درآمدی تحلیلی بر فهم موضوع ظرفیت خط‌مشی عمومی: بررسی ماهیت، موضوع و کارکرد

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد مدیریت دولتی، دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار مدیریت دولتی، دانشگاه امام صادق (ع)

3 کارشناسی‌ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه امام صادق (ع)

چکیده

تغییر معماری دولت­ها بعد از پدیده جهانی­سازی و اصلاحات مدیریت، زمینه‌ساز ظهور بازیگرانی هم‌عرض دولت‌ها شده است که بخش قابل‌توجهی از توان خط‌مشی‌گذاری دولت‌ها به این بازیگران منتقل و به ‌تبع آن، پدیده‌ «دولت‌های توخالی» شکل ‌گرفته است. اندیشمندان عرصه حکومت در پاسخ به این «انتقال توانایی»، از مفهوم «ظرفیت خط­مشی» بهره گرفته‌اند. علیرغم اهمیت این موضوع، شاهد کثرت و آشفتگی در پژوهش‌های نظری و تعاریف ارائه ‌شده از این مفهوم هستیم که سبب بروز تعارضاتی در فهم این موضوع نیز شده است. تأمل در فحوایِ معنایی این مفهوم و ترسیم حوزه معنایی آن، راهبرد روشی مهمی برای فهم بهتر ظرفیت خط‌مشی و ارتقاء حوزه مطالعاتی این موضوع فراهم می‌سازد. در این نوشتار با روش تحلیل ‌مضمون، «ماهیت»، «موضوع» و «کارکرد» به‌ عنوان مضامین تشکیل‌دهنده ظرفیت خط‌مشی استخراج‌ و به‌نقد آنها پرداخته شده‌است. جمع­بندی مقاله نشان می­دهد، تعاریف برخاسته از رویکرد حکمرانی، بنیان‌های مفهومی دقیق‌تری درمقایسه با سایر تعاریف ارائه ‌کرده‌اند و می‌توانند به نحو بهتری میان این موضوع و سایر موضوعات حوزه خط‌مشی‌ تمایز ایجاد ‌کنند.

کلیدواژه‌ها


الف) فارسی
1-       بازرگان، عباس (1387). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته؛ رویکردهای متداول در علوم رفتاری. تهران: دیدار.
2-       پیغامی, عادل؛ سجادیه، علی‌رضا (1393). الزامات و خط‌مشی‌های کلان علمی عرصه عدالت‌پژوهی در اندیشه مقام معظم رهبری. اندیشه مدیریت راهبردی (16)، صص 5-34
3-       شیخ‌زاده، محمد؛ عابدی‌جعفری، حسن؛ تسلیمی، محمد‌سعید؛ فقیهی، ابوالحسن (1390). تحلیل مضمون و شبکه مضامین: روشی ساده و کارآمد برای تبیین الگوهای موجود در داده‌های کیفی. اندیشه مدیریت راهبردی (10)، صص 198-151.
ب) انگلیسی
4- Anderson, George (1996): The new focus on the policy capacity of the federal government. In Canadian Public Administration/Administration publique du Canada 39 (4), pp. 469–488.
5- Bakvis, Herman (2000): Rebuilding Policy Capacity in the Era of the Fiscal Dividend: A Report from Canada. In Governance 13 (1), pp. 71–103.
6- Baskoy, Tuna; Evans, Bryan; Shields, John (2011): Assessing policy capacity in Canada's public services: Perspectives of deputy and assistant deputy ministers. In Canadian Public Administration 54 (2), pp. 217–234.
7- Boyatzis, Richard E. (1998): Transforming qualitative information. Thematic analysis and code development / Richard E. Boyatzis. Thousand Oaks, Calif, London: SAGE Publications.
8- Clarke, Victoria; Braun, Virginia (2013): Successful qualitative research. A practical guide for beginners. London: Sage.
9- Cerny, Philip G. (1999): Globalization and the erosion of democracy. In European Journal of Political Research 36 (1), pp. 1–26.
10- Christensen, Tom; Lœgreid, Per (2005): Autonomization and Policy Capacity: The Dilemmas and Challenges Facing Political Executives. In Martin Painter, Jon Pierre (Eds.): Challenges to State Policy Capacity: Global Trends and Comparative Perspectives. London: Palgrave Macmillan UK, pp. 137–163
11- Cheung, Anthony B. L. (2004): Strong executive, weak policy capacity: The changing environment of policy‐making in Hong Kong. In Asian Journal of Political Science 12 (1), pp. 1–30.
12- Cummings, Sally N.; Norgaard, Ole (2004): Conceptualising State Capacity: Comparing Kazakhstan and Kyrgyzstan. In Political Studies 52 (4), pp. 685–708.
13- Davis, Glyn; Keating, Michael (Eds.) (2000): The future of governance. St. Leonards N.S.W: Allen & Unwin.
14- Davis, Glyn Conrad (2000): Conclusion: policy capacity and the future of governance. Sydney: Allen & Unwin.
15- Edwards, Lindy (2009): Testing the Discourse of Declining Policy Capacity. In Australian Journal of Public Administration 68 (3), pp. 288–302.
16- Fellegi, Ivan (1996): Strengthening our policy capacity. Ottawa, ONT.: Canadian center for management development.
17- Honadle, Beth Walter (1981): A capacity-building framework: A search for concept and purpose. In Public Administration Review 41 (5), pp. 575–580.
18- Howlett, Michael (2000): Managing the "hollow state": procedural policy instruments and modern governance. In Canadian Public Administration/Administration publique du Canada 43 (4), pp. 412–431.
19- Howlett, Michael (2009): Policy analytical capacity and evidence-based policy making: Lessons from Canada. In Canadian Public Administration 52 (2), pp. 153–175
20- Howlett, Michael; Newman, Joshua (2010): Policy analysis and policy work in federal systems. Policy advice and its contribution to evidence-based policy making in multi-level governance systems. In Policy and Society 29 (2), pp. 123–136.
21- Howlett, Michael; Perl, Anthony; Ramesh, M. (2009): Studying public policy cycles& policy subsystems. Toronto (Ontario, Canada): Oxford University Press.
22- Kurzer, Paulette (1997): Decline or Preservation of Executive Capacity? Political and Economic Integration Revisited. In JCMS: Journal of Common Market Studies 35 (1), pp. 31–56.
23- Morgan, Peter (1998): Capacity and capacity development-some strategies. In Hull: Canadian International Development Agency.
24- Newman, Joshua; Perl, Anthony; Wellstead, Adam; McNutt, Kathleen (2013): Policy Capacity for Climate Change in Canada's Transportation Sector. Review of Policy Research 30 (1), pp. 19–41.
25- Olsen, J. P. (1983) Organized Democracy (Oslo: Scandinavian University Press).
26- Ostrom, E. (2007). Understanding Institutional Diversity. Princeton University Press, Princeton.
27- Painter, Martin; Pierre, Jon (Eds.) (2005): Challenges to state policy capacity: Global trends and comparative perspectives. Houndmills Basingstoke Hampshire, New York: Palgrave Macmillan.
28- Parsons, Wayne (2004): Not Just Steering but Weaving: Relevant Knowledge and the Craft of Building Policy Capacity and Coherence. In Australian Journal of Public Administration 63 (1), pp. 43–57.
29- Perl, Anthony; White, Donald J. (2002): The Changing Role of Consultants in Canadian Policy Analysis. In Policy and Society 21 (1), pp. 49–73.
30- Peter Morgan (2006): The Concept of Capacity. What are the different ways to understand the concept of capacity? Should capacity be seen as a development means or an end? What analytical framework for capacity do we use in this report?
31- Peters, B. G. (1996): The policy capacity of government. [Hull, Quebec]: Minister of Supply and Services Canada (Canadian Centre for Management Development research paper no, 18).
32- Polidano, Charles (2000): Measuring Public Sector Capacity. In World Development 28 (5), pp. 1–47.
33- Press, Daniel (1998): Local environmental policy capacity: a framework for research. In Nat. Resources J. 38, p. 29
34- Rasmussen, Ken (1999): Policy capacity in Saskatchewan: strengthening the equilibrium. In Canadian Public Administration/Administration publique du Canada 42 (3), pp. 331–348.
35- Rhodes, R. A. W. (1994): the hollowing out of the state: the changing nature of the public service in Britain. In the Political Quarterly 65 (2), pp. 138–151.
36- Schneider, Anne; Ingram, Helen (1990): Behavioral assumptions of policy tools. In The Journal of Politics 52 (02), pp. 510–529.
37- Tiernan, Anne (2006) : Building capacity for policy implementation. In: Improving Implementation: Organizational Change and Project Management.
38- Ubels, Jan; Acquaye-Baddoo, Naa-Aku; Fowler, Alan (2010): Capacity development in practice. London, Washington, DC: Earthscan.
39- UNDG (2011): results-based management handbook. Harmonizing RBM concepts Harmonizing RBM concepts and approaches for improved development results at country level.
40- Wellstead, Adam; Stedman, Richard (2010): Policy Capacity and Incapacity in Canada's Federal Government. Public Management Review. In Public Management Review 12 (6), pp. 893–910.