بایسته‌های سیاست خارجی ایران در انواع نظم بین‌المللی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار روابط بین الملل، دانشکده حقوق، علوم سیاسی و تاریخ، دانشگاه یزد، یزد، ایران

چکیده

 مناظره درباره نظم بین‌الملل، چگونگی تغییر و برساخته‌شدن و همچنین انوع آن یکی از مهم‌ترین حوزه های موضوعی در ادبیات روابط بین‌الملل بوده است. از منظر این مقاله این موضوع می‌تواند جایگاه بسیار مهمی در ادبیات سیاستگذاری خارجی نیز داشته باشد، چراکه آشنایی با انواع نظم و چگونگی برخورد با آن می‌تواند به عنوان یکی از پیش‌شرط‌های مهم در سیاستگذاری موفق هر دولتی محسوب شود. در همین راستا این مقاله با مفروض قراردادن سه نظم موازی در نظام بین‌الملل کنونی یعنی «نظم هژمونیک، نظم موازنه قدرت و نظم نهادی» در پی پاسخ به این پرسش است که مهم‌ترین تجویزات سیاستگذارانه جمهوری اسلامی ایران در این سه نظم چگونه بایستی باشد؟ در پاسخ به این سؤال پیشنهاد می‌شود که ایران باید به عنوان یک بازیگر عقلانی تجدیدنظرطلب سازنده در نظم هژمونیک، به عنوان یک بازیگر عقلانی امنیت‌جو و قدرت‌طلب در نظم موازنه قدرت و به عنوان یک بازیگر هنجارساز و ایده‌ساز در نظم نهادی عمل نماید.

کلیدواژه‌ها


منابع فارسی:
بوزان، بری. (1390) ایالات متحده و قدرت‌های بزرگ، مترجم: عبدالمجید حیدر.، تهران: مطالعات راهبردی.
رسولی ثانی آبادی، الهام. (1401) «انواع راهبردهای موازنه گرایانه در نظام تک قطبی،» فصلنامه سیاست، دوره 52، شماره 2. صص: 425-451 . <22059/JPQ.2023.346486.1007981
ندلیبو، ریچارد. (1390) نظریه فرهنگی روابط بین‌الملل، مترجم: جلال دهقانی فیروز آبادی و دیگران. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
نوری، علی رضا. (1400) «ماهیت تجدیدنظرطلبی روسیه و چین: سیاست و منافع ایران»، فصلنامه مطالعات اوراسیای مرکزی، دوره 14، ش 2، صص 371-396.
منابع انگلیسی:
 
Acharya, Amitav. (2016) “Idea-shift’. How ideas from the rest are reshaping global order”, Third World Quarterly, 37 (7): 1156–1170.
Acharya, Amitav. (2018) The end of American world order. Polity Press.
Brooks, Stephen G.; and William C. Wohlforth. (2005) “Hard Times for Soft Balancing,” International Security, 30 (1): 72-108. Available at: http://www.jstor.org/stable/4137459.
Bull, H. (2002) The Anarchical Society: A Study of Order in World Politics. London: Palgrave.
Chan, S. (2018) “Discerning States’ Revisionist and Status-Quo Orientations: Comparing China and the US”, European Journal of International Relations, 25(2): 613-640. https://doi.org/10.1177/ 1354066118804622.
Doran, Charles F. (1991) What is power cycle theory? Introducing the main concepts. Cambridge University Press.
Edström, Håkan & Jacob Westberg. (2022) “The alignment strategies of great powers: Managing power asymmetries and structural changes in the international system,” Comparative Strategy 41(1): 97-119, DOI: 10.1080/01495933.2021.2017750.
Elman, Colin. (2002) “Introduction: Appraising Balance of Power Theory,” in John Vasquez and Colin Elman, eds. Realism and the Balancing of Power. New York: Prentice Hall.
Goddard, Stacie E. (2018) “Embedded Revisionism: Networks, Institutions, and Challenges to World Order”, International Organization, 72 (4): 763-797. https://doi.org/10.1017/S0020818318000206.
Griffiths, R. (2017) “The Waltzian Ordering Principle and International Change: A Two-Dimensional Model”, European Journal of International Relations, 24(1): 130-152. Retrieved from https://doi. org/10.1177/1354066117700478.
Güner, Serdar. (2017) “An Evolutionary Game Analysis of Balancing and Bandwagoning in Unipolar Systems,” Journal of Game Theory, 6 (2): 21-37, DOI: 10.5923/j.jgt.20170602.01>.
Haass, Richard N. (2014) “The Unraveling: How to Respond to a Disordered World”, Foreign Affairs. 93(6): 70–79.
He, K. (2008) “Institutional Balancing and International Relations Theory: Economic Interdependence and Balance of Power Strategies in Southeast Asia,” European Journal of International Relations, 14 (3): 489–518. Available at: https://doi.org/10.1177/1354066108092310.
He, Kai. (2012) “Undermining Adversaries: Unipolarity, Threat Perception, and Negative Balancing Strategies after the Cold War,” Security Studies, 21 (2): 154- 191, DOI: 10.1080/09636412.2012.679201>.
Ikenberry, G. J. (2008) “The Rise of China and the Future of the West: Can the Liberal System Survive?”, Foreign Affairs, 87(1), 23–37.
Ikenberry, J. (2001) After Victory: Institutions, Strategic Restraint, and the Rebuilding of Order after Major Wars. Princeton, NJ: Princeton University Press.
Ikenberry, J. (2010) “The Liberal International Order and its Discontents. Journal of International Studies”, 38(3): 509–521. https://doi.org/10. 1177/0305829810366477.
Ikenberry, J. (2018) “The End of Liberal International Order?”, International Affairs, 94(1): 6-23. https://doi.org/10.1093/ia/iix241.
Kissinger, H. (2014) World Order. New York: Penguin Press.
Mearsheimer, J. J. (2018) “The Rise & Fall of the Liberal International Order”, International Security, 43(4): 7–50. Retrieved from https://www.belfercenter.org/publication/bound-fail-rise-and-fallliberal-international-order.
Mitzen, J. (2006) “Ontological Security on World Politics”, European Journal of International Relations, 12 (3): 341–370.
Morgan, G. (2008) “Security, Stability, and International Order”, American Behavioral Scientist, 51(9):1322-1338. https://doi.org/10.1177/ 0002764208316226.
Nedlebow, Richard. (2010) Why Nations Fight, Past and Future Motives for War. Cambridge, Cambridge University Press.
Nolte, D. (2010). “How to Compare Regional Powers: Analytical Concepts and Research Topics”. Review of International Studies, 36.
Nye, J. S. (2016) Bound to lead: The changing nature of American power. New York: Basic Books.
Onis, Z., & Kutlay, M. (2020) “The New Age of Hybridity and Clash of Norms: China, BRICS, and Challenges of Global Governance in a Postliberal International Order”, Alternatives: Global, Local, Political, 45(3):123-142. https://doi.org/10.1177/0304375420921086.
Puchala, D. (2005) Visions of International Relations. Columbia: University of South Carolina Press.
Rasooli Saniabadi, E. (2022) “COVID-19 and International Order: A Case Study of China’s Role”, Journal of World Sociopolitical Studies, 6(2): 273-303. https://doi.org/10.22059/wsps.2022.345443.1308.
Schweller, R. (2014) “Unanswered Threats: A Neoclassical Realist Theory of Underbalancing”, International Security, 29 (2): 159-201.
Schweller, R. L. (1994) “Bandwagoning for Profit: Bringing the Revisionist State Back In,” International Security19, 1: 72–107, 2307/2539149>.
Schweller, Randall L. (2004) “Unanswered Threats: A Neoclassical Realist Theory of Under Balancing,” International Security, 29 (2): 159-201. Available at: http://www.jstor.org/stable/4137589
Schweller, Randall. (2011) “Emerging Powers in an Age of Disorder,” Global Governance,17 (3): 285-297. Available at: http://www.jstor.org/stable/23033748(Acssesed 13 July 2022).
Tammen, L and Ronald. Kugler, Jacek (2006) “Power Transition and China–US Conflicts”, The Chinese Journal of International Politics, 1(1).
Walt, S. M. (2011) “The End of the American Era”, The National Interest, (116), 6-16.
Walt, (2009) “Alliances in a Unipolar World,” World Politics, 61(1), 86–120. Available at: http://www.jstor.org/stable/40060222.
Waltz, Kenneth. (1979) Theory of International Politics. Reading, MA: Addison Wesley.
Waltz, Kenneth. (2002) “Structural Realism after the Cold War. In America Unrivaled: The Future of the Balance of Power,” in G. John Ikenberry. Ithaca: Cornell University Press.
Wang, Yuan-kang. (2020) “The Durability of a Unipolar System: Lessons from East Asian History”, Security Studies, 29 (5): 832-863, DOI: 10.1080/09636412.2020.1859127>.
Weber, Steven and Jentleson, Bruce W. (2010) The End of Arrogance: America in the Global Competition of Ideas, London: Harvard University Press.
Xuetong, Y. (2016) “Political Leadership and Power Redistribution”, The Chinese Journal of International Politics, 9(1):1–26. https://doi.org/10.1093/cjip/pow002, Accessed on:4/5/2020.
Zakaria, Fareed. (2008) The Post American World. Norton and Company.