ارزیابی نهادی حکمرانی شهری در تهران با تاکید بر نظارت همگانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری سیاستگذاری عمومی دانشگاه تهران

چکیده

«نظارت همگانی» به‌ عنوان یک نهاد عرفی- اجتماعی، فصل مشترک و در واقع پیش ­زمینه تحقق و دستیابی به دیگر ملاحظات حکمرانی و شاخص­های آن در بعد شهری محسوب می‌شود. تجربه و عملکرد سامانه 1888 مجموعه مدیریت شهری تهران در طی 10 سال اخیر گواه این فرضیه هست که «نظارت همگانی می‌تواند در جایگاه یک ‌نهاد بومی، پیش­ زمینه حکمرانی شهری و حلقه واسطی برای تحقق شاخص­های آن ‌باشد». این سامانه با مأموریت تسهیل­سازی و تحقق رویه نهادی نظارت همگانی با فراهم نمودن امکان و شرایط لازم برای مشارکت و نظارت همزمان شهروندان بر مجموعه مدیریت شهری (عوامل و عملکردها)، در نهادینه ­سازی پاسخ­گویی، مسئولیت­پذیری و ایجاد اعتماد متقابل بین ذینفعان شهر تهران و شهرداری در چارچوب الگوی حکمرانی شهری به شکل قابل توجهی موفق بوده و می­تواند در قالب یک الگوی ملی در دستور کار سیاستگذاری باشد. 

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی
1-       ابراهیم‌زاده، عیسی و اسدیان، مرتضی (1392)، «تحلیل و ارزیابی میزان تحقق‌پذیری حکمروایی خوب شهری در ایران مورد شناسی کاشمر»، نشریه جغرافیا و آمایش شهری، شماره 6.
2-       اشتریان، کیومرث و همکاران (1388)، «توانمندسازی فرهنگی اجتماع محور»، تهران: نشر دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
3-       امرودی، میثم؛ علامه، عبدالرضا و مظفر، حسین (1389)، «نگاهی بر نظارت همگانی در باورها و آموزه‌های دینی». تهران: مرکز نظارت همگانی شهرداری تهران.
4-       اکبری، غضنفر (1385)، «سرمایه اجتماعی و حکمرانی­شهری»، تهران: نشریه تحقیقات جغرافیایی، شماره 83.
5-       بائرت، پاتریک (1389)، «گستره خرد؛ نظریه انتقادی یورگن هابرماس»، ترجمه عبدالهادی میرزائی، نشریه رشد آموزش علوم اجتماعی، شماره 46.
6-       بیرو، آلن (1367)، «فرهنگ علوم اجتماعی»، باقر ساروخانی، تهران: نشر کیهان.
7-       بینا، برنا (1395)، «سامانه­ای در راستای تحقق حقوق شهروندی»، ضمیمه حقوق روزنامه همشهری، مورخ 15 تیرماه 1395.
8-       پارسامهر، مهربان و دیگران (1391)، «مطالعه جامعه شناختی خشونت میان فردی: آزمون تجربی نظریه نظارت اجتماعی»، نشریه جامعه شناسی کاربردی، شماره 46.
9-       ترحمی، مهدی (1389)، «بررسی تطبیقی نظارت همگانی در ایران و جهان»، در مجموعه مقالات همایش علمی- تخصصی نظارت همگانی، تهران: نشر فرهنگ صبا.
10-     ترک‌زاده، جعفر (1389)، «سازوکارهای نظارت همگانی برای مدیریت تغییر و توسعه درون‌زا در سازمان»، در مجموعه مقالات نظارت همگانی شهروندی و توسعه‌سازمانی، تهران: نشر صبا.
11-     حق شناس، علی محمد و دیگران (1380)، «فرهنگ هزاره»، تهران: نشر فرهنگ معاصر.
12-     خبرگزاری مهر (1386)، «شهردار تهران به طور مستقیم با شهروندان گفتگو می‌کند»، مورخ 24/ 4/ 1386، کد خبر518300.
13-     فردانیوز(1387)، «گفتگوی بی­واسطه با قالیباف»، مورخ 2/10/ 1387، کد خبر ۶۹۷۵۲.
