بررسی نظری - تطبیقی نظام‌های تأمین اجتماعی: مسیریابی توسعه نظام سه لایه تأمین اجتماعی ایران

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار مدیریت دانشگاه تهران

2 استاد مدیریت دانشگاه تهران

3 دانشیار اقتصاد دانشگاه الزهرا

4 دکتری خط‌مشی‎گذاری عمومی دانشگاه تهران

چکیده

سیاست‌های تأمین اجتماعی، به ‌عنوان محور کلیدی سیاست‌های اجتماعی، همواره اهمیت ویژه‌ای نزد دولت‌ها داشته است. طراحی نظام اثربخش تأمین اجتماعی متناسب با بستر اقتصادی کشور و مبتنی بر اصول حکمرانیِ خوب تأمین اجتماعی، اثربخشی این نظام را در افق چشمانداز توسعه ملی تضمین میکند. در این راستا، بررسی موشکافانه جایگاه فعلی نظام تأمین اجتماعی ایران و سپس شناسایی مسیر و مقصد آینده‌ آن جهت نیل به اهداف مربوطه، ضروری است. در این پژوهش، ابتدا با مرور ادبیات نظری و تحلیل محتوای اسناد ملی و بین‌المللی مرتبط با تأمین اجتماعی، به مسیریابی نظری توسعه‌ نظام تأمین اجتماعی پرداخته‌ایم. سپس با مقایسه تطبیقی، جایگاه نظام فعلی تأمین اجتماعی کشور را در این مسیر نظری شناسایی کرده و الزامات حرکت و گذار در این مسیر را مورد بحث قرار داده‌ایم. بر این اساس، نظام تأمین اجتماعی ایران نیازمند طراحی و اجرای دو دسته سیاست‌های برنامه‌ای سازگار با مختصات اقتصادی و سیاست‌های حکمرانی خوب نظام تأمین اجتماعی است تا موفقیت آن در رسیدن به اهداف مبارزه با فقر و ارتقای عدالت اجتماعی، در گذار به نظام «تأمین اجتماعی پویا» حاصل شود. 

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی
1-       ریگین، چارلز سی (1388)، روش تطبیقی: فراسوی راهبردهای کمی و کیفی (ترجمه محمد فاضلی). تهران: انتشارات آگه.
2-       سازمان تأمین اجتماعی (1393)، تأمین اجتماعی در یک نگاه. تهران: اداره کل روابط عمومی سازمان تأمین اجتماعی.
3-       سند سیاستی نظام بیمه اجتماعی کشور (1395)، قابل‌دسترسی در سامانه کابینه دولت: http://cabinetoffice.ir/fa/print/70
4-       "قانون ساختار نظام جامع رفاه و تأمین اجتماعی" در سامانه اینترنتی سازمان تأمین اجتماعی، قابل‌دسترسی در: http://www.tamin.ir/content/oldeditor/file/tamin-ravabet%20omomi/ghavanin/sakhtare%20nezam%20jame.pdf.
5-       "قانون برنامه پنجم توسعه" در سامانه اینترنتی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، قابل‌دسترسی در: http://rc.majlis.ir/fa/law/print_version/790196.
6-       رایف، دانیل؛ لیسی، استفان؛ فیکو، فردریک جی (1381)، تحلیل پیام‌های رسانه‌ای (ترجمه مهدخت بروجردی علوی). تهران: نشر سروش.
7-       کریپندورف، کلوس (1378)، تحلیل محتوا (ترجمه هوشنگ نایبی). تهران: انتشارات روش.
ب) انگلیسی
8- Alderman, H., & Yemtsov, R. (2012). Productive Role of Safety Nets. Social Protection and Labour DISCUSSION PAPER No. 1203.
9- Barrientos, A., & Hulme, D. (2008). Social Protection for the Poor and Poorest in Developing Countries: Reflections on a Quiet Revolution. The Brooks World Poverty Institute WORKING PAPER No. 30.
10- Bordens, K. S., & Abbott, B. B. (2002). Research design and methods: a process Approach. NY: McGraw-HILL Higher Education
11- Chronic Poverty Advisory Network. (2014). The Chronic Poverty Report 2014-2015: The road to zero extreme poverty. London: Overseas Development Institute. Retrieved from https://www.odi.org/sites/odi.org.uk/files/odi-assets/publications-opinion-files/8834.pdf
12- Feldstein, M. (2005). Structural reform of social security. The Journal of Economic Perspectives, 19(2), 33-55.
13- Holzmann, R., & Jorgensen, S. (1999). Social protection as social risk management: conceptual underpinnings for the social protection sector strategy paper. Journal of international Development, 11(7), 1005-1027.
14- ILO. (1999). Report of the Director-General: Decent work. Geneva: International Labour Conference, 87th Session.
15- ILO. (2010). World Social Security Report 2010/11: Providing coverage in the time of crisis and beyond. Geneva: International Labour Organization.
16- ILO. (2011). Social Protection Floor for a Fair and Inclusive Globalization. Geneva: International Labour Organization.
17- ILO. (2012a). Decent Work Indicators: Concepts and definitions. Geneva: International Labour Organization.
18- ILO. (2012b). Social Security for All: Building social protection floors and comprehensive social security systems. Geneva: International Labour Organization.
19- ILO. (2014). World Social Protection Report: Building economic recovery, inclusive development and social justice. Geneva: International Labour Organization.
20- ILO Convention No. 102. (1955, Apr 27). Convention concerning Minimum Standards of Social Security. Retrieved from http://www.ilo.org: http://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12100:0::NO::P12100_INSTRUMENT_ID:312247
21- ISSA. (2010). Dynamic Social Security: Securing social stability and economic development. Geneva,: International Social Security Association.
22- ISSA. (2013). Dynamic Social Security: A global commitment to excellence. Geneva: International Social Security Association.
23- Justino, P. (2003). Social Security in Developing Countries: Myth or Necessity? Prus Working Paper. Poverty Research Unit at Sussex WORKING PAPER No. 20.
24- McKinnon, R. (2007a). Dynamic social security: A framework for directing change and extending coverage. International Social Security Review, 60(2-3), 149-168.
25- McKinnon, R. (2007b). Tax-financed old-age pensions in lower-income countries. Developments and Trends: Supporting Dynamic Social Security (pp. 31-38). Moscow: Developments and Trends: Supporting Dynamic Social Security.
26- Subbarao, K., Bonnerjee, A., Braithwa, J., Carvalho, S., Ezemenari, K., Graham, C., & Thompson, A. (1997). Safety Net Programs and Poverty Reduction: Lessons from Cross-Country Experience. Washington, D.C.: The World Bank.
27- World Bank. (2010). Building resilience and opportunity: TheWorld Bank’s social protection and labour strategy. Washington, DC: World Bank.
28- World Bank. (2012). Social Protection and Labor Strategy: Resilience, Equity, and Opportunity. Washington, D.C: World Bank.