بررسی رابطه استفاده از شبکه های مجازی و گسترش فرهنگ سیاسی دموکراتیک: مطالعه موردی شهروندان شهر اصفهان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

2 کارشناسی ارشد علوم سیاسی دانشگاه اصفهان

3 کارشناسی ارشد مهندسی کامپیوتر دانشگاه آزاد اسلامی واحد میبد

چکیده

به نظر می­رسد یکی از ابزارهای مهمی که در عصر جدید می­تواند بر فرهنگ سیاسی دموکراتیک تاثیر گذارد، شبکه­های اجتماعی مجازی هستند. بنابراین هدف این پژوهش، بررسی تاثیر شبکه­های اجتماعی بر گرایش افراد به فرهنگ سیاسی دموکراتیک می­باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل شهروندان شهر اصفهان در سال 1395 می­باشد که به روش نمونه­گیری خوشه­ای 598 نفر از آنان به عنوان حجم نمونه، انتخاب شده­ و با روش پیمایش مورد مطالعه قرار گرفتند. در این راستا، نتایج پژوهش نشان می­دهد در حالی که افزایش مدت زمان عضویت در شبکه­های اجتماعی و فعالیت عمیق­تر در شبکه­های اجتماعی، باعث بالا رفتن احتمال میزان گرایش به فرهنگ سیاسی دموکراتیک می­گردد، اما افزایش مصرف روزانه چنین شبکه­هایی، تاثیر منفی بر روی فرهنگ سیاسی دموکراتیک داشته است. سرانجام نتایج پژوهش حاکی از آن است که واقعی تلقی‌کردن محتوای شبکه­های اجتماعی تاثیری در افزایش یا کاهش تمایل به فرهنگ دموکراتیک در میان پاسخگویان نداشته است.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی
1-     احمدی، یعقوب، نمکی، آزاد. (1392)، فرهنگ سیاسی دموکراتیک در میان نسل‌های ایرانی (تحلیل ثانویه داده‌های پیمایش ارزش‌های جهانی برای ایران، اقوام و استان‌های آن، جامعه‌شناسی کاربردی، دوره 51، ش 24، ص 154-131.
2-       احمدزاده‌کرمانی، روح‌الله، قاسمی، طیبه. (1392)، بررسی نقش اینترنت بر ارزش‌های خانواده (مورد مطالعه: جوانان منطقه 15 تهران)، مطالعات رسانه‌ای، دوره 23، ش 8، ص 64-51.
3-       احمدی، یعقوب، وحید قاسمی. (1389)، فرهنگ سیاسی دموکراتیک در جوامع چندقومی (با تاکید بر مقایسه کردهای ایران و عراق)، مجله جامعه­شناسی ایران، دوره 3، ش 31، ص 117-78.
4-       خانیکی، هادی. (1386)، دین و نهاد ارتباطات؛ پیوندها و پرسش‌ها. رسانه، دوره 69، ش 18، ص 128-119.
5-     خدابخشی، لیلا. (2015)، تاثیر اینترنت بر نگرش سیاسی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان در سال تحصیلی 1393-1392، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، دوره 11، ش 32، ص 151-137.
6-       سلطانی‌فر، محمد. (1385)، جامعه‌شناسی دموکراسی در جوامع اطلاعاتی (بررسی بحران جامعه‌شناختی دموکراسی در عصر اطلاعات از دیدگاه کستلز)، جامعه‌شناسی، دوره  6، ش 2، ص 60-51.
8-     شیری، حامد. (1393)، زیست‌جهان دانشگاهی و نقش آن در شکل‌گیری فرهنگ سیاسی دموکراتیک (پیمایشی در بین دانشجویان دانشگاه تهران)، پژوهشنامه علوم سیاسی، دوره 36، ش 9، ص 132-103.
9-       گیدنز، آنتونی. (1377)، پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، چاپ اول، نشر مرکز.
10-     عباس زاده، محسن. (1395)، رسانه‌ و کنش‌گریِ دموکراتیک (امکان‌ها و محدودیت‌های دموکراسیِ رسانه‌محور)، مطالعات بین ‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ، دوره  6، ش 11، ص 68-45.
11-     عبداللهیان، حمید، مهین، شیخ انصاری. (1395)، مفهوم‌سازی و عملیاتی‌کردن کنش ارتباطی هابرماس در فیسبوک، جامعه‌پژوهی فرهنگی، دوره 7، ش 3، ص 147-113.
12-     میناوند چال، محمد‌قلی. (1385)، اینترنت و توسعه سیاسی: حوزه عمومی در فضای سایبرنتیک، پژوهش سیاست نظری، دوره 2، ش 2، ص 146-119.
13-     میناوند چال، محمد‌قلی. (1381)، بررسی قابلیت و امکان عملکرد اینترنت بعنوان حوزه عمومی‌سیاسی، رساله دکتری علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس.
14-     هرسیج، حسین و همکاران. (1392)، بررسی رابطه فضای مجازی با مشارکت سیاسی: مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه اصفهان، جامعه‌شناسی کاربردی، دوره 52، ش 24، ص 226-211.
ب) انگلیسی
15- Bratton, M., Mattes, R., & Gyimah-Boadi, E. (2005), Public opinion, democracy, and market reform in Africa. New York, NY: Cambridge University Press.
16- Chomsky, N. (1998), On Microsoft and Corporate Control of the Internet, interview with CorpWatch, May 6; https://chomsky.info/19980506/.
17- Groshek, J. (2009), The democratic effects of the Internet, 1994–2003: A cross-national inquiry of 152 countries. The International Communication Gazette, 71, 115–136.
18- Habermas, J. (1991), The structural transformation of the public sphere: An inquiry into a category of bourgeois society. MIT press.
19- Howard, P., & Hussain, M. (2011), Upheavals in Egypt and Tunisia: The role of digital media. The Journal of Democracy, 22, 35–48.
20- Inglehart, R; Welzel, Ch. (2003), Political Culture and Democracy: Analyzing Cross level Linkage, Comparative Politics, 36 (1): 61–79.
21- Inglehart, R. and Ch. Welzel. (2009) "Political Culture, Mass Beliefs, and Value". In Christian Haerpfer et al. Democratization. Oxford University press: 126-143.
22- Margolis, M, and G. Moreno-Riano. (2013), The Prospect of Internet Democracy. Ashgate Publishing, Ltd.
23- McLuhan, M. (1962), The Gutenberg galaxy: The making of typographic man. Toronto: University of Toronto Press.
24- Newton, K. (1999), Mass media effects: Mobilization or media malaise? British Journal of Political Science, 29, 577–599.
25- Norris, P. (2011), Democratic deficit: Critical citizens revisited. Cambridge, England: Cambridge University Press.
26- Omede, A. J., & Alebiosu, E. A. (2015), Social media: A trend or threat to democracy?. Journal of Research in National Development, 13(1), 272-278.
27- Putnam, R. (2000), Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community. New York: Simon & Schuster.
28- Rheingold, H. (1994), The virtual Community: Homesteading on the Electronic Frontier. Harper Perennial. New York.
29- Schedler, A. (1998), What is democratic consolidation? Journal of Democracy, 9, 91–107.
30- Welzel, C. (2007), Are levels of democracy affected by mass attitudes? Testing attainment and sustainment effects on democracy. International Political Science Review, 28, 397–424.