14-     خورشیدی، غلامحسین (1389)، «نظارت همگانی و فساد اداری»، در مجموعه مقالات نظارت همگانی شهروندی و توسعه‌سازمانی، تهران: نشر صبا.
15-     ریترز، جرج (1380)، «نظریه‌های جامعه‌شناسی در دوران معاصر»، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: نشر علمی.
16-     سازمان بازرسی شهرداری تهران (1391)، «بسط مفهومی- کارکردی نظارت همگانی شهرداری تهران»، تهران: نشر سازمان بازرسی شهرداری تهران.
17-     سامانه نظارت همگانی (1394)، «آنچه ناظرین باید بدانند»، کتاب آموزشی، چاپ سازمان بازرسی شهرداری تهران.
18-     شهرداری تهران (1394)، «گزارش نظرسنجی میزان رضایت شهروندان از عملکرد سامانه 1888»، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی، مرکز افکارسنجی.
19-     صادقی، یدالله (1389)، «فقرزدایی و تامین رفاه سکونتگاه‌های غیررسمی با رویکرد مقتدرسازی در میان آباد اسلامشهر»، نشریه رفاه اجتماعی، شماره 37.
20-     عاصمی پور، محمدجواد (1378)، «نظارت از دیدگاه نظری و ارزیابی عملکرد دستگاه­های نظارتی جمهوری اسلامی ایران»، مجموعه مقالات نخستین همایش نظارت و بازرسی.
21-     عطار، سعید (1390)، «آسیب‌شناسی نظارت همگانی در ایران؛ درآمدی بر نظریه مثلث نظارت همگانی»، سازمان بازرسی کل کشور، نشریه دانش ارزیابی، شماره نهم.
22-     غفاری نسب، اسماعیل (1387)، «نقش شهروندی فعال در بهبود کیفیت زندگی شهری»، در مجموعه مقالات دومین همایش نظارت همگانی شهروندی و توسعه‌سازمانی، شهرداری تهران.
23-     «قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران» (1379)، نشر سازمان چاپ و انتشارات مجلس شورای اسلامی.
24-     قلی پور، رحمت‌الله (1384)، «تحلیل رابطه الگوی حکمرانی خوب و فساد­ اداری»، نشریه فرهنگ مدیریت، شماره 10.
25-     قلی پور، رحمت‌الله (1387)، «حکمرانی خوب و الگوی مناسب دولت»، تهران: نشر معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی.
26-     «قرآن کریم».
27-     کاظم‌زاده، اکبر (1389)، «نظارت همگانی و سرمایه اجتماعی»، در مجموعه مقالات نظارت همگانی شهروندی و توسعه‌سازمانی، تهران: نشر صبا.
28-     کاظمیان، غلامرضا و میرعابدینی، سید زهره (1390)، «آسیب‌شناسی مدیریت یکپارچه شهری در تهران از منظر سیاستگذاری و تصمیم‌گیری شهری»، تهران: نشریه هنرهای زیبا، شماره 46.
29-   کمانرودی، موسی و جنگجو، شهرام (1391)، «بسترهای مدیریتی لازم برای تحقق حکمروایی خوب شهری در تهران»، در مجموعه مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، شهرداری تهران، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی، اداره کل مطالعات فرهنگی و اجتماعی، جلد اول.
30-     کوزر، لیوئیس (1385)، «زندگی و اندیشة بزرگان جامعه‌شناسی»، ترجمه محسن ثلاثی، انتشارات علمی.
31-     مارش دیوید و استوکر، جری (1384)، «روش و نظریه در علوم سیاسی»، امیرمحمد حاجی یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
32-   معصومی راد، رضا (1391)، «نقش حکمرانی خوب شهری بر کیفیت زندگی»، در مجموعه مقالات همایش علمی حکمروایی خوب شهری، شهرداری تهران، معاونت امور اجتماعی و فرهنگی، اداره کل مطالعات فرهنگی و اجتماعی، جلد اول.
33-     مک لگان، پاتریشیا و نل، کریستو (1377)، «عصر مشارکت»، ترجمه مصطفی اسلامیه، تهران: نشر دفتر پژوهش­های فرهنگی.
