بررسی شیوه‌های سیاستگذاری عمومی در توسعه‌‌ متوازن مناطق تازه صنعتی‌شده: مطالعه‌‌ موردی مناطق نفت‌خیز جنوب

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار مهمان دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران

چکیده

هنگامی که در سال 1287 خورشیدی نخستین چاه نفت در مسجد‌سلیمان فوران کرد، کسی گمان نمی‌برد که این پدیده، نه تنها از اهمیتی ویژه در عرصه‌های اقتصادی و سیاسی کشور برخوردار خواهد بود، بلکه تاثیرات اجتماعی و فرهنگی گسترده‌ای نیز در پی خواهد داشت. آنچه که با آغاز گسترش صنعت انرژی در مناطق جنوب ایران رخ داد، شکل‌گیری نوعی مدنیت صنعتی در مردمان ساکن در این مناطق و نیز مهاجرانی بود که از نقاط مختلف کشور، به این مناطق آمده و در بخش‌های مختلف صنعتی و اجتماعی مشغول به کار شده بودند. این امر به تدریج زمینه‌ساز شکل‌گیری هویتی نوین شد که تا به امروز همچنان تمایزی میان فرهنگ، آداب و رسوم مناطق صنعتی جنوب با سایر مناطق کشور پدید آورده است.
نگارنده که به مدت دو سال در پروژه‌ای در زمینه  تاثیرات اجتماعی حضور صنایع نفت و گاز در مناطق جنوب ایران به انجام مطالعه در این حوزه پرداخته است، در مقاله  حاضر تلاش دارد تا به بررسی شیوه‌های سیاستگذاری  عمومی در زمینه  دست ابی به توسعه  متوازن مناطق صنعتی و ایجاد نوعی مدنّیت صنعتی میان کارکنان این صنایع و مردمان ساکن در این مناطق بپردازد.

کلیدواژه‌ها


1- احسانی، کاوه (1381) «شرکت نفت و تاثیرات آن بر خوزستان در گفت و گو با دکتر کاوه احسانی»، کتاب خوزستان (1)، گردآورنده: بنیاد خوزستان‌شناسی، انتشارات سلمان، تهران: سایه هور.
2- ایوبی، محمد (1382) مدخلی بر داستان و داستان‌نویسان جنوب، نامه  فرهنگ و هنر.
3- بررسی عملیات شرکت‌های عامل نفت ایران، گزارش سالیانه، 1334 تا 1349.
4- بمبرگ، ج.، 26 سال با صنعت نفت ایران به روایت شرکت بریتیش پترولیوم 1928-1954 (1380) ترجمه  علیرضا حمیدی یونسی، تهران، روابط عمومی وزارت نفت.
5- حقوقی، هادی (1345) ‌باشگاه قایق‌رانی آبادان، نامه  صنعت نفت ایران.
6- حیدری، غلام (1381) «سینما در آبادان به عمر پالایشگاه نفت»، کتاب خوزستان (1)، گردآورنده: بنیاد خوزستان‌شناسی، انتشارات سلمان، تهران: سایه هور.
7- راسخی لنگرودی، احمد (1384) موج نفت (تاریخ نفت ایران از امتیاز تا قرارداد)، تهران: اطلاعات.
8- ساتن، الول (1372) نفت ایران، ترجمه  رضا رییس طوسی، تهران: انتشارات صابرین.
9- عابدی، محمد (1381) «گزارشی از دیدار و گفت  و گو با خانم پولین لاوانیه پژوهش‌گر فرانسوی»، گردآورنده: بنیاد خوزستان‌شناسی، کتاب خوزستان(1)، تهران: سایه هور.
10- عباس شهنی، دانش (1382) تاریخ مسجد‌سلیمان (تاریخ تحولات صنعت نفت)، تهران: انتشارات هیرمند.
11- غروی، محمد حسین (1386) رئیس گمرک خرمشهر در سال‌های 1333 تا 1343، گفتگو توسط نگارندگان.
12- فاتح، مصطفی (1384) 50 سال نفت ایران، تهران: نشر علم.
13- لهسایی زاده، عبدالعلی (1383) جامعه‌شناسی آبادان، تهران: انتشارات کیان مهر.
14- نامه  صنعت نفت ایران (1345) ماه مرداد.
15- نامه  صنعت نفت ایران (1346) ماه فروردین.
16- نامه  صنعت نفت ایران (1348) ماه‌های فروردین، تیر.
17- نراقی، احسان (1342) مطالعه  شهر اهواز-تحقیق جامعه‌شناسی شهری، تهران: موسسه تحقیقات و مطالعات اجتماهی دانشگاه تهران
18- وزیری، شاهرخ (1380) نفت و قدرت در ایران (از قنات تا لوله نفت)، ترجمه  مرتضی ثاقب‌فر، تهران: عطایی.
19- یعقوبی نژاد، علی (1373) رئیس نفت، تهران: یادواره کتاب.
20-  Bonine, Michael E. & Nikki R. Keddie (1981)‌ Continuity and Change in Modern Iran, U.S.: State University of New York Press.
21-  Ferrier, R. W. (1994)‌ The History of the British Petroleum Company, UK: Cambridge.
22-  Ghods, M.Reza (1989)‌ Iran in the Twentieth Century, a Political History, London: Lynne Rienner Publishers.
23-  Johnson, Valerie (1994)‌ Sowing the Seeds of Nationalism: Empire, Culture, and British Business, B.P History Project, UK: University of Cambridge.