ویژگی پایان پذیر بودن منابع انرژی فسیلی بخصوص نفت و گاز طبیعی باعث شده است تا مطالعاتی پیرامون زمان به اتمام رسیدن این مخازن و یا زمان رخ دادن بیشینه استخراج از منابع صورت گیرد. در این مقاله ابتدا سیر تطوّر مفهوم قلّه یا قلّه نفتی مورد واکاوی قرارگرفته است. سپس زمان وقوع قلّه نفتی ایران در قالب سه سناریو براساس نظریه هیوبرت مورد مطالعه قرار میگیرد. همچنین، سایر عوامل همچون تکنولوژی، گذار انرژی، تغییرات اقلیمی، و کووید-19 به عنوان مباحث تکمیلی بررسی میشوند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که قلّه نفتی ایران در دو تا سه دهه پیشرو رقم خواهدخورد، اما با توجه به نگرانی هایی همچون گذار به سوی انرژی های تجدیدپذیر در جهان، فرصت ایران برای تصمیم گیری و اقدام بسیار محدود است. در پایان نیز توصیه های سیاستی مبتنی بر جوانب مختلف بررسی شده پیرامون قلّه نفتی، جهت مدیریت بهتر در رویارویی با قلّه نفتی ایران مطرح می شود.
Brandt, A. (2010). Review of mathematical models of future oil supply: Historical overview and synthesizing critique. Energy, 35(9), 3958-3974. https://doi.org/10.1016/j.energy.2010.04.045
Cunha, R. & Missemer, A. (2020). The Hotelling Rule in Non-Renewable Resource Economics: A Reassessment. Canadian Journal of Economics, 53(2): 800-820. https://doi.org/10.1111/caje.12444
Devarajan, S., & Fisher, A. C. (1981). Hotelling’s “Economics of Exhaustible Resources”: Fifty Years Later. Journal of Economic Literature, 19(1), 65–73. http://www.jstor.org/stable/2724235
Ebrahimi, M. & Ghasabani, N. (2015). Forecasting OPEC crude oil production using a variant Multicyclic Hubbert Model. Journal of Petroleum Science and Engineering, 133. https://doi.org/10.1016/j.petrol.2015.04.010
Energy balance sheet of 2019. (2019). Deputy Department of Electricity and Energy Affairs, Ministry of Energy. https://pep.moe.gov.ir
Hosseini, S. H., G., H. S., Kiani, B., Pour, M. M., & Ghanbari, M. (2014). Examination of Iran’s crude oil production peak and evaluating the consequences: a system dynamics approach. Energy Exploration & Exploitation, 32(4), 673–690. http://www.jstor.org/stable/90006592
Hubbert, M. (1962). Energy Resources. Washington, DC: The National Academies Press.
Hydrocarbon balance sheet. (2017). Deputy Department of Planning of the Ministry of Oil. Tehran: The central building of the Ministry of Petroleum.
(2021). Net Zero by 2050. A Roadmap for the Global Energy Sector. Paris: International Energy Agency.
Law of the Third Economic, Social and Cultural Development Program of the Islamic Republic of Iran. (2000). Retrieved from: https://rc.majlis.ir/fa/law/show/93301
Malaekeh, S., Safaie, A., Shiva, L. & Tabari, H. (2022). Spatio-temporal variation of hydro-climatic variables and extreme indices over Iran based on reanalysis data. Stoch Environ Res Risk Assess 36:3725–3752. https://doi.org/10.1007/s00477-022-02223-0
Mirzaei Piyaman, A., Salavati, S., Karimi, H. & Masihi, M. (2008). Evaluation of enhanced oil recovery (EOR) methods in fractured carbonate reservoirs. Applied geology and environment conference. https://sid.ir/paper/818593/fa
Kiani, B., & Hosseini, S.H. (2009). Examining the Hubbert Peak of Iran's Crude Oil: A System Dynamics Approach. European Journal of Scientific Research, 25(3), 437-447.
Kothari, A. & Chhapgar, B. (2005). Threasure of Natural History. Bombay Natural History Society and Oxford University Press.
Makhdoum, H. & Pouransari, Z. (2022). Analytical Study of Iran Nonrenewable Energy Resources Using Hubbert Theory. ACS Omega, 7(2):1772-1784. https://doi.org/10.1021/acsomega.1c04696
Obite, C., Chukwu, A., Bartholomew, D., Nwosu, U. & Esiaba, G. (2021). Classical and machine learning modeling of crude oil production in Nigeria: Identification of an eminent model for application. Energy Reports, 7: 3497-3505. https://doi.org/10.1016/j.egyr.2021.06.005
فریادرس, علی, & ملکی, عباس. (1402). درآمدی بر مفهوم قلّه نفتی و الزامات سیاستگذاری: مطالعه موردی ایران. سیاستگذاری عمومی, 9(3), 78-99. doi: 10.22059/jppolicy.2023.95724
MLA
علی فریادرس; عباس ملکی. "درآمدی بر مفهوم قلّه نفتی و الزامات سیاستگذاری: مطالعه موردی ایران", سیاستگذاری عمومی, 9, 3, 1402, 78-99. doi: 10.22059/jppolicy.2023.95724
HARVARD
فریادرس, علی, ملکی, عباس. (1402). 'درآمدی بر مفهوم قلّه نفتی و الزامات سیاستگذاری: مطالعه موردی ایران', سیاستگذاری عمومی, 9(3), pp. 78-99. doi: 10.22059/jppolicy.2023.95724
VANCOUVER
فریادرس, علی, ملکی, عباس. درآمدی بر مفهوم قلّه نفتی و الزامات سیاستگذاری: مطالعه موردی ایران. سیاستگذاری عمومی, 1402; 9(3): 78-99. doi: 10.22059/jppolicy.2023.95724