آرایش سیاسی، اصلاحات نهادی و توسعه؛ ارزیابی انتقادی رویکرد حکمرانی خوب بر اساس چارچوب تحلیلی آرایش سیاسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 استادیار علوم سیاسی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

10.22059/jppolicy.2025.102511

چکیده

حکمرانی خوب به‌عنوان رویکردی مهم در مطالعات توسعه بر اصلاحات نهادی جهت تحقق شاخص‌هایی چون شفافیت، حاکمیت قانون، مشارکت، اثربخشی و کارآمدی تأکید می‌کند. حامیان این دیدگاه معتقدند که مسیر توسعه کشورها از چنین اصلاحاتی می‌گذرد. هدف مقاله حاضر نقد دستورکار «حکمرانی خوب» از منظر چارچوب نظری «آرایش سیاسی» مشتاق خان است. برای تحقق هدف مقاله از روش ارزیابی انتقادی بهره‌برداری شده است. در حالی که تمرکز ادبیات حکمرانی خوب بر شکل دادن به یک دستور کار اصلاح نهادی است، رویکرد آرایش سیاسی معتقد است که طراحی و اثربخشی اصلاحات حکمرانی به طور بنیادی به نحوه توزیع قدرت و موقعیت بازیگران درون یک ساخت سیاسی-اجتماعی وابسته است. از منظر چارچوب آرایش سیاسی خان، مهم‌ترین الزامات طراحی و اجرای یک اصلاح نهادی مطلوب عبارتند از شناسایی و در نظر گرفتن پویایی‌های قدرت و منافع نخبگان، سازگاری و تناسب با نهادهای رسمی و غیررسمی، وجود قابلیت و ظرفیت لازم برای اجرای اصلاحات نهادی/ سیاست‌ها و توجه به سازگاری توزیع منافع و مزایا با توزیع قدرت در آرایش سیاسی. یافته‌های پژوهش بر این نکته تاکید می‌کند که بی‌توجهی رویکرد حکمرانی خوب نسبت به پویایی‌های پیچیده و غیررسمی قدرت و توزیع رانت نهفته در هر آرایش سیاسی و همچنین ماهیت عام، ایستا، صوری و فنی آن، موجب چالش‌های جدی این دستورکار در عمل شده است. این مقاله نتیجه می‌گیرد که رویکردی دقیق‌تر که پیونددهنده اصلاحات حکمرانی با شناخت زمینه‌ای از پیکربندی‌های قدرت باشد، برای موفقیت چنین اصلاحاتی و دستیابی به اهداف توسعه‌ای ضروری است. بخش پایانی مقاله نشان می‌دهد که چگونه با چنین رویکردی فرایند موفق توسعه در کشورهای شرق و جنوب‌شرق آسیا به شیوه بهتری از مباحث مطرح ذیل رویکرد حکمرانی خوب قابل تبیین خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

