88- Preston, P. W. (1985), New Trends in Development Theory, London: Routledge.
89- Preston, P.W. (1982), Theories of Development, London and NewYork: Routledge.
90- Polkinghorne, John. (1998), Science and Theology, Minneapolis: Fortress Press.
91- Polkinghorne, John. (2000), Faith, Science and Understanding, New Haven:Yale University Press.
92- Roberts  R. , Cushing Robert G., Wood Charles. (1995), The Sociology of Development, 2 Vol, UK: Elgar.
93- Rendtorff, Trutz. (1969), A Theology of Development? In Search of a Theology of Development. Geneva: Sodepax Report.
94- Roxborough, I. (1979), Theories of Underdevelopment, London: Macmillan.
95- Sachs, Wolfgang, (ed.). (1992),The Development Dictionary: A Guide to Knowledge as Power, London: Zed Books.
96- Schwarz, Hans. (2005), Theology in a Global Context, Cambridge: Cambridge University Press.
97- Van Hoozer, K.J. (2010), Demythologizing theology: Divine action, passion and authorship, Cambridge: Cambridge University Press.