34-     ملک محمدی، حمیدرضا (1389)، «مقدمه‌ای بر شناخت مثلث بهینه­گی در سیاستگذاری جدید شهری»، فصلنامه سیاست، شماره 4.
35-     منصوری، عزیز و فاضلی، عبدالرضا (1392). «دولت افقی و هماهنگی افقی (چرایی، موانع کلیدی و راهبردها)»، فصلنامه مجلس و راهبرد، شماره 73.
36-     موسوی، سیدفضل الله و موسوی، سید مهدی (1390)، «تعدد دستگاه‌های نظارتی؛ فرصت یا تهدید»، سازمان بازرسی کل کشور، نشریه دانش ارزیابی، شماره هفتم.
37-     میدری، احمد و خیرخواهان، جعفر (1383)، «حکمرانی خوب، بنیان توسعه»، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
38-     میرسندسی، سید محمد (1389)، «ضرورت جامعه‌شناختی نظارت همگانی»، در مجموعه مقالات نظارت همگانی، شهروندی و توسعه‌سازمانی، تهران: نشر صبا.
39-     نادران، الیاس و رضایی، محمدجواد (1391)، «اقتصاد اسلامی و دلالت‌های نظریه انتخاب عمومی»، فصلنامه اقتصاد اسلامی، شماره 42.
40-     نهج‌البلاغه (1385)، ترجمه محمد دشتی، قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین(ع).
41-     هابرماس، یورگن (1384)، «نظریه کنش ارتباطی»، ترجمه کمال پولادی، تهران: نشر روزنامه ایران.
42-   هاشمی شهناز و شکوهی بیدهندی، روح الله (1392)، «راهبردهای ارتقاء جایگاه مدیریت شهری تهران به وضع مطلوب (شهرداری تهران به مثابه نهادی اجتماعی و فرهنگی)»، فصلنامه مطالعات مدریت شهری دوره پنجم شماره 14.
43-     یوسفی، محمدقلی (1382)، «نقش نهادها در فرآیند توسعه اقتصادی»، تهران: نشریه اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره 187-188.
44-     واعظی، آرش (1394)، «مدیران در دسترس شما»، روزنامه همشهری، مورخ 20/8/1394، کد 313468.
ب) انگلیسی
45-  Esko, Lange, F(2009). “Urban Governance: An Essential Determinant of City Development? ”. World Vision Institute for Research and Development, University of Bonn, Department of Geography, A Study Based on the Diploma Thesis.
46- Heningburg, Gustav(1999). “Theories of Urban Development”. Interview, Retrieved from webatomics.com/jason/Images/thesisthree.pdf.
47- - Huther, Jeff And Shah, Anwar(2000). “Applying A Simple Measure of Good Governance to the debate on fiscal decentralization”. Retrieved from World Bank, Org/ wli/ Governance/pdf/wps.
48-  Mossberger, Karen And Stoker, Gerry(2001). “The Evolution of Urban Regime Theory The Challenge of Conceptualization”. In Urban Affairs Review, Vol. 36.
49-  Roberts, Susan M, Wright, Sarah and O’Neill, Phillip(2007). “Good Governance in the Pacific? Ambivalence and Possibility”. Geoforum, Vol 38.
50-  Rodgers, Scott, Kitchin, R. and Thrift, N. (2009). “Urban Geography: Urban Growth Machine”. The International Encyclopedia of Human Geography, Volume 12.
51-  Schwab, Brigitte, Kubler, Daniel and Walti, Sonja(2001). “Metropolitan Governance and Democracy in Switzerland An Attempt of Operationalization and an Empirical Assessment”. Retrieved from http://ecpr.eu/Filestore/PaperProposal/b2f61e49-dd64-47cf-91ce-a8f0f708de6f.pdf.
52-  TUGI, UNDP(2003).“The Urban Governance Initiative” Environment & Urbanization, Vol. 15, Retrieved from http://eau.sagepub.com/content/15/1/159.full.pdf.
53-  World Bank(2003). “Better Govenance for Development in the Middle East and North Africa”. Retrieved from www.worldbank.org/wbi/ governance.