تناقض تسهیل و پیچیده‌سازی؛ ارزیابی سیاست‌های حجاب در ایران پس از انقلاب اسلامی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار جامعه شناسی، دانشکده زن و خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

2 استادیار فسلفه، دانشکده زن و خانواده، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران

3 استادیار مطالعات زنان، پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(ع)، قم، ایران

10.22059/jppolicy.2024.98678

چکیده

مسائل اجتماعی جهت فهم و مواجهه موثر نیازمند نگاه چندجانبه­اند. فقدان نگرش چندبعدی به ارائه سیاست‌های تک‌بعدی و در نتیجه آن حل‌ناشدگی مسائل اجتماعی می‌شود. از جمله مسائل اجتماعی دچار نشیب و فرازهای متعدد، حجاب در جامعه ایرانی است. این نوشتار بر آن است که یکی از دلایل حل‌نشدن مسئله حجاب، فقدان نگاه چندبعدی در سیاستگذاری این حوزه است. جهت بررسی دقیق­تر این ناکامی، این نوشتار به ارزیابی سیاست های مصوب در طول چهار دهه اخیر از منظر هشت نظریه‌پرداز جهت بررسی ابعاد نظری و نوزده کنشگر فعال در میدان با هدف بررسی دشواری‌های اجرای سیاست‌ها در مواجهه مستقیم با مخاطبان عرصه حجاب اقدام کرده است. جهت تحلیل نکات مشارکت‌کننده از روش تحلیل محتوای بهره برده است. نتیجه تحلیل گفتگوی با مجموعه مشارکت‌کنندگان به مقوله مرکزی سیاست نااندیشیده، حاصل دو مفهوم اصلی فهم حاکمیتی از حجاب و مواجه ناسامان انجامید. فهم حاکمیتی از حجاب به معنای دریافت غیروابسته به زمینه و ذهنی است که به تعبیر یک‌جانبه و سیاسی از حجاب منجر شده است. پیامد چنین فهمی، مواجه ناسامان با حجاب در مجرای سیاست دولت‌محور (به جای سیاست حل مسئله) و مواجهه متناقض حاکمیتی با زنان و مردان فاقد حجاب مورد تأیید در موقعیت‌های خاص سیاسی شده است. آنچه در تصحیح این فرایند، مفید به نظر می‌رسد آگاهی سیاستگذاران حاکمیتی در خصوص آسیب‌های ناشی از نگاه تک‌بعدی و ارتقا دانش سیاستگذاران و فرایند سیاستگذاری به سمت نگاه چندبعدی و اقتضائات آن است.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Bagheri Miab, Shahla, and Mohammadreza Bagheri. (2013). "The Requirements of Alignment of Policy and Executive Institutions in the Process of Cultural Policy Making of Chastity and Hijab". Journal of Cultural Research 3: 31-45. ]In Persian[
  2. Bostan (Najafi), Hossein. (2020). The Policy of Chastity and Hijab Research in Iran. Qom: Seminary and University Research Institute. ]In Persian[
  3. Jalali, M., and Mahdi Mahdavi Zahed. (2016). "The Impact of Developments in Social Institutions on the Possibility of a Law-Based Government in Iran". State Studies5: 135-163. ]In Persian[
  4. Javadi Yeganeh, Mohammadreza, and Fatemeh Azizi. (2009). Cultural and Literary Contexts of the Discovery of the Hijab in Iran: The Poetry of Opponents and Supporters, Iranian Journal of Sociology, 1(10): 99-137. ]In Persian[
  5. Zahed, Saeed, and Mehdi Kaveh. (2012). "National Discourses of Clothing in Iran". Social Studies and Research in Iran4: 49-74. ]In Persian[
  6. Zibanejad, Mohammadreza. An Analysis of the Most Important Issues of Women and Family in Iran. Qom: Women and Family Research Center. ]In Persian[
  7. Sharapour, Mahmoud, Seyyedeh Zeinab Taghavi, and Mehdi Mohammadi. "Sociological Analysis of the Factors Affecting the Tendency to Hijab: A Case Study: The Tendency to Hijab among Female Students of the University of Mazandaran." ]In Persian[
  8. Sharabi, Hisham. (2006). The New Patriarchy. Translated by Ahmad Movassaghi. Tehran: Kavir Publications. ]In Persian[
  9. Ziapour, Jalil. (1968). Iranian Women's Clothing: From the Oldest Time to the Beginning of the Pahlavi Empire. Tehran: Ministry of Culture and Arts. ]In Persian[
  10. Talebian, Hamed, and Sara Talebian. "Women and Activism in Social Media: A Case Study: Women's Stealthy Freedom Facebook Page." ]In Persian[
  11. Fatehi, Abolghasem and Ebrahim Ekhlasi. (2012). "Women's Social Discourses in the Paradigm of Tradition and Modernism: A Study of Women Eighteen to Forty Years Old in Shiraz." ]In Persian[
  12. Faraji, Mehdi, and Abbas Kazemi. (2009). "A Study of the Status of Religiosity in Iran: With Emphasis on the Data of Surveys of the Past Three Decades." ]In Persian[
  13. Ghanadan, Mansour. (2000). Sociology (Key Concepts). Tehran: Avaye Noor. ]In Persian[
  14. Kalhor, S., and Reyhaneh Rahmanipour. (2018). "The Impact of Social Changes on Hijab Policymaking." Journal of Islamic Studies of Women and Family 5: 7-28. ]In Persian[
  15. Kingdom, E. F. Feminist Law, in Feminism and Feminist Science. Translated by Mohammadreza Zibanejad and others. Qom: Office of Women's Studies and Research.
  16. Giddens, Anthony. (2008). Consequences of Modernity. Translated by Mohsen Talesi. Tehran: Markaz Publishing.
  17. Mannheim, Carl (2010), Essays on the Sociology of Cognition, Translated by: Fariborz Majidi, Tehran: Third Publications.
  18. Mahbubi Manesh, Hossein. (2007). "Social Analysis of the Hijab Issue". The Book of Women 38: 134-88. ]In Persian[
  19. Moradkhani, Homayoun. "The Will to Govern: The Hijab and Its Objects after the Islamic Revolution." Iranian Sociology 1& 2: 167-191. ]In Persian[
  20. Moradkhani, Homayoun. "Procedures for Discursing Women's Clothing after the Islamic Revolution." Sociological Studies1 (24): 171-203. ]In Persian[
  21. Moidfar, Saeed. "The Social Problem and the Religious Problem." Political Science Quarterly, 12: 94-114. ]In Persian[
  22. Momeni, Hassan, and Abdolhossein Kalantari. "Bad Hijab: The Subject's Reaction to Social Approval." Social Development Quarterly1(11): 189-215. ]In Persian[
  23. Hashemian, Mohammad Hossein, Nematollah Karamollahi, and Komeil Gheiderloo. (2017). "Designing a Policy Model for Appropriate Social Clothing for Women Traveling in Public Environments." ]In Persian[
  24. Hensen, Joseph, Evelyn. Reed, Mary Alice Waters. (2002). Makeup, Fashion and Exploitation of Women. Translated by F. N. G. Q. T.H.: Inflorescence.
سیاستگذاری عمومی
دوره 10، شماره 3
مهر 1403
صفحه 112-124

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار