آسیب‌شناسی سیاستگذاری خارجی: مبانی نظری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه روابط بین الملل دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

یکی از مهمترین دغدغه ­ها در حوزه­ سیاستگذاری عمومی در کل و سیاستگذاری خارجی به طور خاص، مسئله تصمیم­ گیری­های نادرست است یعنی تصمیماتی که به احتمال زیاد در اجرا منجر به نیل به اهداف مورد نظر نشود یا حتی نتایج آن از نظر اهداف، منفی باشد. با وجودی که به دلیل جنبه ­های بازخوردی و نیز دخیل بودن کنشگران دیگری که احتمالاً نمی­توان کنش­ها و واکنش­های آنها را تعیین کرد، تضمینی قطعی برای تصمیم ­گیری عقلانی یا درست وجود ندارد اما می­توان با شناخت زمینه­ های منجر به تصمیم­گیری ­ای که احتمال شکست آن بالاتر است، از احتمال تصمیم نادرست کاست و نیز با توجه به بازخوردها، از تداوم ضرر جلوگیری کرد. هدف این مقاله این است که پس از ارائه­ الگویی از تصمیم­ گیری بهینه عقلانی، با تکیه بر دستاوردهای نظری در حوزه­ روابط بین­ الملل و سیاست خارجی نشان دهد که چه عواملی می­توانند باعث تصمیم ­گیری و سیاستگذاری نامناسب شوند. استدلال مقاله این است که به رغم تکثر عوامل دخیل، نهایتاً این عوامل ادراکی هستند که بر تصمیم­ گذاری تأثیر تعیین‌کننده‌ای دارند.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی
1-       آلیسن، گراهام (1364)، شیوه­های تصمیم­گیری در سیاست خارجی (تفسیری بر بحران موشکی کوبا)، ترجمه منوچهر شجاعی. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
2-       دانلی، جک (1392)، «واقع­گرایی.» ترجمه روح­ا... طالبی ارانی، در اسکات برچیل، اندرو لینکلیتر، جک دانلی و دیگران، نظریه­های روابط بین­الملل، ترجمه حمیرا مشیرزاده و روح­ا... طالبی ارانی. تهران: میزان.
3-       مورگنتا، هانس جی. (1374)، سیاست میان ملت­ها: تلاش در راه قدرت و صلح، ترجمه حمیرا مشیرزاده. تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین­المللی وزارت امور خارجه.
4-       هرمان، چارلز (1392)، سیاس­گذاری خارجی و پافشاری بر خطا، ترجمه علیرضا طیب. تهران: ابرار معاصر تهران.
ب) انگلیسی
5- Art, R. J. (1973) “Bureaucratic Politics and American Foreign Policy: A Critique,” Policy Sciences 4, 4: 467-490.
6- Axelrod, R. (1976) Structure of Decision. Princeton, NJ: Princeton University Press.
7- Buzan, B. and O. Wæver (2003) Regions and Power: The Structure of International Security. Cambridge: Cambridge University Press.
8- De Rivera, Joseph (1968) The Psychological Dimension of Foreign Policy. Columbus, OH, C.E. Merrill.
9- Dix, John F. and H. Lee “Buck” Mathews (2002) “The Process of Strategic Planning, SWOT Analysis,” Business First, Available at: http://www.bdi-ltd.net/Article_4.pdf (Last access 3/6/2017).
10- Dyson, R. G. (2004) “Strategic development and SWOT analysis at the University of Warwick,” European Journal of Operational Research 152: 631–640.
11- Elman, C. (1996) “Horses for Courses: Why Not Neorealist Theories of Foreign Policy?” Security Studies 6, 1: 7-53.
12- Freilich, C. (2006) “National Security Decision-Making in Israel: Processes, Pathologies, and Strengths,” Middle East Journal, 60, 4: 635-663.
13- George, A. (1972) “The Case for Multiple Advocacy in Making Foreign Policy,” The American Political Science Review, 66, 3: pp. 751-78.
14- George, A. (1979) “The Causal Nexus between Cognitive Beliefs and Decision-making Behavior: The ‘Operational Code’ Belief System,” in L. Falkowski, ed., Psychological Models in International Politics. Boulder, CO: Westview Press: 95-124.
15- George, A. and E. Stern (2002) “Harnessing Conflict in Foreign Policy Making: From Devil's to Multiple Advocacy,” Presidential Studies Quarterly, 32, 3: 484-508.
16- Hermann, C. F. (1993) “Avoiding Pathologies in Foreign Policy Decision Groups,” in Dan Caldwell, Timothy J. McKeown, Alexander L. George, eds., Diplomacy, Force, and Leadership: Essays in Honor of Alexander L. George. Boulder and Oxford: Westview Press: 193-207.
17- Herrmann, Richard (1984) Perceptions and Behavior in Soviet Foreign Policy. Pittsburgh, PA: University of Pittsburgh Press.
18- Herrmann, Richard (1986) “The Power of Perception in Foreign Policy Decision Making,” American Journal of Political Science 30, 4: 841-75.
19- Herrmann, Richard and M. Fischerkeller (1995) “Beyond the Enemy Image and the Spiral Model: Cognitive-Strategic Research after the Cold War.” International Organization 49, 3: 415-50.
20- Hill, T. and Westbrook, R. (1997) “SWOT Analysis: It’s Time for Product Recall,” Long Range Planning 30: 46-52.
21- Holsti, Ole R. (1977) The ‘Operational Code’ as an Approach to the Analysis of Belief Systems. Durham, NC: Duke University Press.
22- Houben, G., K. Lenie, K. Vanhoof (1999) “A Knowledge-Based SWOT-Analysis System as an Instrument for Strategic Planning in Small and Medium Sized Enterprises,” Decision Support Systems 26: 125–135.
23- Janis, I. (1972) Victims of Groupthink. Boston: Houghton Mifflin.
24- Jervis, R. (1976) Perception and Misperception in International Politics. Princeton: Princeton University Press.
25- Leites, Nathan (1951) The Operational Code of the Politburo. Rand Corporation.
26- Lobell, S., N. Ripsman, and J. Taliaferro, eds. (2009) Neoclassical Realism, the State, and Foreign Policy. Cambridge: Cambridge University Press.
27- Pickton, D. and S. Wright (1998) “What’s SWOT in Strategic Analysis?” Strategic Change 7: 107-109.
28- Robinson, P. (1999) “The CNN Effect: Can the News Media Drive Foreign Policy?” Review of International Studies, 25, 2: 301-309.
29- Schafer, Mark and Scott Crichlow (2002) “The "Process-Outcome" Connection in Foreign Policy Decision Making: A Quantitative Study Building on Groupthink,” International Studies Quarterly, 46, 1: 45-68.
30- Stein, J. (2012) “Foreign Policy Decision Making: Rational, Psychological, and Neurological Models,” in S. Smith, A. Hadfield, and T. Dunne, Eds., Foreign Policy: Theories, Actors, Cases. Oxford: Oxford University Press.
31- Suedfeld, P. and Rank, A. D. (1976) “Revolutionary Leaders: Long-Term Success as a Function of Changes in Conceptual Complexity.” Journal of Personality and Social Psychology. 34: 169-178.
32- Tetlock, P. (1979) “Identifying Victims of Groupthink from Public Statements of Decision Makers,” Journal of Personality and Social Psychology 37, 8: 1314-1324.
33- Tetlock, Philip and Charles McGuire (1986) “Cognitive Perspectives on Foreign Policy,” In S. Long, ed., Political Behavior Annual, Vol. 1. Boulder CO: Westview Press.
34- Vertzberger, Y. I. I. (1990) The World in Their Minds: Information Processing, Cognition, and Perception in Foreign Policy Decisionmaking. Stanford, CA: Stanford University Press.
35- Walt, S. (1999) “Rigor or Rigor Mortis?: Rational Choice and Security Studies,” International Security, 23, 4: 5-48.
36- Young, M. and M. Schafer (1998) “Is There Method in Our Madness? Ways of Assessing Cognition in International Relations. Mershon International Studies Review. 42, 1: 63-96.