مراجع

  1. Acemoglu, D., & Robinson, J. (2012). Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity, and Poverty. Crown Business.
  2. Addink, Henk (2019), Good Governance: Concept and Context, Oxford University Press.
  3. Amsden, A. H. (1989). Asia’s Next Giant: South Korea and Late Industrialization. Oxford University Press.
  4. Aspinall, Edward, and Ward Berenschot. Democracy for sale: Elections, clientelism, and the state in Indonesia. Cornell University Press, 2019.‏
  5. Booth, David, and Frederick Golooba-Mutebi. Developmental Patrimonialism? The Case of Rwanda. African Affairs, 2012.
  6. Di John, Jonathan, and James Putzel. Political Settlements: Issues Paper. Governance and Social Development Resource Centre, 2009.
  7. Gomez, E. T., & Jomo, K. S. (1999). Malaysia’s Political Economy: Politics, Patronage, and Profits. Cambridge University Press.
  8. Hickey, S., & Sen, K. (2020), The Politics of Governance and State Capacity In "Pathways to Development: From Politics to Power". Oxford University Press.
  9. (2005). The IMF's Approach to Promoting Good Governance and Combating Corruption — A Guide.
  10. Kapur, Devesh; Webb, Richard (2014), UNCTAD; Harvard University. Center for International Development.
  11. Kaspersen, Lars Bo (2017), Does War Make States? Investigations of Charles Tilly's Historical Sociology, Cambridge University Press.
  12. Kaufmann, D., Kraay, A., & Mastruzzi, M. (2007). Governance Matters VI: Aggregate and Individual Governance Indicators, 1996–2006. World Bank Policy Research Working Paper No. 4280.
  13. Kelsall, Tim et al. (2022), Political Settlements and Development, Oxford University Press.
  14. Kelsall, Tim, Matthias, vom Hau (2020), Beyond Institutions: A Political Settlements Approach to Development, IBEI Working Papers, 2020/56. Barcelona: Institut Barcelona d’Estudis Internacionals (IBEI).
  15. Khan, M. H. (1995). State Failure in Weak States: A Critique of New Institutional Economics. In Harriss, J., Hunter, J., & Lewis, C. M. (Eds.), The New Institutional Economics and Third World Development. Routledge.
  16. Khan, M. H. (2007). "Governance, Economic Growth and Development since the 1960s." UN Research Institute for Social Development.
  17. Khan, M. (2008). Vulnerabilities in market-led growth strategies and challenges for governance.‏
  18. Khan, M. H. (2010). "Political Settlements and the Governance of Growth-Enhancing Institutions." SOAS Working Paper.
  19. Khan, M. H. (2011). "The Political Settlement and its Evolution in Bangladesh." SOAS Working Paper.
  20. Khan, M. H. (2012). "Governance and Growth: History, Ideology, and the Political Economy of Development." In Handbook of Development Economics, Vol. 5, Elsevier.
  21. Khan, M. H. (2018). "Political Settlements and the Analysis of Institutions." African Affairs 117(469):636-655.
  22. Kim, K. (2013). Chaebols and their effect on economic growth in South Korea. Korean Social Sciences Review (KSSR), 3(2), 1-28.‏
  23. Krueger, A. O. (1974). "The Political Economy of the Rent-Seeking Society." American Economic Review, 64(3), 291-303.
  24. Levy, Brian, Alan Hirsch, and Ingrid Woolard (2015), Governance and Inequality: Benchmarking and Interpreting South Africa’s Evolving Political Settlement.’ ESID Working Paper No. 51. Manchester: Effective States and Inclusive Development Research Centre, the University of Manchester.
  25. Meagher, Kate. The Strength of Weak States? Non-State Security Forces and Hybrid Governance in Africa. Development and Change, 2012.
  26. Mungiu-Pippidi, Alina (2015), The Quest for Good Governance: How Societies Develop Control of Corruption, Cambridge University Press.
  27. North, D. C. (1990). Institutions, Institutional Change, and Economic Performance. Cambridge University Press.
  28. North, D. C., Wallis, J. J., & Weingast, B. R. (2009). Violence and Social Orders: A Conceptual Framework for Interpreting Recorded Human History. Cambridge University Press.
  29. Power, T. P. (2018). Jokowi’s authoritarian turn and Indonesia’s democratic decline. Bulletin of Indonesian Economic Studies, 54(3), 307-338.‏
  30. Robison, R. (1986). Indonesia: The Rise of Capital. Oxford University Press.
  31. Robison, R., & Hadiz, V. R. (2004). Reorganising Power in Indonesia: The Politics of Oligarchy in an Age of Markets. Routledge.
  32. Silitonga, M. S., Wittek, R., Snijders, T. A., & Heyse, L. (2023). Democratizing corruption: a role structure analysis of Indonesia’s “Big Bang” decentralization. Applied Network Science, 8(1), 8.‏
  33. Tilly, C. (1985). "War Making and State Making as Organized Crime." In Bringing the State Back In, edited by P. Evans, D. Rueschemeyer, & T. Skocpol, Cambridge University Press.
  34. (2009). What is Good Governance?
  35. Unsworth, Sue. An Upside Down View of Governance. Centre for the Future State, 2010.
  36. Wade, R. (1990). Governing the Market: Economic Theory and the Role of Government in East Asian Industrialization. Princeton University Press.
  37. Weber, M. (1919). "Politics as a Vocation." In From Max Weber: Essays in Sociology, translated by H.H. Gerth & C. Wrig0ht Mills, Oxford University Press.
  38. World Bank (1997). World Development Report 1997: The State in a Changing World. Oxford University Press.
  39. World Governance Indicators (WGI). (2022). World Bank.
  40. Yang, Y. H. (1993). Government policy and strategic industries: the case of Taiwan. In Trade and Protectionism (pp. 387-411). University of Chicago Press.‏
سیاستگذاری عمومی
دوره 11، شماره 2
تیر 1404
صفحه 137-155

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار